Θέλετε να μάθετε αν θα φτάσετε τα 100; Προσπαθήστε να πείτε όσα περισσότερα ζώα μπορείτε σε 90 δευτερόλεπτα. Μπορεί να μοιάζει με ένα απλό τεστ, όμως η επιστήμη φαίνεται να το συνδέει με την μακροζωία.
Μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο Psychological Science, υποστηρίζει ότι η λεκτική ευχέρεια, η ικανότητα δηλαδή να ανακαλείτε και να απαριθμείτε γρήγορα λέξεις από μια συγκεκριμένη κατηγορία, μπορεί να προβλέπει την μακροβιότητα στους μεγαλύτερους ενήλικες πιο αποτελεσματικά από την μνήμη, την ταχύτητα σκέψης ή τη γνώση λεξιλογίου.
Οι ηλικιωμένοι με ισχυρή λεκτική ευχέρεια έζησαν σχεδόν εννέα χρόνια περισσότερο από εκείνους που δυσκολεύονταν να βρουν τις λέξεις. Αυτή η διαφορά εντοπίστηκε από δεδομένα ερευνητών, που παρακολουθούσαν 516 ηλικιωμένους ενήλικες για 18 χρόνια μέχρι το θάνατό τους, φέρνοντας στο φως νέα στοιχεία για την μακροζωία.
Πώς διεξήχθη η μελέτη
Οι συμμετέχοντες, όλοι 70 ετών και άνω (ο μέσος όρος ηλικίας ήταν τα 85 έτη), υποβλήθηκαν σε διάφορα τεστ σκέψης κατά την έναρξη της μελέτης. Για λόγους στατιστικής αξιοπιστίας, οι ερευνητές ταξινόμησαν το δείγμα κατά ηλικία και φύλο, δημιουργώντας ίσες ομάδες σε έξι ηλικιακές κλίμακες με ισόποσο αριθμό ανδρών και γυναικών.
Οι συμμετέχοντες υποβλήθηκαν σε ολοκληρωμένα γνωστικά τεστ σε οκτώ κύκλους αξιολόγησης από το 1990 έως το 2009. Κάθε άτομο συμπλήρωσε εννέα διαφορετικές γνωστικές εργασίες που μετρούσαν τέσσερις νοητικές ικανότητες:
- Αντιληπτική ταχύτητα: Τα τεστ περιλάμβαναν την αντιστοίχιση συμβόλων με ψηφία, τη συσχέτιση ψηφίων με γράμματα και την ταχεία αναγνώριση πανομοιότυπων εικόνων.
- Επεισοδιακή μνήμη: Οι συμμετέχοντες απομνημόνευσαν ζεύγη λέξεων και ανακάλεσαν λεπτομέρειες από μικρές ιστορίες.
- Λεκτική ευχέρεια: Σε δύο ξεχωριστές δοκιμασίες 90 δευτερολέπτων, οι συμμετέχοντες ονόμασαν όσο το δυνατόν περισσότερα ζώα και απαρίθμησαν λέξεις που άρχιζαν με το γράμμα «s».
- Λεκτική γνώση: Τα τεστ μέτρησαν το λεξιλόγιο και την ικανότητα αναγνώρισης πραγματικών λέξεων ανάμεσα σε ασυναρτησίες.
Οι ερευνητές υπολόγισαν επίσης μια γενική βαθμολογία νοημοσύνης με βάση και τα εννέα τεστ μαζί.
Τεστ & μακροζωία
Σύμφωνα με τους ερευνητές, κάθε επιπλέον ζώο που μπορούσε να κατονομάσει ένας συμμετέχων εντός του χρονικού ορίου του τεστ φάνηκε να συνδέεται με 5,6% λιγότερες πιθανότητες θανάτου. Ομοίως, κάθε επιπλέον λέξη που άρχιζε με «s» σχετίστηκε με μειωμένο κίνδυνο θνησιμότητας κατά 3,7%.
Ενώ οι ειδικοί συνήθως επικεντρώνονται στην απώλεια μνήμης ως προειδοποιητικό σημάδι της γνωστικής παρακμής, η μελέτη υποδεικνύει τη λεκτική ευχέρεια ως δυνητικά πιο κρίσιμη για την πρόβλεψη της διάρκειας ζωής
Η λεκτική ευχέρεια καταλαμβάνει μια μοναδική μέση θέση μεταξύ της ρευστής νοημοσύνης (η οποία μειώνεται με την ηλικία) και της κρυσταλλωμένης νοημοσύνης (η οποία παραμένει σχετικά σταθερή). Οι εν λόγω λειτουργίες απαιτούν τόσο γρήγορη σκέψη όσο και πρόσβαση σε απομνημονευμένες γνώσεις.
Επιπλέον η λεκτική ευχέρεια εξαρτάται από υγιείς συνδέσεις μεταξύ διαφορετικών περιοχών του εγκεφάλου, ιδίως του προμετωπιαίου φλοιού και άλλων περιοχών του εγκεφάλου. Αυτές οι νευρικές οδοί συχνά επιδεινώνονται σε παθήσεις, όπως η άνοια και η νόσος του Πάρκινσον.
Γιατί η λεκτική ευχέρεια έχει σημασία για την μακροβιότητα;
Οι ερευνητές εξηγούν ότι η λεκτική ευχέρεια μπορεί να είναι πολύτιμη λόγω της «υβριδικής φύσης» της. Όπως αναφέρεται στην έρευνα, «τα τεστ λεκτικής ευχέρειας απαιτούν ευρείες ρευστές ικανότητες (δηλ. γρήγορη ανάκτηση πληροφοριών) και αποκρυσταλλωμένες ικανότητες (δομή της σημασιολογικής γνώσης), και κατά συνέπεια μπορεί να είναι ενδιάμεσης δυσκολίας: αρκετά εύκολα για όσους ζήσουν για περισσότερο αλλά και αρκετά δύσκολα για όσους ζήσουν λιγότερο».
Αυτή η υβριδική φύση καθιστά τα τεστ λεκτικής ευχέρειας ιδιαίτερα αποκαλυπτικά. Σε αντίθεση, με τα απλά τεστ μνήμης ή λεξιλογίου οι ασκήσεις αυτές απαιτούν συντονισμένη προσπάθεια από πολλαπλά εγκεφαλικά συστήματα, συμπληρώνουν οι ερευνητές.
