Η καθημερινότητά μας είναι γεμάτη επαναλήψεις, μηχανικές κινήσεις που ο εγκέφαλος κάνει απλά ασυναίσθητα, από τη διαδρομή προς τη δουλειά μέχρι τον τρόπο που αντιδρούμε σε αγχωτικές καταστάσεις. Σύμφωνα με τους ειδικούς, αυτές οι συνήθειες δεν είναι τυχαίες, είναι αποτέλεσμα της λειτουργίας του εγκεφάλου στον «αυτόματο πιλότο».
Αν και αυτή η λειτουργία μας διευκολύνει σε πρακτικά θέματα, μπορεί να γίνει παγίδα για την ψυχική μας υγεία, οδηγώντας σε «εγκεφαλικό ρουτίνισμα».
Πώς μπορούμε να επαναπρογραμματίσουμε τις σκέψεις μας;
Ο «αυτόματος πιλότος» του εγκεφάλου μπορεί λοιπόν να είναι χρήσιμος αλλά μπορεί να εξελιχθεί και σε μια λειτουργία αρκετά περιοριστική.
Αναλαμβάνει το μηχανικό κομμάτι της ημέρας: οδήγηση, επαναλαμβανόμενες εργασίες, συνήθειες. Είναι όμως παρορμητικός και βασίζεται σε προκαθορισμένες αντιδράσεις. Αυτό το κομμάτι του εγκεφάλου κρίνει, κατηγορεί, αποφεύγει και επαναλαμβάνει. Δεν αναλύει, ούτε στοχάζεται.
Σύμφωνα με μελέτη, οι άνθρωποι που λειτουργούν συχνά σε «αυτόματο πιλότο» παρουσιάζουν αυξημένα επίπεδα άγχους και μειωμένη επίγνωση των συναισθημάτων τους.
Εγκέφαλος και αναστοχασμός
Το αναστοχαστικό κομμάτι του εγκεφάλου είναι αυτό που ρυθμίζει τα συναισθήματά μας. Όταν βρισκόμαστε σε κρίση ή θυμό, μπορούμε να στραφούμε σε αυτό για να ανακτήσουμε τον έλεγχο. Ένα απλό αλλά ισχυρό ερώτημα μπορεί να ενεργοποιήσειί αυτό το μέρος του νου: «Πώς μπορώ να κάνω αυτή τη στιγμή λίγο καλύτερη;» Η ερώτηση αυτή διακόπτει τον αρνητικό κύκλο σκέψης και δίνει χώρο στη λογική και στην ενσυναίσθηση.
Επίσης, ο εγκέφαλος έχει την τάση να εντοπίζει πληροφορίες που επιβεβαιώνουν αυτά που ήδη πιστεύουμε και να απορρίπτει ό,τι τα αντικρούει. Αν πιστεύετε ότι κάποιος είναι αγενής, θα παρατηρείτε μόνο τη συμπεριφορά που το αποδεικνύει. Οι ειδικοί προτείνουν να ρωτάμε: «Ποια είναι τα αποδεικτικά στοιχεία ενάντια σε αυτό που πιστεύω τώρα;» Έτσι, μαθαίνουμε να βλέπουμε τη συνολική εικόνα και να αποδομούμε προκαταλήψεις.
Επανεκπαιδεύοντας το νου: Η δύναμη της επανάληψης
Ο εγκέφαλος είναι νευροπλαστικός, δηλαδή έχει την ικανότητα να αλλάζει με βάση την επανάληψη. Όσο πιο συχνά ενεργοποιούμε τον αναστοχαστικό εγκέφαλο, τόσο πιο φυσικό γίνεται κάτι.
Όπως σε πολλές μελέτες, η καθημερινή ενσυνειδητότητα μπορεί να μειώσει σηαμντικά τα επίπεδα στρες και να ενισχύσει τη συναισθηματική ανθεκτικότητα.
Τι μπορείτε λοιπόν, να κάνετε από σήμερα κιόλας:
- Μικρές παύσεις και αναρωτηθείτε: «Τι μπορώ να αλλάξω τώρα;»
- Αμφισβητήστε τις αυθόρμητες κρίσεις σας με λογική.
- Καλλιεργήστε τη συνειδητότητα με 3-5 λεπτά στοχασμού την ημέρα.
Με επίγνωση, στοχασμό και λίγη εξάσκηση, μπορείτε να επαναπρογραμματίσετε τον εγκέφαλό σας για να δείτε το θετικό, να ρυθμίσετε τα συναισθήματά σας και να δημιουργήσετε ουσιαστικές σχέσεις.
