Το 2008 που αφήνουμε πίσω μας ήταν για κάποιους μια καλή χρονιά και για άλλους μια ίσως λιγότερο καλή. Για την επιστήμη και την έρευνα, πάντως, το 2008 ήταν μια «παραγωγική» χρονιά, καθώς -όπως και κάθε χρόνο- οι διάφοροι ειδικοί σε πανεπιστήμια, νοσοκομεία, ιδρύματα και ερευνητικά κέντρα ανά τον κόσμο εξήγαγαν αρκετά ενδιαφέροντα και χρήσιμα συμπεράσματα. Ορισμένα -τα εντυπωσιακότερα ίσως- έφτασαν και στα δικά μας αυτιά και για μια στιγμή πιθανώς σκεφτήκαμε ότι τα πιο ελπιδοφόρα από αυτά θα μπορούσαν ακόμη και να αλλάξουν τη ζωή μας… προς το καλύτερο φυσικά. Για το πρώτο τεύχος του Vita αυτής της χρονιάς, επιλέξαμε μερικές από τις σημαντικότερες έρευνες του 2008 και σας τις παρουσιάζουμε με μια ευχή: Να σας αλλάξουν τη ζωή, προς το καλύτερο φυσικά…
● Τα γονίδιά μας φαίνεται ότι επηρεάζονται από τη διατροφή και την άσκηση, εκτιμούν αμερικανοί ερευνητές, βάσει των αποτελεσμάτων μιας έρευνας που διενεργήθηκε από το Medicine Research Institute της Καλιφόρνιας. Στην έρευνα μετείχαν 30 άνδρες που έπασχαν από καρκίνο του προστάτη. Οι ασθενείς έκαναν ριζικές αλλαγές στην καθημερινότητά τους: έτρωγαν πολλά φρούτα, λαχανικά και σιτηρά ολικής άλεσης, περπατούσαν μισή ώρα και διαλογίζονταν. Υστερα από τρεις μήνες, διαπιστώθηκε ότι είχαν επηρεαστεί περίπου 500 γονίδια: ενισχύθηκε η δράση των γονιδίων με προστατευτικό ρόλο ενάντια σε σοβαρές ασθένειες, όπως ο καρκίνος του μαστού ή του προστάτη, και ανεστάλη η έκφραση των γονιδίων που πυροδοτούν σοβαρές παθήσεις.
● Από άλλη έρευνα, που έγινε από το Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ, προκύπτει ότι όσοι γυμνάζονται, τρέφονται ισορροπημένα, δεν καπνίζουν, δεν έχουν διαβήτη ή υψηλή πίεση, έχουν κατά 54% περισσότερες πιθανότητες να αυξήσουν σημαντικά το προσδόκιμο ζωής τους.
● Η συχνή σωματική άσκηση μπορεί να αντισταθμίσει τη δράση του γονιδίου FTO, που ευθύνεται για την παχυσαρκία, ακόμη και σε ανθρώπους που έφεραν δύο αντίγραφα του «ένοχου» γονιδίου, σύμφωνα με τους ειδικούς του Πανεπιστημίου του Μέριλαντ.
● Οι γυναίκες μπορούν να μειώσουν στο μισό το ενδεχόμενο πρόωρου θανάτου αποφεύγοντας το κάπνισμα, τρώγοντας υγιεινά, ελέγχοντας το βάρος και κάνοντας λίγη γυμναστική. Έτσι, θα μπορούσε να αποφευχθεί το 55% των πρόωρων θανάτων που οφείλονται σε χρόνιες παθήσεις, σύμφωνα με τους ειδικούς. Ακολουθώντας αυτές τις απλές αλλαγές στον τρόπο ζωής μας, μπορεί να μειωθούν κατά 44% οι θάνατοι από καρκίνο και κατά 72% οι θάνατοι που οφείλονται σε καρδιαγγειακές παθήσεις. Η μελέτη έγινε από το «Βrigham and Women’s Hospital» και την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ.
