Οι γιορτές είναι συνυφασμένες στο μυαλό μας με γλέντια, εξόδους, φαγητά, συναντήσεις, δώρα, μαγειρέματα, ποτά, ξενύχτια… Μαζί με όλα τα παραπάνω, έρχεται συχνά και η υπερβολή.
Τι γίνεται όταν χάνουμε το μέτρο; Όταν το παρακάνουμε; Και πώς μπορούμε να φροντίσουμε από πριν ώστε να μην ξεφύγουμε από τα όρια στα οποία θεωρούμε ότι θέλουμε και μας αρέσει να κινούμαστε; Κι αν τελικά ξεφύγουμε, τι πρέπει να κάνουμε ώστε να ξαναβρούμε τις ισορροπίες μας;
Όταν τρώμε λίγο παραπάνω
Η αλήθεια είναι ότι τα Χριστούγεννα και την Πρωτοχρονιά το άφθονο φαγητό κατέχει πρωταγωνιστικό ρόλο σε όλες τις εκδηλώσεις και τις συναθροίσεις. Είναι πλούσιο, τόσο σε αφθονία όσο και σε ποικιλία, και πολλές φορές επιβαρυμένο με θερμίδες, λιπαρά, αλάτι κ.ά., όπως συμβαίνει συνήθως με τα εδέσματα που σερβίρονται στα πάρτι, τα γιορτινά τραπέζια και στις δεξιώσεις.
Πριν: Οι ερευνητές μάς προτείνουν ένα κόλπο για να αποφύγουμε να φάμε περισσότερο από όσο πρέπει κάτι που μας αρέσει πολύ, αλλά είναι βαρύ και παχυντικό: Να φαντασιωθούμε ότι τρώμε με όρεξη, ότι καταναλώνουμε μεγάλες ποσότητες από το συγκεκριμένο φαγητό ή γλυκό, και να σκεφτούμε με κάθε λεπτομέρεια το πόσο καταπληκτική γεύση θα έχει.
Η έρευνα προβλέπει ότι στη συνέχεια θα φάμε λιγότερο από ό,τι αν είχαμε ενδώσει στην αρχική μας επιθυμία να καταναλώσουμε το φαγητό χωρίς να έχουμε πρώτα παίξει στο μυαλό μας με αυτό το τρικ. Ακούγεται αντιφατικό, αλλά αν δώσουμε στον εγκέφαλό μας την αίσθηση αυτής της γεύσης που τόσο επιθυμεί, ενδεχομένως τελικά να κορεστεί πιο γρήγορα η όρεξή μας.
Ένα άλλο «τρικ» για να ξεγελάσουμε τον εαυτό μας και την πείνα μας είναι, πριν βγούμε για φαγητό ή και στη διάρκεια του τραπεζιού πριν από το κυρίως πιάτο, να καταναλώσουμε μια πλούσια πράσινη σαλάτα.
Τέλος, υπάρχουν και κάποια επιπλέον κόλπα, όπως το να τρώμε σε μικρό πιάτο σε αυτές τις εκδηλώσεις, να μην υποκύπτουμε σε όλες τις προκλήσεις και να έχουμε τελειώσει το φαγητό μας τουλάχιστον δύο ώρες πριν πέσουμε για ύπνο.
Μετά: Δυστυχώς όμως πολύ συχνά μπορεί να μη συγκρατηθούμε και να το παρακάνουμε με τις διατροφικές ατασθαλίες. Πόνοι στο στομάχι, καούρες, βαρυστομαχιά, ξινίλες, φούσκωμα ακόμα και τάση προς εμετό έρχονται για να μας θυμίσουν ότι ξεπεράσαμε τα όρια και χρειάζεται να είμαστε πιο προσεκτικοί.
Σε αυτές τις περιπτώσεις θα μας βοηθήσουν κάποια φάρμακα, όπως οι αναστολείς της αντλίας πρωτονίων (PPIs) και οι ανταγωνιστές των Η2-υποδοχέων, η λήψη των οποίων γίνεται πριν από το φαγητό καταστέλλοντας την παραγωγή οξέος στο στομάχι, τα αντιόξινα, που εξουδετερώνουν τα οξέα του στομάχου προκαλώντας ανακούφιση από τις καούρες και τη δυσπεψία σε λιγότερο από μία ώρα, και τα αλγινικά, που δρουν εντός 5 λεπτών, σχηματίζοντας ένα προστατευτικό φράγμα στο στομάχι ώστε να συγκρατούνται εκεί τα οξέα και να εμποδίζεται η παλινδρόμησή τους προς τον οισοφάγο.
