Όσο περισσότερο κοιμόμαστε, τόση περισσότερη ενέργεια έχουμε για άσκηση, σωστά; Όχι ακριβώς, υποστηρίζει έρευνα που παρακολούθησε σχεδόν 71.000 άτομα σε διάστημα τριών ετών. Τα ευρήματα αποκαλύπτουν ένα απρόσμενο μοτίβο: Η σχέση ανάμεσα στον ύπνο και τη φυσική δραστηριότητα της επόμενης μέρας δεν είναι τόσο απλή.
Τα αρχικά δεδομένα έδειξαν ότι η κορύφωση της δραστηριότητας εμφανίζεται μετά από περίπου έξι ώρες ύπνου, ενώ όταν υπολογίζεται και ο χρόνος που μένει κανείς ξύπνιος, το όριο μετατοπίζεται πιο κοντά στις επτά ώρες.
Για να φτάσουν σε αυτά τα συμπεράσματα, Αυστραλοί ερευνητές ανέλυσαν περίπου 28 εκατομμύρια ημέρες δεδομένων από φορητές συσκευές που χρησιμοποιήθηκαν το διάστημα μεταξύ Ιανουαρίου 2020 και Σεπτεμβρίου 2023. Κάτω από το στρώμα των συμμετεχόντων υπήρχε ένας αισθητήρας ύπνου ενώ οι συμμετέχοντες φορούσαν ένα βραχιολάκι παρακολούθησης, προσφέροντας στους επιστήμονες μια ασυνήθιστη λεπτομερή εικόνα για το πώς ο ύπνος συνδέεται με τη φυσική δραστηριότητα – όπως το περπάτημα – στην καθημερινή ζωή.
Ποιοτικός ύπνος; Περισσότερη άσκηση
Επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο Flinders ανακάλυψαν μια αντίστροφη σχέση σχήματος U ανάμεσα στον ύπνο και την άσκηση την επόμενη μέρα. Στην αρχική ανάλυση, τα άτομα που κοιμόντουσαν έξι ώρες έκαναν περίπου 339 περισσότερα βήματα την επόμενη μέρα σε σύγκριση με όσους κοιμόντουσαν οκτώ ώρες, ενώ όσοι κοιμόντουσαν επτά ώρες, έκαναν 237 περισσότερα βήματα από όσους κοιμόντουσαν οκτώ ώρες. Ωστόσο, όταν οι ερευνητές έλαβαν υπόψη τον χρόνο που περνούσαν ξύπνιοι, τα υψηλότερα επίπεδα μετατοπίστηκαν στις περίπου επτά ώρες ύπνου.
Ενώ το National Sleep Foundation συνιστά 7-9 ώρες ύπνου κάθε βράδυ για τους ενήλικες, η νέα έρευνα, που δημοσιεύθηκε στο Communications Medicine, αποκαλύπτει μια πιο περίπλοκη σχέση μεταξύ της διάρκειας του ύπνου και της καθημερινής δραστηριότητας.
Η αποδοτικότητα του ύπνου (το ποσοστό του χρόνου που κοιμόμαστε όσο είμαστε ξαπλωμένοι) έδειξε μια σαφέστερη σχέση με τη δραστηριότητα της επόμενης ημέρας σε σύγκριση με τη διάρκεια. Τα άτομα με υψηλή αποδοτικότητα ύπνου γύρω στο 94% έκαναν 282 περισσότερα βήματα την επόμενη μέρα σε σύγκριση με εκείνα με αποδοτικότητα 83%.
Ο χρόνος που χρειάστηκε κάποιος για να αποκοιμηθεί είχε επίσης σημασία. Το να χρειαστεί 37 λεπτά για να αποκοιμηθεί κάποιος σήμαινε 209 λιγότερα βήματα την επόμενη μέρα σε σύγκριση με το να αποκοιμηθεί μέσα σε 15 λεπτά.
