Η εγκεφαλική ατροφία αναφέρεται στην απώλεια εγκεφαλικών ιστών, συμπεριλαμβανομένων των νευρώνων και των συνδέσεων μεταξύ τους. Η «συρρίκνωση του εγκεφάλου» εμπίπτει επίσης στην πάθηση της ατροφίας του εγκεφάλου, που μπορεί να συμβεί σε ολόκληρο τον εγκέφαλο ή μόνο σε ορισμένα του τμήματα. Ενώ ακόμα βρίσκονται σε εξέλιξη μελέτες για να διαπιστωθεί εάν η covid-19 μπορεί να προκαλέσει συρρίκνωση του εγκεφάλου, έρευνα που δημοσιεύθηκε στο Nature αποκαλύπτει τις αλλαγές που προκύπτουν στον εγκέφαλο εξαιτίας της μόλυνσης από τον κορωνοϊό.
Ξεκινώντας από τα βασικά, οι ειδικοί επισημαίνουν ότι μερικές από τις πιο αιτίες της συρρίκνωσης του εγκεφάλου περιλαμβάνουν:
- Εγκεφαλικό.
- Εκφυλιστικές παθήσεις, όπως η άνοια.
- Μολυσματικές παθήσεις που προκαλούν υψηλά επίπεδα φλεγμονής, όπως το AIDS και η εγκεφαλίτιδα.
Πώς αλλάζει η covid-19 τον εγκέφαλο;
Για λόγους που δεν έχουν γίνει ακόμη κατανοητοί, ορισμένοι άνθρωποι που αναπτύσσουν λοίμωξη από την covid-19 μπορεί να εμφανίζουν συμπτώματα για αρκετές εβδομάδες, μήνες ή ακόμα και χρόνια μετά την ανάρρωση. Αυτές οι περιπτώσεις είναι γνωστές ως «long covid» ή «μακροχρόνια covid».
Εμφανίζεται σε άτομα που πέρασαν πρόσφατα κορωνοϊό με νέα, επαναλαμβανόμενα ή συνεχιζόμενα συμπτώματα 4 εβδομάδες ή περισσότερο μετά την αρχική έναρξη της λοίμωξης. Η συρρίκνωση του εγκεφάλου συγκαταλέγεται στα συμπτώματα της long covid, συγκεντρώνοντας το επιστημονικό ενδιαφέρον.
Συγκεκριμένα, στην νέα έρευνα μελετήθηκαν δύο σαρώσεις εγκεφάλου με μαγνητική τομογραφία (MRI) σε 785 συμμετέχοντες. Οι ερευνητές βρήκαν εγκεφαλικές αλλαγές στις 401 περιπτώσεις που βρέθηκαν θετικές στον κορωνοϊό, μεταξύ των δύο σαρώσεων. Οι πιο συνηθισμένες αλλαγές περιλαμβάνουν:
- Μειωμένη φαιά ουσία (το εξωτερικό στρώμα του εγκεφάλου).
- Βλάβη ιστού σε περιοχές του εγκεφάλου που συνδέονται με την όσφρηση.
- Μειωμένο μέγεθος εγκεφάλου.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν επίσης ότι οι ίδιοι συμμετέχοντες που εμφάνισαν συρρίκνωση του εγκεφάλου διέτρεχαν μεγαλύτερο κίνδυνο να εμφανίσουν γνωστική εξασθένιση και ότι υπήρχε μεγαλύτερη βλάβη στις εγκεφαλικές περιοχές που ελέγχουν την όσφρηση.
Που οφείλονται οι αλλαγές;
Πιθανές αιτίες για την συρρίκνωση του εγκεφάλου είναι τα αυξημένα επίπεδα φλεγμονής ή η άμεση ιογενή μόλυνση των εγκεφαλικών κυττάρων. Αλλά είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι τα περισσότερα από τα δεδομένα προέρχονταν πριν από τη διάθεση των εμβολίων για τον κορωνοϊό.