● Αιματολογικό τεστ που προβλέπει τα γόνιμα χρόνια κάθε γυναίκας -μετρώντας τις αλλαγές στις ορμόνες του αίματος- πριν από την εμφάνιση της εμμηνόπαυσης δημιούργησαν επιστήμονες του Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν.
● Οι ειδικοί του Κολεγίου «Imperial» στο Λονδίνο διαπίστωσαν ότι η επαφή των εγκύων με ορισμένα σπρέι για τα μαλλιά κατά τη διάρκεια των τριών πρώτων μηνών της εγκυμοσύνης τους διπλασιάζει τον κίνδυνο να γεννήσουν αγόρια με υποσπαδία (το στόμιο της ουρήθρας δεν βρίσκεται στην κορυφή του πέους, αλλά λίγο ή πολύ χαμηλότερα). Ωστόσο, η ίδια μελέτη έδειξε ότι η λήψη συμπληρωμάτων φυλλικού οξέος περιορίζει τον κίνδυνο να εμφανιστεί αυτή η ανωμαλία στα νεογέννητα αγόρια κατά 36%.
● Τα παιδιά που θηλάζουν θα έχουν πιο φυσιολογικό βάρος στην παιδική τους ηλικία και κυρίως λιγότερες πιθανότητες να αναπτύξουν μελλοντικά διαβήτη τύπου 2, όπως διαπίστωσαν ερευνητές του Πανεπιστημίου της Βόρειας Καρολίνα.
● Επίσης, ο θηλασμός ενισχύει τη λειτουργία των πνευμόνων τους, σύμφωνα με μελέτη που πραγματοποίησαν οι ειδικοί του Πανεπιστημίου του Σαουθάμπτον και του Κολεγίου Κτηνιατρικής του Πολιτειακού Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν.
● Κατά 25-30% μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού η συχνή άσκηση, όπως αναφέρει η επιθεώρηση «British Journal of Sports Medicine».
› Έρευνα, που δημοσιεύεται στο επιστημονικό έντυπο «Breast Cancer Research», έδειξε ότι οι γυναίκες κανονικού βάρους που ασκούνται έντονα (τρέξιμο, χορός κ.ά.) έχουν κατά 30% λιγότερες πιθανότητες να εμφανίσουν καρκίνο του μαστού σε σχέση με τις λιγότερο δραστήριες.
● Σύμφωνα με τους ειδικούς του Πανεπιστημίου Τοχόκου στην Ιαπωνία, οι γυναίκες που κοιμούνται λιγότερο από 6 ώρες την ημέρα αντιμετωπίζουν έως και 60% μεγαλύτερο κίνδυνο να εμφανίσουν καρκίνο του μαστού. Πριν από λίγο καιρό, μάλιστα, η ίδια επιστημονική ομάδα είχε διαπιστώσει ότι οι άνδρες που κοιμούνται 9 ώρες περιορίζουν κατά 50% τις πιθανότητες εμφάνισης καρκίνου του προστάτη σε σχέση με όσους κοιμούνται λιγότερο.
● Δύο-τρεις κούπες καφέ την ημέρα μειώνουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού (σύμφωνα με μελέτες των πανεπιστημίων Λουντ και Μάλμοε στη Σουηδία), ενώ αντιθέτως η κατανάλωση αλκοόλ αυξάνει τον κίνδυνο της νόσου, όπως έδειξε μελέτη του Kaiser Permanente, ενός οργανισμού υγείας στην Καλιφόρνια.
● Η τακτική λήψη συνηθισμένων παυσίπονων, όπως η ασπιρίνη κ.ά., μπορεί να μειώσει την πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου του μαστού, σύμφωνα με επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο British Columbia.
Η υψηλή περιεκτικότητα φυτικών ορμονών που περιέχουν η μπίρα, το κρασί, ο καφές και τα βραζιλιάνικα και αράπικα φιστίκια αλλοιώνει την ποιότητα του σπέρματος, υποστηρίζουν οι ειδικοί του Βρετανικού Συμβουλίου Ιατρικής Έρευνας στο Κέμπριτζ, επειδή περιέχουν φυτοοιστρογόνα, τα οποία μιμούνται τη δράση των γυναικείων ορμονών, μειώνοντας την πυκνότητα του σπέρματος.
