Είναι 3 τα ξημερώματα και αντί να κοιμόμαστε, σκρολάρουμε στο κινητό ή βλέπουμε μία σειρά στη φωτισμένη οθόνη του λάπτοπ μας. Αυτό είναι μία καθημερινή συνήθεια για αρκετούς από εμάς, όμως έχουμε ποτέ αναλογιστεί πώς επηρεάζεται ο εγκέφαλος στην έκθεση στο τεχνητό φως, κατά τη διάρκεια της νύχτας; Τι λέει νέα έρευνα;
Μπορεί να φαίνεται σαν μία ακίνδυνη συμπεριφορά της σύγχρονης ζωής, αλλά μπορεί στην πραγματικότητα να καταστρέψει την εγκεφαλική μας λειτουργία και να επιδράσει αρνητικά σε ολόκληρο τον οργανισμό μας, προκαλώντας μας αποδιοργάνωση και συμβάλλοντας πιθανόν ακόμη και στην ανάπτυξη προβλημάτων υγείας.
Πώς επηρεάζεται ο εγκέφαλος
Όταν συμβαίνει κάτι τέτοιο, διαταράσσεται το εσωτερικό μας βιολογικό ρολόι και αλλάζει θεμελιωδώς η λειτουργία του εγκεφάλου μας. Η σχετική έρευνα, που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Brain Medicine, εξετάζει πώς οι διαταραγμένοι κιρκάδιοι ρυθμοί επηρεάζουν την ανοσολογική λειτουργία, τη νευροφλεγμονή, το μεταβολισμό, τον ύπνο και τη διάθεση.
Οι ερευνητές μελέτησαν εργαζόμενους σε βάρδιες και ασθενείς σε νοσοκομεία, ομάδες που εκτίθενται συνεχώς σε φως, τις ώρες που το σώμα τους κανονικά θα περίμενε να έχει τριγύρω σκοτάδι. Τα ευρήματα ξεπερνούν την εξέταση των απλών προβλήματα ύπνου, δείχνουν πώς η φωτορρύπανση μπορεί να συμβάλλει στην κατάθλιψη, το άγχος και τις μεταβολικές διαταραχές.
Ο εγκέφαλος και γιατί περιμένει να έρθει το σκοτάδι
Οι άνθρωποι εξελίχθηκαν επί εκατομμύρια χρόνια με προβλέψιμους κύκλους φωτός και σκότους. Ο εγκέφαλός μας περιέχει ένα «κύριο ρολόι», μια μικρή ομάδα κυττάρων που συντονίζει πότε απελευθερώνονται ορμόνες, πότε αλλάζει η θερμοκρασία του σώματος και πότε διάφορα όργανα ενεργοποιούνται ή απενεργοποιούνται.
Όταν το τεχνητό φως φτάνει στα μάτια μας κατά τη διάρκεια της νύχτας μπερδεύει αυτό το εσωτερικό χρονόμετρο, στέλνοντας λάθος σήματα για την ώρα της ημέρας και διαταράσσοντας τον φυσικό ρυθμό που διέπει σχεδόν κάθε βιολογική διαδικασία στο σώμα μας.
Η εν λόγω έρευνα επικεντρώνεται στο πώς αυτή η διαταραχή επηρεάζει τον εγκέφαλο και το σώμα, παρατηρώντας αλλαγές σε διάφορες λειτουργίες.
Μεγαλύτερος ο κίνδυνος για εργαζόμενους σε βάρδιες
Σύμφωνα με τη μελέτη, στις ΗΠΑ, περίπου 15% των εργαζομένων, συμπεριλαμβανομένων νοσηλευτών, εργατών εργοστασίων, φυλάκων κ.λπ. εργάζονται σε ώρες που βρίσκονται σε χρόνια σύγκρουση με το φυσικό τους βιολογικό ρολόι. Η ομάδα των επιστημόνων της μελέτης αποδεικνύει ότι αυτή η ομάδα αντιμετωπίζει αυξημένο κίνδυνο για προβλήματα υγείας που ξεπερνούν την απλή κόπωση.
Αναλυτικά, μερικά από αυτά που συμβαίνουν στον οργανισμό μπορεί να είναι τα ακόλουθα:
- Η έκθεση στο φως κατά τη διάρκεια των ωρών ύπνου αλλάζει την ικανότητα του σώματος να επεξεργάζεται τη γλυκόζη, αυξάνοντας τον κίνδυνο για διαβήτη.
- Οι ορμόνες που ελέγχουν την πείνα και τον κορεσμό επηρεάζονται, εξηγώντας ίσως τα υψηλότερα ποσοστά παχυσαρκίας στους εργαζόμενους σε βάρδιες.
- Η νευροφλεγμονή, ένας παράγοντας που σχετίζεται με κατάθλιψη και άγχος, αυξάνεται όταν οι κιρκάδιοι ρυθμοί διαταράσσονται.
- Οι ορμόνες του στρες, που κανονικά ακολουθούν προβλέψιμα ημερήσια μοτίβα, γίνονται ασταθείς, επηρεάζοντας τον έλεγχο σακχάρου και το ανοσοποιητικό σύστημα.
Τι προτείνουν οι ερευνητές
Οι μελετητές προχώρησαν στην αξιολόγηση συσκευών φωτός με μπλε φάσμα, που είναι σχεδιασμένες για να βοηθήσουν νοσηλευτές που εργάζονται νυχτερινές βάρδιες να επαναφέρουν το βιολογικό τους ρολόι στην κανονική τους λειτουργία, βελτιώνοντας τον ύπνο, τη σκέψη και τη διάθεσή τους.
Πιθανές απλές λύσεις, όπως αναφέρουν, περιλαμβάνουν τη χρήση κεχριμπαρένιου ή κόκκινου φωτισμού τις βραδινές ώρες, συσκότιση με κουρτίνες, καθώς και σχεδιασμό εργασιακών χώρων που λαμβάνουν υπ’ όψιν τους φυσικούς ρυθμούς του σώματος.
