Η παραπληροφόρηση είναι παντού σήμερα, τόσο στο διαδίκτυο όσο και στον αληθινό κόσμο. Πολλές φορές, ακόμη και όταν ξέρουμε ότι μία πληροφορία είναι ψευδής, συνεχίζουμε να μπερδευόμαστε για το κατά πόσο ισχύει ή όχι. Πόσο ρόλο παίζει η μνήμη μας στο πώς αντιμετωπίζουμε τα fake news;

Το θέμα δεν είναι μόνο να αναγνωρίζουμε τι είναι αληθές και τι όχι, αλλά να θυμόμαστε και πώς να το αποφεύγουμε μακροπρόθεσμα. Υπάρχουν φορές, που επειδή κάτι μας έχει χαραχτεί στο μυαλό με λάθος τρόπο, συνεχίζουμε να το πιστεύουμε, παρότι γνωρίζουμε ότι δεν είναι έτσι.

Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Nature Communications, εξετάστηκε κατά πόσο η μνήμη μπορεί να μας βοηθήσει να είμαστε ανθεκτικοί στην παραπληροφόρηση.

Η παραπληροφόρηση «επιμένει»

Πολλές προσπάθειες για την καταπολέμηση της παραπληροφόρησης επικεντρώνονται στον έλεγχο των γεγονότων, αλλά αυτές έχουν περιορισμένη επίδραση, ειδικά όταν η παραπληροφόρηση συμφωνεί με τις υπάρχουσες πεποιθήσεις των ανθρώπων.

Οι ερευνητές στην εν λόγω μελέτη προτείνουν ότι μια καλύτερη προσέγγιση είναι να εκπαιδεύσουμε τους ανθρώπους να αναγνωρίζουν τις τεχνικές χειραγώγησης που χρησιμοποιούνται συχνά στην παραπληροφόρηση, πριν αυτοί να εκτεθούν σε ψευδείς πληροφορίες.

Μακροχρόνιες σχέσεις: Όσο τις φροντίζουμε τόσο φροντίζουν την υγεία μας
ΔΙΑΒΑΣΕ ΕΠΙΣΗΣ

Μακροχρόνιες σχέσεις: Όσο τις φροντίζουμε τόσο φροντίζουν την υγεία μας

Θα πρέπει, με άλλα λόγια, να μεταμορφωθούμε σε… εμβόλια. Ναι καλά διαβάσατε! Όπως τα εμβόλια βοηθούν το ανοσοποιητικό σύστημα να αναγνωρίζει και να καταπολεμά ιούς, έτσι και εμείς πρέπει να μάθουμε να αναγνωρίζουμε τα ψέματα, για να μπορούμε να τα καταπολεμήσουμε, όταν θα έρθουν στον δρόμο μας.

Η έρευνα

Αυτή η νέα μελέτη δοκίμασε διαφορετικές μεθόδους προετοιμασίας, για να καταλήξει στο ποιες λειτουργούν καλύτερα με την πάροδο του χρόνου.

Δοκιμάζοντας διάφορους τρόπους ενίσχυσης της ανθεκτικότητας στην παραπληροφόρηση, λοιπόν, οι ερευνητές εξέτασαν τρεις διαφορετικούς τύπους παρεμβάσεων:

  • Απλές γραπτές εξηγήσεις που αποδομούν τις τακτικές παραπληροφόρησης
  • Σύντομα βίντεο που δείχνουν τις τεχνικές παραπληροφόρησης και γιατί αυτές είναι παραπλανητικές
  • Διαδραστικές εμπειρίες, όπου οι παίκτες μαθαίνουν να αναγνωρίζουν την παραπληροφόρηση μέσα από το παιχνίδι.

Κάθε μέθοδος στόχευε να βοηθήσει τους ανθρώπους να αναγνωρίζουν και να αντιστέκονται στην παραπληροφόρηση πριν να την αντιμετωπίσουν σε πραγματικές καταστάσεις στη ζωή τους.

Η μνήμη είναι το «κλειδί»

Η μελέτη έδειξε πως η μνήμη αποτελεί το μυστικό για την μακροπρόθεσμη ανθεκτικότητα στην παραπληροφόρηση. Οι άνθρωποι χρειάζεται να θυμούνται με τον καιρό τα σημάδια που προειδοποιούν για την παραπληροφόρηση, αλλιώς σταδιακά θα πέφτουν ξανά θύματα ψευδών ειδήσεων. Μνήμη: Θυμίσου καλά ποια είναι η... αλήθεια!

Ανάμεσα στις παρεμβάσεις που δοκιμάστηκαν, οι κειμενικές και οι βιντεοσκοπημένες παρέμειναν αποτελεσματικές για περίπου ένα μήνα. Αυτές οι μορφές προάγουν τη βαθιά επεξεργασία και τον στοχασμό, ενισχύοντας τη μνήμη και καθιστώντας την παραπληροφόρηση πιο εύκολο να αναγνωριστεί και να αποφευχθεί στο μέλλον.

Οι ερευνητές κατέληξαν ότι τα παιχνίδια λειτουργούν βραχυπρόθεσμα, αλλά η επίδρασή τους ξεθωριάζει πιο γρήγορα. Πιθανώς επειδή δίνουν έμφαση στην αλληλεπίδραση και τη γρήγορη λήψη αποφάσεων, παρά στη βαθιά αποθήκευση της πληροφορίας στη μνήμη.

Ας μη γελιόμαστε, η παραπληροφόρηση δεν πρόκειται να εξαφανιστεί, αλλά έρευνες όπως αυτή μας δείχνουν πώς μπορούμε να δημιουργήσουμε πιο σταθερές και διαχρονικές άμυνες. Ας αξιοποιήσουμε, λοιπόν, τη μνήμη μας. Αν την εξασκήσουμε καλά, μπορεί κάποια στιγμή να θυμηθούμε τι είναι… αληθινό!