Οι κίνδυνοι εμφάνισης αλλεργικής ρινίτιδας και ατοπικής δερματίτιδας στα βρέφη αυξάνονται αν έχουν γεννηθεί με καισαρική τομή, υποστηρίζουν ερευνητές του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ. Οι επιστήμονες παρατήρησαν ότι, παρά την κληρονομική προδιάθεση (ο ένας από τους δύο γονείς είχε ιστορικό αλλεργιών), τα παιδιά που είχαν γεννηθεί φυσιολογικά είχαν τις μισές πιθανότητες από εκείνα που ήρθαν στον κόσμο με καισαρική τομή να εμφανίσουν αλλεργίες.
● Ερευνητές του Πανεπιστημίου του Μπέλφαστ υποστηρίζουν ότι τα παιδιά που γεννιούνται με καισαρική τομή αντιμετωπίζουν 20% πιο αυξημένο κίνδυνο για διαβήτη τύπου 1 σε σύγκριση με όσα έρχονται στη ζωή φυσιολογικά.
● Έρευνα του Πανεπιστημίου της Μανιτόμπα στον Καναδά έδειξε ότι, καθυστερώντας κατά 2 μήνες τη χορήγηση του πρώτου πολυδύναμου βρεφικού εμβολίου που γίνεται στην ηλικία των 2 μηνών, οι γονείς θα μπορούσαν να περιορίσουν τις πιθανότητες εμφάνισης άσθματος στα παιδιά τους.
Σύμφωνα με έρευνα του Πανεπιστημίου του Μιλάνου, οι γυναίκες που καταναλώνουν περισσότερο κρέας και γαλακτοκομικά προϊόντα περιορίζουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού, ενώ εκείνες που τρέφονται κυρίως με φρούτα, λαχανικά και τροφές πλούσιες σε ίνες έχουν μικρότερες πιθανότητες ανάπτυξης καρκίνου των ωοθηκών. Αντίθετα, η δίαιτα που είχε ως βάση αμυλούχες τροφές έδειξε να αυξάνει σημαντικά την εμφάνιση και των δύο τύπων καρκίνου.
Έρευνα της βρετανικής εταιρείας έρευνας τροφίμων «Leatherhead Food International» έδειξε πως, αφήνοντας τις πατάτες μέσα σε νερό, τα επίπεδα ακρυλαμιδίου, της καρκινογόνου ουσίας που δημιουργείται όταν το άμυλο εκτίθεται σε υψηλές θερμοκρασίες, μπορεί να μειωθούν μέχρι και 50%.
Ασπίδα κατά του καρκίνου της ουροδόχου κύστης αποτελεί η συχνή κατανάλωση γιαουρτιού (2 μερίδες ημερησίως), σύμφωνα με ειδικούς του Ινστιτούτου Καρολίνσκα στη Στοκχόλμη. Θυμηθείτε, ωστόσο, ότι για το 50% των κρουσμάτων καρκίνου της ουροδόχου κύστης στους άνδρες και για το 1/3 στις γυναίκες ενοχοποιείται το κάπνισμα.
Το φαστ φουντ ίσως τελικά συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης της νόσου Αλτσχάιμερ, σύμφωνα με το σουηδικό Ινστιτούτο Καρολίνσκα, όπου πειραματόζωα που τρέφονταν επί 9 μήνες σαν να πήγαιναν καθημερινά σε φαστ φουντ εμφάνισαν ανωμαλίες στον εγκέφαλο.
Σύμφωνα με έρευνα που διεξάγεται τον τελευταίο καιρό στη Νορβηγία, η μαστίχα έχει ευεργετική δράση ενάντια στο έλκος του στομάχου, ενώ και προηγούμενες μελέτες δείχνουν οφέλη από την κατανάλωση μαστίχας σε ανθρώπους με δυσπεψία, με ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού και με νόσο του Crohn.