Δύσκολα πετυχαίνουμε και τα δύο
Μόνο το 12,9% των συμμετεχόντων πέτυχε τόσο τη συνιστώμενη διάρκεια ύπνου όσο και τα 8.000 βήματα την ημέρα. Σχεδόν το 17% βρέθηκε σε ζώνη υψηλού κινδύνου: λιγότερο από επτά ώρες ύπνου σε συνδυασμό με λιγότερα από 5.000 βήματα την ημέρα, κάτι που θεωρείται καθιστική ζωή, σύμφωνα με τους ερευνητές.
Τα τρία τέταρτα των συμμετεχόντων (76,8%) δεν κατάφεραν να φτάσουν τα 8.000 βήματα την ημέρα. Σχεδόν όλοι (99%) κοιμόντουσαν είτε λιγότερο από επτά ώρες (43,2%) είτε επτά έως εννέα ώρες (55,9%). Λιγότερο από το 1% κοιμόταν περισσότερο από εννέα ώρες.
Οι συμμετέχοντες ήταν κυρίως άνδρες (82%), κατά μέσο όρο 48 ετών και με δείκτη μάζα σώματος 27,7 (υπέρβαροι). Ο μέσος όρος των βημάτων ανά ημέρα ήταν 5.521, κάτω από το όριο που συνδέεται με καλύτερα αποτελέσματα υγείας.
Η άσκηση επηρεάζει ελάχιστα τον ύπνο
Η αντίστροφη σχέση ήταν εκπληκτικά αδύναμη, ανέφεραν οι ερευνητές. Κάποιος που έκανε 8.751 βήματα έναντι 3.090, δεν παρουσίαζε ουσιαστικά καμία διαφορά στον ύπνο του εκείνη τη νύχτα. Όταν οι ερευνητές έλαβαν υπόψη τις ώρες εγρήγορσης, η επίδραση της σωματικής δραστηριότητας στον ύπνο σχεδόν εξαφανίστηκε.
Αυτή η ασύμμετρη σχέση υποδηλώνει ότι οι παρεμβάσεις που εστιάζουν στον ύπνο μπορεί να συμβάλλουν περισσότερο στην αύξηση της σωματικής δραστηριότητας από ό,τι τα προγράμματα άσκησης στη βελτίωση του ύπνου. Οι ερευνητές έλαβαν υπόψη την ηλικία, τον δείκτη μάζας σώματος, το φύλο, την ημέρα της εβδομάδας, τις ώρες φωτός της ημέρας, το έτος και την τοποθεσία, και τα βασικά μοτίβα παρέμειναν σταθερά.
Το ιδανικό διάστημα των έξι ωρών
Οι ερευνητές μελέτησαν δεδομένα για τρεις ηλικιακές ομάδες: 19-33 ετών, 34-53 ετών και 54+ ετών. Η σχέση μεταξύ ύπνου και δραστηριότητας την επόμενη μέρα παρέμεινε παρόμοια σε όλες τις ηλικίες, αν και οι ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας παρουσίασαν ελαφρώς υψηλότερη ιδανική διάρκεια ύπνου (περίπου 6,5 ώρες) σε σύγκριση με τους ενήλικες μέσης ηλικίας (5,5 ώρες).
Η δραστηριότητα ποίκιλλε επίσης ανάλογα με την ημέρα και την εποχή. Τα Σάββατα σημειώθηκε η μέγιστη κίνηση, με περίπου 400 περισσότερα βήματα από τις Παρασκευές. Οι περίοδοι με 15 ώρες φωτός την ημέρα συσχετίστηκαν με περίπου 300 επιπλέον βήματα σε σύγκριση με τις ημέρες 10 ωρών. Ο αριθμός των βημάτων αυξήθηκε κατά περίπου 400 καθημερινά από το 2020 έως το 2022, αντανακλώντας πιθανώς τις αλλαγές στους περιορισμούς λόγω της πανδημίας.