Εκτός από τα φάρμακα, ανακούφιση μας προσφέρουν και κάποια αφεψήματα βοτάνων, όπως η γλυκόριζα, ο μάραθος, η μαντζουράνα, ο δυόσμος, η μολόχα, η μέλισσα, η αγγελική, ο γλυκάνισος, το κάρδαμο, το χαμομήλι και η φτελιά.
Όταν έχουμε μη ρεαλιστικές προσδοκίες
Οι άνθρωποι που τρελαίνονται με τις γιορτές μπορεί να αισθάνονται ένα είδος αποκλιμάκωσης ή συναισθηματικού κενού κατά τη διάρκεια ή μετά το τέλος αυτών των ημερών.
Στο μυαλό μας περιμένουμε μια γιορτινή περίοδο γεμάτη ρομαντισμό, υγιή οικογενειακή συνοχή και μεγάλες γιορτές με φίλους, και αν δεν βιώσουμε ακριβώς αυτό, ίσως να νιώθουμε μειονεκτικά και αποτυχημένοι.
Τι να κάνουμε: Προσπαθούμε να παραμένουμε ψύχραιμοι και να μην υιοθετούμε την υπερτιμημένη αυτή εικόνα, γνωρίζοντας ότι είναι δημιουργημένη από τα media και τη διαφήμιση και δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα, τουλάχιστον όχι όλων των ανθρώπων.
Στον αντίποδα, εστιάζουμε στο πού βρίσκεται η αληθινή ουσία των γιορτών: Στην οικογένεια, την αγάπη, τη συντροφικότητα και σε πολλά άλλα πράγματα, ειδικά αν είμαστε και θρησκευόμενοι.
Όταν μας πνίγει το άγχος
Αυτή η εποχή του χρόνου, με όλες τις απαιτήσεις και τους στρεσογόνους παράγοντες, είναι πιθανό να επηρεάσει αρνητικά τη διάθεση και την ψυχολογία μας. Τα πάρτι, τα δώρα, τα καλέσματα, η κατανάλωση φαγητού και αλκοόλ, οι συνεχείς υποχρεώσεις μπορεί να αυξάνουν το άγχος μας ή ακόμα και να μας προκαλούν μελαγχολία.
Τι να κάνουμε: Η οργάνωση θα μας βοηθήσει πολύ. Φροντίζουμε, λοιπόν, να είμαστε οργανωμένοι με τα όσα θέλουμε να κάνουμε και κατ’ επέκταση να είμαστε κοινωνικοί όσο πολύ ή λίγο θέλουμε. Από τη μία πλευρά δεν πρέπει να απομονωνόμαστε και από την άλλη καλό είναι να αφιερώνουμε χρόνο στον εαυτό μας για να ανακάμψουμε και να συγκεντρωθούμε ξανά.
Δεν παραλείπουμε επίσης να νιώθουμε λίγη ευγνωμοσύνη για τα καλά πράγματα που συμβαίνουν στη ζωή μας και να απολαμβάνουμε μικρές πολυτέλειες, όπως οι ολιγοήμερες διακοπές.
Όταν ξοδεύουμε περισσότερα
Δεν είναι δύσκολο να παρασυρθούμε και να κάνουμε αρκετά έξοδα τόσο πριν όσο και κατά τη διάρκεια των γιορτών. Παρόλο που είναι υπέροχο να είμαστε γενναιόδωροι με τους αγαπημένους μας, μερικές φορές ενδεχομένως να χάσουμε το μέτρο και να υπερβούμε τις οικονομικές μας δυνατότητες.
Πριν: Καλό είναι να φτιάξουμε έναν προϋπολογισμό και, αν δούμε ότι δεν έχουμε την ευχέρεια να κάνουμε πάρα πολλά έξοδα, να περιοριστούμε στην αγορά δώρων μόνο για τους πιο κοντινούς φίλους και συγγενείς μας, επιλέγοντας κάτι συμβολικό, όπως σοκολατάκια ή μία γλάστρα, για όσους ανήκουν στον ευρύτερο κύκλο μας.
Σημαντικό είναι επίσης να αποφεύγουμε την πληρωμή με κάρτα, προτιμώντας τα μετρητά, ώστε να έχουμε ακριβή αντίληψη των χρημάτων που έχουμε ξοδέψει και αυτών που μας έχουν περισσέψει.
Μετά: Αν ξεπεράσουμε τις οικονομικές μας δυνατότητες, ας προσπαθήσουμε τουλάχιστον να μην υπερβούμε κατά πολύ τον προϋπολογισμό μας. Το λίγο –σε αυτήν την περίπτωση τουλάχιστον– είναι καλύτερο από το πολύ.
Όταν ξεπεράσουμε τα όρια με το ποτό
Η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ είναι αρκετά συνηθισμένη στις γιορτές, στα τραπέζια, στις εξόδους, για να κοινωνικοποιηθούμε, για να χαλαρώσουμε.