Ερευνητές του Νοσοκομείου Chestnut Hill στο Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια αναφέρουν ότι η λήψη συμπληρωμάτων ω-3 λιπαρών οξέων, καθώς και ρυζιού κόκκινης μαγιάς (προέρχεται από ανάμειξη και βρασμό του κοινού ρυζιού με κόκκινη μαγιά), μπορεί να αποδειχτεί εξίσου αποτελεσματική με τις στατίνες όσον αφορά τη μείωση των επιπέδων της «κακής» LDL χοληστερίνης, αλλά και τη μείωση βάρους.
● πλούσιων σε ω-3 λιπαρά οξέα μπορεί να «θωρακίσει» τα μάτια ορισμένων ατόμων από την εκφύλιση της ωχράς κηλίδας, σύμφωνα με μεγάλη ανασκόπηση μελετών που δημοσιεύεται στο έντυπο «Annals of Ophthalmology».
● Οι φρουτοχυμοί (από γκρέιπφρουτ, πορτοκάλι και μήλο), σύμφωνα με ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Δυτικού Οντάριο, φαίνεται να παρεμβαίνουν στη δράση ορισμένων φαρμάκων, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται φάρμακα για τις αλλεργίες ή άλλα που λαμβάνονται από καρδιοπαθείς ή καρκινοπαθείς.
● Η κατανάλωση σοκολάτας μπορεί να βάλει φρένο στον καρκίνο του λεπτού εντέρου, όπως ανακάλυψαν ερευνητές από το Πανεπιστήμιο Τζορτζτάουν στην Ουάσιγκτον.
● Σύμφωνα με έρευνα του Πανεπιστημίου του Ντιουκ, η καθημερινή κατανάλωση καφεΐνης σε οποιαδήποτε μορφή της φαίνεται ότι αυξάνει σημαντικά τα επίπεδα του σακχάρου σε διαβητικούς, ειδικά όταν η κατανάλωση γίνεται μετά τα γεύματα.
● Περισσότερες από τέσσερις κούπες καφέ ή άλλα ροφήματα με καφεΐνη την ημέρα μπορούν να μειώσουν τις πιθανότητες σύλληψης σε γυναίκες κατά 26%, σύμφωνα με ολλανδούς ερευνητές του Πανεπιστημίου Ράτμπαουτ. Την ίδια σημαντική αρνητική επίδραση στη γονιμότητα είχαν τα περιττά κιλά, αλλά και η κατανάλωση τριών ή περισσότερων αλκοολούχων ποτών την εβδομάδα. Την ισχυρότερη επίπτωση στη γονιμότητα είχε το κάπνισμα: Ακόμη και ένα τσιγάρο ημερησίως μείωνε τις πιθανότητες σύλληψης κατά ένα τρίτο.
● Τα κόκκινα σταφύλια ίσως κρύβουν το «κλειδί» για το πολυπόθητο μυστικό της νεότητας, χάρη στην ουσία ρεσβερατρόλη. Σύμφωνα με τους ερευνητές της Ιατρικής Σχολής του Χάρβαρντ, η ρεσβερατρόλη ενεργοποιεί την πρωτεΐνη σιρτουΐνη, η οποία επιδιορθώνει ως «κόλλα» τα χρωμοσώματα που με το χρόνο αποκτούν «σπασίματα».
● Ακόμη, φαίνεται ότι μειώνουν την αρτηριακή πίεση, ενώ παράλληλα βελτιώνουν τη λειτουργία της καρδιάς, σύμφωνα με πειράματα σε ποντίκια που πραγματοποίησαν οι ειδικοί του Εργαστηρίου Έρευνας για την Προστασία της Καρδιάς του Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν.
● για σοβαρές νόσους, όπως ο καρκίνος, οι καρδιοπάθειες και ο διαβήτης, τα οποία θα αντικαταστήσουν μελλοντικά τις εξετάσεις αίματος, ελπίζουν ότι θα δημιουργήσουν οι επιστήμονες μετά την ανακάλυψη ότι στους σιελογόνους αδένες υπάρχουν 1.116 πρωτεΐνες! Από την έρευνα, στην οποία συμμετείχαν συνολικά 5 αμερικανικά πανεπιστημιακά ιδρύματα, προέκυψε ότι το σάλιο κατά το 20% περιέχει τις ίδιες πρωτεΐνες με το αίμα, κάτι που το καθιστά κατάλληλο μέσο για τη διάγνωση ασθενειών.