Σε άλλη επιστημονική μελέτη, που χρησιμοποιήθηκαν επίσης τεχνικές μαγνητικής τομογραφίας για την αξιολόγηση του εγκεφάλου όσων εμφάνισαν κορωνοϊό, οι ερευνητές βρήκαν βλάβη στα μικρά αιμοφόρα αγγεία στον εγκέφαλο. Λόγω του μικρού μεγέθους της μελέτης και άλλων περιορισμών, οι ερευνητές δεν μπόρεσαν να βγάλουν ασφαλή συμπεράσματα σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο η covid-19 επηρεάζει τον εγκέφαλο.
Πολλές μελέτες έχουν συνδέσει τον κορωνοϊό με θρόμβους αίματος. Αυτή η σύνδεση μπορεί να σχετίζεται με βλάβη στα αιμοφόρα αγγεία του εγκεφάλου. Η πιθανότητα θρόμβων αίματος στον εγκέφαλο αυξάνει επίσης τον κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου μετά τη μόλυνση από την covid-19.
Σε άλλη έρευνα, έχει διαπιστωθεί ότι οι πρωτεΐνες στον ιό SARS-CoV-2 μπορεί να είναι τοξικές για τους νευρώνες στον εγκέφαλο.
Είναι μόνιμη η συρρίκνωση του εγκεφάλου;
Το πώς μπορεί να εξελιχθεί η ατροφία του εγκεφάλου εξαρτάται από την υποκείμενη αιτία. Για παράδειγμα, άνοιες όπως η νόσος Αλτσχάιμερ τείνουν να επιδεινώνονται με την πάροδο του χρόνου. Αλλά οι ειδικοί δεν γνωρίζουν ακόμη εάν οι επιδράσεις στον εγκέφαλο από τον κορωνοϊό, συμπεριλαμβανομένης της συρρίκνωσης του εγκεφάλου, είναι μόνιμες.
Ορισμένα δεδομένα επισημαίνουν βελτιώσεις στη λειτουργία του εγκεφάλου εντός 6 μηνών μετά τη μόλυνση από την covid-19. Απαιτούνται όμως, περισσότερες μελέτες για να καθοριστεί εάν αυτό πρόκειται για μια τυπική γενικότερη έκβαση.
Πώς μπορούμε να το αποτρέψουμε αν κολλήσουμε;
Ο καλύτερος τρόπος για την πρόληψη της μόλυνσης είναι ο εμβολιασμός, εξηγούν οι ειδικοί. Σύμφωνα με τα αμερικανικά Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC), το εμβόλιο σας προστατεύει και από την long covid και ως εκ τούτου από την συρρίκνωση του εγκεφάλου.
Το CDC σημειώνει επίσης ότι είναι ακόμα δυνατό να αναπτύξετε long covid, ακόμα και αν λάβατε το εμβόλιο ή δεν αρρωστήσατε βαριά. Ωστόσο, ο εμβολιασμός φαίνεται να είναι ο καλύτερος τρόπος για την πρόληψη των επιπτώσεων της μακροχρόνιας covid.
Εκτός από τα παραπάνω, μπορείτε να υιοθετήσετε στρατηγικές για την υγεία του εγκεφάλου που μπορεί να βοηθήσουν στην πρόληψη της ατροφίας γενικότερα. Οι ειδικοί προτείνουν:
- Να ακολουθείτε μια υγιεινή και ισορροπημένη διατροφή, πλούσια σε ευεργετικά για τον εγκέφαλο, ωμέγα-3 λιπαρά.
- Να έχετε υπό έλεγχο την αρτηριακή σας πίεση.
- Να ασκήστε τακτικά, ακόμα και αν πρόκειται για ένα χαλαρό περπάτημα διάρκειας δέκα λεπτών.
- Να παραμένετε κοινωνικά ενεργοί.
- Να διατηρείτε τα χόμπι σας ή να υιοθετείτε νέα, να κάνετε δραστηριότητες που απολαμβάνετε μόνοι σας ή και με τα αγαπημένα σας πρόσωπα.