Πριν: Μπορούμε να βάλουμε κάποιους κανόνες και να τους ακολουθήσουμε.
Για παράδειγμα, να μην πίνουμε ποτέ με άδειο στομάχι (κατ’ αυτόν τον τρόπο το στομάχι αδειάζει πιο αργά και έτσι το αλκοόλ απορροφάται πιο δύσκολα, όπως βέβαια αντίστοιχα και η δράση του γίνεται πιο ήπια), να προσθέτουμε νερό ή παγάκια στα ποτά μας ώστε να αραιώνονται και επίσης να καταναλώνουμε αρκετό νερό ανάμεσα στο αλκοόλ, να μην πίνουμε πάνω από ένα ποτό κατά τις εξόδους μας εάν την επόμενη ημέρα δουλεύουμε, να αποφεύγουμε το αλκοόλ σε επαγγελματικές συγκεντρώσεις, να περιοριζόμαστε στα δύο ποτά συνολικά στις διάφορες κοινωνικές εκδηλώσεις και συναθροίσεις.
Αν δεν θέλουμε να χάσουμε τον έλεγχο, είναι φρόνιμο να αποφεύγουμε τα σκούρα ή τα γλυκά ποτά και ό,τι αφρίζει (τόσο την προσθήκη αναψυκτικών στο ποτό μας όσο και τους αφρώδεις οίνους), καθώς όλα αυτά προκαλούν πιο εύκολα μέθη.
Μετά: Αν μεθύσουμε, θα πρέπει να βοηθήσουμε τον οργανισμό μας να μεταβολίσει το αλκοόλ. Έτσι χρειάζεται: να κοιμηθούμε, να καταναλώσουμε πολλά υγρά (νερό), να φάμε στερεά τροφή (π.χ., ψωμί και φρυγανιές που απορροφούν τα υγρά), να πιούμε καφέ, να κάτσουμε σε ήσυχο και χαλαρωτικό περιβάλλον για να ηρεμήσουμε, να ρίξουμε δροσερό νερό στο πρόσωπό μας για να συνέλθουμε.
Όταν παρακουραστούμε
Είναι κάτι που συμβαίνει σε πολυάσχολες περιόδους, πόσο δε μάλλον αυτές τις ημέρες, που όλοι τρέχουμε να κανονίσουμε, να προλάβουμε, να οργανώσουμε, να ψωνίσουμε, να μαγειρέψουμε, να καθαρίσουμε, να δεχτούμε κόσμο στο σπίτι μας, αλλά και να ανταποκριθούμε σε καλέσματα, να χορέψουμε, να ξενυχτήσουμε…
Το πιο πιθανό σε τέτοιες περιπτώσεις και συνθήκες είναι να νιώθουμε κουρασμένοι, να νυστάζουμε, το ανοσοποιητικό μας να είναι πεσμένο και οι αντοχές μας σχεδόν ανύπαρκτες πλέον.
Πριν: Είναι σκόπιμο να οργανώσουμε τα όσα θέλουμε να κάνουμε από νωρίς, με λίστες για ψώνια, καλεσμένους, δώρα κ.λπ. Φροντίζουμε να κάνουμε νωρίτερα κάποιες δεδομένες αγορές (για παράδειγμα, τα κρασιά ή τα δώρα), για να γλιτώσουμε την κούραση και το στρες της τελευταίας στιγμής.
Είναι σημαντικό επίσης να λέμε όχι και να βάζουμε όρια. Δεν μπορούμε να ανταποκριθούμε σε όλα τα καλέσματα ούτε να μένουμε πάντα τελευταίοι στα πάρτι και στις γιορτές. Άλλωστε, ο στόχος είναι να περνάμε καλά και όχι να βάζουμε «τικ» σε υποχρεώσεις.
Μετά: Θα μας βοηθήσει να ξαπλώσουμε –ακόμα κι αν δεν μπορέσουμε να κοιμηθούμε– με τα πόδια ψηλά και μια χλιαρή βρεγμένη πετσέτα στο πρόσωπό μας, έστω και για 15 με 30 λεπτά. Να κλείσουμε τα τηλέφωνα, τα φώτα, να βάλουμε λίγη μουσική, να χαλαρώσουμε ή να διαβάσουμε ένα βιβλίο.
Να κάνουμε ένα χαλαρωτικό χλιαρό μπάνιο, να πιούμε έναν καφέ, να χαζέψουμε κάτι στην τηλεόραση.
Ευχαριστούμε για τη συνεργασία τον δρα Αναστάσιο Σπαντιδέα, κλινικό φαρμακολόγο-παθολόγο.
