Όλοι μας, κάποια στιγμή στη ζωή μας, είναι πιθανόν να βιώσουμε την αυστηρή κριτική των άλλων. Αν και είναι ένα αναμενόμενο κομμάτι της ανθρώπινης εμπειρίας, μπορεί να είναι εξαιρετικά επώδυνο και ιδίως για κάποιους που είναι πιο ευάλωτοι. Παρακάτω παρουσιάζονται μερικές αποτελεσματικές στρατηγικές για να κατανοήσουμε καλύτερα την κριτική που δεχόμαστε από τους γύρω μας και να βρούμε ανακούφιση από τη δυσφορία που ίσως μας προκαλεί, ώστε να συνεχίσουμε να αναπτυσσόμαστε απερίσπαστοι και με αυτοπεποίθηση.
Γιατί οι άνθρωποι ασκούν κριτική;
Όλοι κρίνουμε, έστω και ασυνείδητα. Ο εγκέφαλος έχει την τάση να βγάζει συμπεράσματα για λόγους επιβίωσης, πολιτισμικής διαμόρφωσης και προσωπικών αξιών. Συχνά, αυτές οι κρίσεις βασίζονται βέβαια σε γνωστικά λάθη ή σε συναισθήματα της στιγμής. Δεν μιλάμε απαραίτητα για αντικειμενικές αλήθειες, μπορεί να είναι απλώς γνώμες, που πολλές φορές δεν ζητήθηκαν καν.
Κάποιοι άνθρωποι δεν κρίνουν για να πληγώσουν, αλλά για να βοηθήσουν τον άλλο. Πιστεύουν ότι η κριτική θα αλλάξει συμπεριφορές, αν και στην πραγματικότητα η ενσυναίσθηση είναι πιο αποτελεσματική.
Κάποιοι άλλοι πάλι κρίνουν λόγω δικών τους προσωπικών ανασφαλειών. Συνήθως αντιδρούν αρνητικά σε χαρακτηριστικά άλλων που δεν αποδέχονται στον εαυτό τους. Πρόκειται για την έννοια της «σκοτεινής πλευράς της ψυχής», που είναι γνωστή στην ψυχολογία.
Κριτική και στρατηγικές αντιμετώπισης
Σκεφτείτε την πηγή της κριτικής και αναρωτηθείτε πόσο σας ενδιαφέρει αυτός ο άνθρωπος. Ρωτήστε τον εαυτό σας ξεκάθαρα κάτι του στυλ «Θα έπαιρνα συμβουλές ζωής από αυτό το άτομο;». Αν η απάντηση είναι «όχι», τότε αφήστε το να λέει αυτό που πιστεύει για εσάς, χωρίς να επηρεάζεστε, να λυπάστε ή να αναστατώνεστε από τη γνώμη του.
Ψάξτε την αλήθεια. Αν υπάρχει ένα μικρό στοιχείο που ισχύει σε αυτά που ακούτε από τον άλλο, τότε το καλύτερο που έχετε να κάνετε είναι να το αποδεχτείτε και να προχωρήσετε. Ίσως μία πιο αντικειμενική ματιά να μας βοηθήσει να βελτιωθούμε.
Ασκήστε αυτό-συγχώρεση. Όλοι κάνουμε λάθη. Ακόμη και αν έχουμε κάνει κάτι, για το οποίο έχουμε μετανιώσει ή έχουμε δεχτεί σκληρή κριτική, καλό είναι να αναπτύξουμε λίγη συμπόνια για τον εαυτό μας.
Επικεντρωθείτε σε ό,τι μπορείτε να ελέγξετε. Δεν γίνεται να αλλάξουμε το παρελθόν, ούτε τις αντιδράσεις των άλλων, αλλά σε κάθε περίπτωση μπορούμε να διαχειριστούμε καταστάσεις και να ανταποκριθούμε με αξιοπρέπεια.
Συγχωρήστε εκείνους που σας κρίνουν αυστηρά. Μην γίνεστε κι εσείς αυστηροί. Η κριτική τους συχνά αντικατοπτρίζει τα δικά τους προβλήματα.
Πώς να προχωρήσουμε
- Βρείτε το μάθημα. Κάθε εμπειρία κρύβει ένα μήνυμα, είτε να προσέχουμε σε ποιον «ανοιγόμαστε», είτε να δουλέψουμε περισσότερο κάποια στοιχεία στη συμπεριφορά μας.
- Στηριχτείτε σε υποστηρικτικές σχέσεις. Να θυμάστε ότι για κάθε άνθρωπο που σας κρίνει, υπάρχουν άλλοι που σας κατανοούν και σας αποδέχονται ακριβώς όπως είστε.
- Εστιάστε στην πνευματικότητα. Αν ζείτε σε αρμονία με τις αξίες σας, δεν έχει σημασία η γνώμη των άλλων.
