Η ενεργητική ακρόαση αποτελεί στοιχείο ζωτικής σημασίας για την διαμόρφωση υγιών σχέσεων, είτε προσωπικών είτε επαγγελματικών ή κοινωνικών. Η δεξιότητα της ενεργητικής ακρόασης, το να είμαστε δηλαδή καλοί ακροατές μπορεί να βοηθήσει στην ενίσχυση των κοινωνικών δεσμών ή των συναισθημάτων μιας σχέσης, στην επίλυση μιας σύγκρουσης ή μιας διαφωνίας, ενώ αποδεικνύεται ιδιαίτερα χρήσιμη ακόμα και στην αντιμετώπιση κρίσεων, προσωπικών ή και δικών μας ανθρώπων. Όταν είμαστε καλοί ακροατές, παράλληλα προσφέρουμε απλόχερα την υποστήριξή μας προς τα πρόσωπα γύρω μας, γεγονός που μπορεί να τα ανακουφίσει και να τα βοηθήσει να δουν τα πράγματα πιο ψύχραιμα.
Τα χαρακτηριστικά του καλού ακροατή
Για να αναπτύξετε την ενεργητική ακρόαση και να γίνετε καλοί ακροατές, μπορείτε να:
1. Ακούστε, ακούστε και πάλι ακούστε
Όταν συνομιλείτε με κάποιον ρωτήστε τι είναι εκείνο που τον απασχολεί και εστιάστε σε όλα όσα σας λέει. Μην αφήσετε τον εαυτό σας να περιπλανηθεί σε επικριτικά σχόλια και ερμηνείες των γεγονότων αλλά πραγματικά ακούστε όλα όσα έχει να σας πει. Αφήστε τον να δηλώσει τους φόβους, τις ανησυχίες και όλα όσα αισθάνεται ενώ διατηρείτε την οπτική επαφή, καθώς έτσι δείχνετε ότι πραγματικά ενδιαφέρεστε για όλα όσα ακούτε. Αντισταθείτε στην επιθυμία σας να δώσετε συμβουλές ή πιθανές λύσεις και απλά αφήστε το άτομο να εκφραστεί.
2. Επαναδιατυπώστε όσα ακούτε
Σε δεύτερη φάση και αφού το άτομο ολοκληρώσει όλα όσα θέλει να σας πει, δοκιμάστε να επαναδιατυπώσετε όλα όσα ακούσατε με διαφορετικό τρόπο. Συνοψίστε αυτά που ακούσατε και δείξτε την κατανόησή σας για τα συναισθήματά του. Με αυτόν τον τρόπο δείχνετε έμπρακτα ότι τον ακούτε και ότι όλα όσα αισθάνονται έχουν αξία.
3. Ρωτήστε για τα συναισθήματά του
Μπορείτε στην συνέχεια να ρωτήσετε για τον τρόπο που μπορεί να αισθάνεται για μια κατάσταση ή ένα πρόσωπο που το απασχολεί. Ζητήστε του να επεκταθεί σε όλα όσα αισθάνονται και ρωτήστε τον γιατί. Είναι σημαντικό να κάνετε τον συνομιλητή σας να νιώσει άνετα και ασφάλεια, οπότε είναι σημαντικό να μην τον πιέσετε να σας μιλήσει αλλά στην πραγματικότητα να τον αφήσετε να ανοιχθεί, συμμετέχοντας ενεργητικά στην συζήτησή σας.
4. Κάντε μαζί «brainstorming»
Προσπαθήστε να μην δώσετε τις συμβουλές σας στην αρχή, καθώς θα διακόψετε την ανοιχτή επικοινωνία και έκφραση των συναισθημάτων ή των φόβων. Αντίθετα αφήστε τον συνομιλητή σας να σας ανοιχθεί και στην συνέχεια ρωτήστε τον για τις πιθανές λύσεις που μπορεί να έχει σκεφθεί. Τότε μπορείτε να του προτείνετε ορισμένες λύσεις, καθώς εσείς βρίσκεστε «έξω» από την κατάσταση και μπορείτε να προσφέρετε μια πιο ψύχραιμη και λογική προσέγγιση.
Τι μας εμποδίζει να ακούσουμε;
Τα βασικότερα εμπόδια που μπορεί να δυσκολευτούμε να ξεπεράσουμε, στην προσπάθειά μας να αναπτύξουμε την ενεργητική ακρόαση:
- Εσωτερικός κριτής: Ο εσωτερικός μας κριτής μπορεί να αποδειχθεί ένα από τα δυσκολότερα εμπόδια που θα κληθούμε να ξεπεράσουμε στην προσπάθειά μας να γίνουμε καλοί ακροατές. Είτε διότι δεν μπορούμε να ανακόψουμε την διαμόρφωση προσωπικών ερμηνειών για όλα όσα ακούμε είτε γιατί προσπαθούμε να δημιουργήσουμε μια «εντύπωση» στα άτομα γύρω μας, μπορεί ο εσωτερικός μας μονόλογος να είναι τόσο δυνατός που να καλύπτει όλα όσα λέγονται. Για αυτό είναι σημαντικό να αντισταθείτε στη τάση αυτή, καθώς μας απομακρύνει από τον συνομιλητή μας.
- Επίμονες γνώμες: Ορισμένες φορές προσπαθώντας να δείξουμε αυτοπεποίθηση στις επιλογές, τις αποφάσεις ή και την γνώμη μας τείνουμε να εμμένουμε σε αυτήν, με αποτέλεσμα να μην ακούμε διαφορετικές γνώμες, οι οποίες μπορεί να βοηθήσουν περισσότερο στην πραγματικότητα. Για αυτό είναι σημαντικό να διατυπώνουμε τις θέσεις μας αλλά να μην γινόμαστε επίμονοι, αφού η πραγματική σιγουριά μπορεί τελικά να κρύβεται και στην ενεργητική ακρόαση.
