Για περισσότερες από δύο δεκαετίες, μια ξεχωριστή ομάδα ηλικιωμένων, οι λεγόμενοι «SuperAgers», έχουν κεντρίσει το ενδιαφέρον των επιστημόνων. Άτομα άνω των 80 ετών που διατηρούν τη μνήμη και τη γνωστική τους λειτουργία σε επίπεδα συγκρίσιμα με ανθρώπους δεκαετίες νεότερους, θέτουν υπό αμφισβήτηση την ιδέα ότι η γνωστική φθορά είναι αναπόφευκτη με το γήρας.

Ο όρος «SuperAger» καθιερώθηκε από τον Δρ. Μαρσέλ Μεσουλάμ, ιδρυτή του Κέντρου Γνωστικής Νευρολογίας και Νόσου Αλτσχάιμερ στο Πανεπιστήμιο Northwestern. Στην 25ετή μελέτη του, το Κέντρο έχει μελετήσει εκατοντάδες ηλικιωμένους με εξαιρετική μνήμη, αναζητώντας τα μυστικά ενός υγιούς εγκεφάλου παρά τα χρόνια.

Οι SuperAgers ξεχωρίζουν με βάση τις εξαιρετικές επιδόσεις τους σε τεστ μνήμης, όπου σκοράρουν σε επίπεδα ατόμων 50-60 ετών, παρά το γεγονός ότι είναι άνω των 80.

Η επεισοδιακή μνήμη είναι μια από τις γνωστικές ικανότητες που είναι πιο ευάλωτες στη γήρανση. Αν και η δύναμη της μνήμης συνήθως μειώνεται με την ηλικία, μερικοί ηλικιωμένοι μπορεί να έχουν νοητική απόδοση παρόμοια με αυτήν 30 χρόνια νεότερων ατόμων. Η κατανόηση της λειτουργίας του εγκεφάλου τους μπορεί λοιπόν να προσφέρει πληροφορίες για τους μηχανισμούς προστασίας από την απώλεια μνήμης και την άνοια που σχετίζεται με την ηλικία.

Τα μοναδικά χαρακτηριστικά που έχει ο εγκέφαλος των SuperAgers

Μια από τις πιο εντυπωσιακές ανακαλύψεις των ερευνητών αφορά τους εγκεφάλους των SuperAgers. Σε μελέτες 77 εγκεφάλων που δωρίθηκαν μετά θάνατον, βρέθηκαν δύο βασικά μονοπάτια που οδηγούν στην «υπερ-γήρανση»:

Λίπος στην κοιλιά: Αυξάνει τον κίνδυνο ψωρίασης;
ΔΙΑΒΑΣΕ ΕΠΙΣΗΣ

Από ποια νόσο κινδυνεύουν οι γυναίκες με λίπος στη κοιλιά;

  • Αντίσταση: Κάποιοι SuperAgers δεν αναπτύσσουν καθόλου τις παθολογικές αλλοιώσεις που σχετίζονται με τη νόσο Αλτσχάιμερ.

  • Ανθεκτικότητα: Άλλοι μπορεί να έχουν αυτές τις βλάβες, αλλά ο εγκέφαλός τους καταφέρνει να τις αγνοεί και να λειτουργεί κανονικά.

Τι κάνει τη διαφορά

  • Νεανική δομή εγκεφάλου: Οι SuperAgers δεν παρουσιάζουν λέπτυνση του εγκεφαλικού φλοιού, αντίθετα ο πρόσθιος προσαγωγιαίος φλοιός τους είναι παχύτερος και από νεότερων ανθρώπων — μια περιοχή σημαντική για την απόφαση, το συναίσθημα και τα κίνητρα.

  • Ειδικοί νευρώνες: Έχουν περισσότερους νευρώνες von Economo, που σχετίζονται με κοινωνική συμπεριφορά, και μεγαλύτερους νευρώνες ενδορινικού φλοιού, κρίσιμους για τη μνήμη.

  • Κοινωνικότητα: Παρά τις διαφορές στον τρόπο ζωής, οι SuperAgers διακρίνονται για την έντονη κοινωνικότητά τους και τις ισχυρές διαπροσωπικές σχέσεις.

Η μελέτη των SuperAgers ανοίγει νέους δρόμους στην κατανόηση της γήρανσης του εγκεφάλου και προσφέρει ελπίδα για την ανάπτυξη στρατηγικών που θα ενισχύουν τη γνωστική ανθεκτικότητα και θα προλαμβάνουν την άνοια.

Η έρευνα από το Alzheimer’s & Dementia: The Journal of the Alzheimer’s Association επιβεβαιώνει ότι η εξαιρετική μνήμη στην τρίτη ηλικία δεν είναι απλά θέμα τύχης, αλλά συνδέεται με ένα ξεχωριστό νευροβιολογικό προφίλ.