Πότε η γυμναστική παύει να είναι ωφέλιμη και γίνεται επιβλαβής;
Η άσκηση, όπως είναι ευρέως γνωστό, έχει πολλαπλά ψυχικά και σωματικά οφέλη— από τη βελτίωση της διάθεσης έως την ενίσχυση της καρδιαγγειακής υγείας. Όμως για κάποιους, η γυμναστική μπορεί να πάρει μια πιο… σκοτεινή τροπή και να γίνει καταναγκαστική ή καθοδηγούμενη από ντροπή αντί από αυτοφροντίδα. Αυτό που ξεκινά ως μια επιθυμία για ευεξία μπορεί να εξελιχθεί σε κάτι τιμωρητικό, εμμονικό ή συναισθηματικά φορτισμένο.
Αν αναρωτιέσαι μήπως η σχέση σου με τη φυσική δραστηριότητα έχει αρχίσει να ξεφεύγει, πρόσεξε τα παρακάτω 5 σημάδια:
1. Νιώθεις πως η γυμναστική είναι υποχρέωση και όχι επιλογή
Ένα βασικό προειδοποιητικό σημάδι είναι όταν η κίνηση μοιάζει με αδιαπραγμάτευτος κανόνας αντί για μια προσωπική επιλογή που κάνεις για την ευεξία σου. Μπορεί να νιώθεις άγχος, ενοχές ή εκνευρισμό αν χάσεις μία προπόνηση — ακόμα κι αν έχεις σημαντικούς λόγους, όπως μια ασθένεια, ένα ταξίδι ή ανάγκη για ξεκούραση.
Αυτή η πίεση συχνά πηγάζει από εσωτερικευμένες πεποιθήσεις ότι «πρέπει» να γυμνάζεσαι για να είσαι «καλός/ή», να έχεις τον έλεγχο ή για να νιώθεις όμορφα με το σώμα σου. Ωστόσο, η «υγιής άσκηση» θα πρέπει να είναι ευέλικτη και να υποστηρίζει τη ζωή σου — όχι μια καθημερινή δοκιμασία πειθαρχίας ή αξίας.
2. Χρησιμοποιείς την άσκηση για να «κερδίσεις» το γεύμα σου
Είναι συχνό φαινόμενο να σκέφτεται κανείς την προπόνηση ως μέσο για να «εξιλεωθεί» για κάτι που έφαγε ή για να του… επιτραπεί να φάει. Αυτή η νοοτροπία έχει τις ρίζες της σε μια κουλτούρα δίαιτας, όπου το φαγητό αποκτά ηθική διάσταση και η κίνηση γίνεται μια συναλλακτική πράξη.
Αν παρατηρείς ότι αναγκάζεις τον εαυτό σου να κάνει εξαντλητικές προπονήσεις μετά το φαγητό ή χρησιμοποιείς την άσκηση ως τιμωρία για τις διατροφικές σου επιλογές, αυτό ίσως είναι σημάδι μιας διαταραγμένης συμπεριφοράς. Η άσκηση δεν είναι τιμωρία, ούτε προϋπόθεση για να τραφείς. Δεν χρειάζεται να «κερδίσεις» το φαγητό σου — το σώμα σου αξίζει φροντίδα, ό,τι κι αν έχεις φάει.
3. Πιέζεις τον εαυτό σου παρά τον πόνο ή την εξάντληση
Το να ακούς το σώμα σου είναι βασικό στοιχείο μιας υγιούς fitness ρουτίνας. Αν αγνοείς τον πόνο, συνεχίζεις να γυμνάζεσαι παρά τον τραυματισμό ή φτάνεις συστηματικά στα όρια της εξάντλησης, είναι ώρα να επανεξετάσεις την προσέγγισή σου.
Η καταναγκαστική άσκηση συχνά παραβλέπει τα σήματα του σώματος, μετατρέποντας την κίνηση σε κάτι που εξαντλεί αντί να αναζωογονεί. Η ξεκούραση δεν είναι τεμπελιά — είναι αναγκαίο μέρος κάθε βιώσιμης, υποστηρικτικής για την υγεία ρουτίνας.
4. Νιώθεις ενοχές όταν χάνεις μια προπόνηση ή δεν είσαι ευέλικτος/η
Μια άκαμπτη προσέγγιση απέναντι στη γυμναστική — όπου η παράλειψη μιας προπόνησης προκαλεί ενοχές ή άγχος — μπορεί να είναι ένδειξη μιας ανθυγιεινής ανάγκης για έλεγχο. Η ευελιξία είναι βασικό στοιχείο της ευεξίας. Η ζωή είναι απρόβλεπτη και οι ανάγκες του σώματός μας αλλάζουν καθημερινά.
Αν αισθάνεσαι ότι δεν μπορείς να πάρεις ρεπό ή να προσαρμόσεις τη ρουτίνα σου χωρίς να βυθίζεσαι σε ενοχές ή αυστηρή αυτοκριτική, αυτό μπορεί να σημαίνει ότι η άσκηση έχει μετατραπεί σε μέσο ελέγχου ή τελειομανίας αντί για πράξη φροντίδας.
5. Η άσκηση παρεμβαίνει στις σχέσεις σου
Η φυσική δραστηριότητα θα πρέπει να εμπλουτίζει τη ζωή σου, όχι να σε απομονώνει. Αν συχνά ακυρώνεις σχέδια με φίλους, χάνεις σημαντικές στιγμές ή απορρίπτεις δραστηριότητες που σου φέρνουν χαρά για να μην παραλείψεις μια προπόνηση, τότε η ρουτίνα σου πιθανότατα παρεμποδίζει τη συνολική σου ευημερία.
Η άσκηση είναι πιο υγιής όταν αποτελεί μέρος μιας γεμάτης και συνδεδεμένης ζωής, όχι όταν γίνεται το κέντρο της.
Τι μπορείς να κάνεις
Αν κάποια από αυτά τα σημάδια σου φαίνονται οικεία, δεν είσαι ο/η μόνος/η. Πολλοί άνθρωποι παγιδεύονται σε τέτοια μοτίβα, επηρεασμένοι από μηνύματα που συνδέουν την αξία με το λεπτό σώμα, την παραγωγικότητα ή την πειθαρχία.
Μίλα με φίλους και ειδικούς ώστε να αρχίσεις να παραμένεις ενεργός/ή με τρόπους που πραγματικά σε κάνουν να νιώθεις καλά
Μια υποστηρικτική σχέση με την άσκηση είναι ευέλικτη, προσαρμόζεται στις ανάγκες σου και συντονίζεται με το σώμα και τα συναισθήματά σου — όχι με τις εξωτερικές προσδοκίες. Αξίζει να βιώνεις τη γυμναστική ως κάτι που πραγματικά ενδυναμώνει τη σχέση σου με τον εαυτό σου, όχι ως κάτι που σε απομακρύνει από εσένα…
