Τα δάκρυα, που παραδοσιακά συνδέονται με το συναίσθημα, ενδέχεται σύντομα να γίνουν πολύτιμο εργαλείο στα χέρια των γιατρών. Επιστήμονες πιστεύουν ότι περιέχουν στοιχεία που δείχνουν τι συμβαίνει βαθιά μέσα στον εγκέφαλο και ότι κάποια μέρα θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην έγκαιρη διάγνωση όγκων.
Στο Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ, η καθηγήτρια Πέτρα Χάμερλικ ηγείται μιας πρωτοποριακής έρευνας που εξετάζει αυτήν την υπόθεση. Τα πρώτα ευρήματα δείχνουν πως οι αλλαγές στη σύσταση των δακρύων μπορεί να προσφέρουν ένα «παράθυρο» στον εγκέφαλο, βοηθώντας τους γιατρούς να εντοπίσουν μια ασθένεια που συχνά διαγιγνώσκεται αργά και με δυσκολία.
Όπως εξηγεί η ίδια, οι όγκοι του εγκεφάλου εντοπίζονται συχνά καθυστερημένα επειδή τα συμπτώματά τους είναι ασαφή, ένας πονοκέφαλος ή μια κρίση μπορεί να είναι η πρώτη ένδειξη. Η καθυστέρηση στη διάγνωση μπορεί να επιβαρύνει σημαντικά την ποιότητα ζωής των ασθενών.
Ο «κρυφός» φραγμός του εγκεφάλου
Η επιστημονική κοινότητα ήδη εξετάζει σωματικά το αίμα και το σάλιο για βιολογικά στοιχεία που θα μπορούσαν να αποκαλύψουν καρκίνους. Όμως ο εγκέφαλος προστατεύεται από τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό, μια «ασπίδα» που φιλτράρει βλαβερές ουσίες αλλά δυσκολεύει και την ανίχνευση βιολογικών δεικτών. Έτσι, όταν τα σημάδια του όγκου φτάσουν στο αίμα σε ανιχνεύσιμες ποσότητες, η νόσος συχνά έχει ήδη προχωρήσει.
Γιατί τα δάκρυα μπορεί να είναι η λύση
Τα δάκρυα δεν εκφράζουν μόνο συναισθήματα: παρέχουν οξυγόνο και θρεπτικά συστατικά στα μάτια, απομακρύνουν απόβλητα και προστατεύουν από μολύνσεις. Παράγονται από πλάσμα αίματος που φιλτράρεται μέσω αδένων ελεγχόμενων από το εγκεφαλικό στέλεχος, γεγονός που τους προσδίδει πλούσιες βιολογικές πληροφορίες.
Η στενή σύνδεση μεταξύ ματιών και εγκεφάλου έκανε την ομάδα της Χάμερλικ να αναρωτηθεί αν τα δάκρυα αντανακλούν ανοσολογικές αλλαγές που προκαλεί ένας όγκος.
Ο απώτερος στόχος είναι η δημιουργία ενός γρήγορου, αξιόπιστου τεστ που θα βοηθά τους γιατρούς να αποφασίζουν αν ένας ασθενής χρειάζεται άμεσα μαγνητική τομογραφία. Δεν προορίζεται να την αντικαταστήσει, αλλά να επιταχύνει τη διαδικασία διάγνωσης και να δώσει πιο γρήγορες απαντήσεις στους ασθενείς.
Τι είναι οι όγκοι εγκεφάλου
Οι όγκοι εγκεφάλου είναι μάζες μη φυσιολογικών κυττάρων που αναπτύσσονται ανεξέλεγκτα μέσα στον εγκέφαλο ή γύρω από αυτόν, πιέζοντας τις υγιείς δομές του. Μπορούν να είναι πρωτοπαθείς, προερχόμενοι από κύτταρα του ίδιου του εγκεφάλου (όπως τα γλοιώματα), ή δευτεροπαθείς (μεταστάσεις), προερχόμενοι από καρκίνο που έχει εξαπλωθεί από άλλο όργανο. Διακρίνονται σε καλοήθεις (αργή ανάπτυξη, μικρή διείσδυση) και κακοήθεις (γρήγορη ανάπτυξη, διείσδυση σε γειτονικούς ιστούς).
Η θέση του όγκου στον εγκέφαλο είναι καθοριστική, καθώς η πίεση που ασκεί σε συγκεκριμένες περιοχές ή νεύρα, προκαλεί τα συμπτώματα.
