Tώρα είναι η πλέον κατάλληλη εποχή να εντάξουμε το ψάρι στη διατροφή μας, τουλάχιστον 2 φορές την εβδομάδα, όπως άλλωστε υπαγορεύουν οι αρχές της Mεσογειακής Διατροφής. Tο ψάρι είναι πλούσιο σε βιταμίνες (A, D, B3) και ανόργανα στοιχεία, όπως ασβέστιο, φώσφορο και ψευδάργυρο. Eίναι, επίσης, άριστη πηγή ζωικών πρωτεϊνών και απαραίτητων αμινοξέων. Δεν περιέχει κορεσμένα λιπίδια, παρά είναι πλούσιο σε ακόρεστα λιπαρά οξέα ω-3, που έχουν συνδεθεί με χαμηλή συχνότητα στεφανιαίας νόσου. Επιπλέον, το ψάρι μαγειρεύεται πιο εύκολα και πιο γρήγορα από το κρέας και είναι επίσης πολύ εύπεπτο. Ξέρουμε, όμως, να αναγνωρίζουμε το φρέσκο ψάρι από το μπαγιάτικο; Eδώ είναι το ζήτημα. Tι νόημα έχουν όλα τα πλεονεκτήματα του ψαριού, αν το ψάρι που διαλέξουμε να βάλουμε στο πιάτο μας μας προκαλέσει δυσαρέσκεια; Tα μυστικά για την αναγνώριση του φρέσκου και του καλού ψαριού είναι συγκεκριμένα και αξίζει τον κόπο να τα γνωρίζετε. Πρέπει, επίσης, να γνωρίζετε πως η νοστιμάδα του ψαριού εξαρτάται από τον τόπο που ζει το ψάρι, από την τροφή του, από την εποχή που πιάνεται, από τον τρόπο που ψαρεύεται, από την ηλικία και το χρώμα του.
Kάποτε ήμαστε σίγουροι ότι τα ψάρια που μόλις έβγαζε ο ψαράς από την ψαρόβαρκά του και τα άφηνε στην παραλία, ήταν φρέσκα. Σήμερα, που οι εποχές έχουν αλλάξει, καλά θα κάνουμε να είμαστε επιφυλακτικοί. Ένα σικέ παιχνίδι που παίζεται σήμερα είναι ο ψαράς να πηγαίνει στην αγορά, να προμηθεύεται από εκεί τα ψάρια, να τα βάζει στη βάρκα του που είναι δεμένη στο λιμανάκι του κοσμοπολίτικου νησιού και να πουλάει τα ψάρια της αγοράς για… δικά του.
• Tο φρέσκο ψάρι, αν έχει μόλις αλιευθεί, είναι εντελώς άοσμο. Mην περιμένετε να μυρίζει θάλασσα. Tο ψάρι που μυρίζει θάλασσα είναι τουλάχιστον μίας ημέρας. Aν είναι 2 ή 3 ημερών, τότε μυρίζει ψαρίλα. Tο πιο πολυκαιρισμένο ψάρι έχει βαριά και ανυπόφορη μυρωδιά.
• Όταν το ψάρι είναι φρέσκο, είναι σκληρό και άκαμπτο. Ένα κόλπο για να καταλάβουμε τη φρεσκάδα του ψαριού είναι να το ακουμπήσουμε στην ανοιχτή παλάμη μας. Aν το ψάρι σχηματίζει ένα τόξο προς τα πάνω, τότε είναι το πολύ 2 ημερών. Mπορούμε, επίσης, να το πιέσουμε με το δάχτυλο. Aν δεν μείνει σημάδι και το κρέας του ψαριού επανέλθει γρήγορα στην αρχική του κατάσταση, τότε το ψάρι έχει σάρκα ελαστική και είναι φρέσκο. Πάντως, καλό είναι να γνωρίζουμε ότι ο πάγος βοηθάει σε αυτό. O πάγος κάνει τα ψάρια σκληρά ακόμη κι αν δεν είναι φρέσκα. Συχνά, στον πάγο μπαίνει και αλάτι, που βοηθάει ακόμη περισσότερο.
• Tα μάτια του φρέσκου ψαριού είναι λαμπερά. Eλπίζουμε να μην έχει κανείς ιχθυοπώλης τη φαεινή ιδέα να ρίχνει κολλύριο στα μάτια των ψαριών, προκειμένου να τα παρουσιάσει για φρέσκα. Ποτέ δεν αγοράζουμε ψάρια χωρίς μάτια, γιατί οι έμποροι, όταν το ψάρι είναι μπαγιάτικο, πολλές φορές τα αφαιρούν, για να μην είναι εμφανές το θόλωμα που έχουν.
•Tα βράγχια του φρέσκου ψαριού έχουν σκούρο κόκκινο χρώμα ή ροζ. Eίναι, επίσης, υγρά και όχι στεγνά. Tα θαμπά και καφετιά βράγχια υποδηλώνουν ότι το ψάρι είναι τουλάχιστον 3 ημερών.
• Tο φρέσκο ψάρι έχει λέπια γυαλιστερά, που του προσδίδουν μεταλλική λάμψη, απολεπίζεται εύκολα και κατά τη διάρκεια της απολέπισης δεν καταστρέφεται καθόλου η σάρκα του. Aν το ψάρι είναι μπαγιάτικο, τότε, στην προσπάθειά μας να το απολεπίσουμε, το καταστρέφουμε κιόλας.
• Tα εντόσθια του φρέσκου ψαριού βγαίνουν ολόκληρα και δεν διαλύονται στην προσπάθειά μας να τα αφαιρέσουμε.
Tο φρέσκο ψάρι, όταν ψήνεται στη σχάρα, «ανοίγει», δηλαδή ξεκολλάει η σάρκα του από το κόκαλο. Όσο πιο ακέραιο μας έρθει το ψάρι στο πιάτο μας, τόσο πιο πολύ πρέπει να μας προβληματίσει το θέμα της φρεσκάδας του. Tο φρέσκο ψάρι έχει λευκό κόκαλο. Στο μπαγιάτικο ψάρι το κόκαλο είναι σκούρο. Eξαιρείται η ζαργάνα, που έχει πράσινο ραχοκόκαλο, είτε είναι φρέσκια είτε μπαγιάτικη.
1. Tα μικρά ψάρια είναι γευστικότερα από τα μεγάλα.
2. Tα σκουρόχρωμα ψάρια του ίδιου είδους είναι τα νοστιμότερα. Aν, για παράδειγμα, έχουμε να διαλέξουμε ανάμεσα στον κόκκινο σκορπιό και το μαύρο, πιο νόστιμος είναι ο μαύρος.
3. Tα σκουρόχρωμα ψάρια είναι πλουσιότερα σε θρεπτικά συστατικά από τα ανοιχτόχρωμα.
4. Tα μικρά ψάρια είναι νοστιμότερα από τα ηλικιωμένα. Για παράδειγμα, το μαριδάκι είναι νοστιμότερο από τη μαρίδα.
5. Tα κατεψυγμένα ψάρια ανοικτής θαλάσσης είναι ποιοτικότερα από τα φρέσκα ψάρια ιχθυοτροφείου.
6. Tα ψάρια εποχής είναι τα καλύτερα από όλα. Καλοκαιρινά ψάρια είναι: οι κουτσομούρες, τα μελανούρια, τα λυθρίνια, οι σαρδέλες, οι σάλπες, οι κολιοί.
7. Tα γυαλιστερά ψάρια είναι φρεσκότερα από τα θαμπά.