● όπως ο καρκίνος και η σκλήρυνση κατά πλάκας μπορεί σύντομα να μετατραπεί σε τόσο απλή υπόθεση όσο ένα τεστ εγκυμοσύνης, αναφέρουν επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο του Λιντς που δημιούργησαν μια φορητή συσκευή η οποία μπορεί να ανιχνεύσει σοβαρές νόσους μέσα σε 15 λεπτά με λήψη ενός απλού δείγματος αίματος ή ούρων (με τη βοήθεια της νανοτεχνολογίας).
● ελπίζουν ότι θα μπορέσουν να χρησιμοποιήσουν την ολοένα και πιο διαδεδομένη μέθοδο της εν τω βάθει διέγερσης του εγκεφάλου -εφαρμόζεται ήδη για τη θεραπεία της νόσου του Πάρκινσον, της επιληψίας και της κατάθλιψης- για την αντιμετώπιση του Αλτσχάιμερ.
● στη δημιουργία εμβολίου για την υπέρταση, το οποίο θα καταργήσει την ανάγκη καθημερινής λήψης χαπιών από εκατομμύρια άτομα σε ολόκληρο τον κόσμο, έχουν έρθει οι ερευνητές της ελβετικής εταιρείας βιοτεχνολογίας «Cytos».
● ενάντια στο Αλτσχάιμερ -που φάνηκε ότι μπορεί να προλάβει την εμφάνιση συμπτωμάτων της νόσου- δημιούργησαν ερευνητές του Ιατρικού Κέντρου του Πανεπιστημίου του Ρότσεστερ.
● στη Φιλαδέλφεια των ΗΠΑ έκαναν ένα σημαντικό βήμα προς την πλήρη αποκάλυψη των μυστικών ενός ενζύμου, της τελομεράσης, που παίζει σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη σχεδόν όλων των μορφών καρκίνου, αλλά και στη γήρανση, όπως αναφέρουν με δημοσίευσή τους στην επιθεώρηση «Nature». Εκτιμάται έτσι ότι θα υπάρξουν νέες μέθοδοι θεραπείας έως και του 90% των καρκίνων, δεδομένου ότι η τελομεράση εμπλέκεται σε όλες τις μορφές καρκίνου.
● , το οποίο κυκλοφορεί ήδη ευρέως σε μορφή διατροφικού συμπληρώματος σε καταστήματα υγιεινής διατροφής και περιέχει α-λιποϊκό οξύ, «κλειδώνει» τα οφέλη της δίαιτας, επιτρέποντας στο άτομο να τρώει ό,τι θέλει μετά από μια περίοδο στέρησης, χωρίς να παίρνει βάρος. Η μελέτη δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό «Mechanisms of Ageing and Development».
● ίσως αποτελεί πανίσχυρο όπλο κατά του καρκίνου.Συνεργάτες του Φόλκμαν, ενός επιστήμονα ειδικού στον καρκίνο από το Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ, ο οποίος πέθανε τον περασμένο Ιανουάριο, ανέφεραν στην επιθεώρηση «Nature Biotechnology» ότι πέτυχαν να δημιουργήσουν ένα χάπι που, όπως φάνηκε από πειράματα σε ποντίκια, είναι αποτελεσματικό ενάντια σε πολλές μορφές καρκίνου. Το φάρμακο απομονώθηκε αρχικώς από ένα μύκητα που ανακαλύφθηκε κατά λάθος από ερευνητή του Χάρβαρντ, καθώς προσπαθούσε να καλλιεργήσει ενδοθηλιακά κύτταρα στο εργαστήριο.
● ίσως να βρίσκεται στο έντερο, σύμφωνα με τους ερευνητές του Πανεπιστημίου της Κολούμπια που διαπίστωσαν ότι, όταν μεγαλύτερη ποσότητα σεροτονίνης -το 95% της οποίας παράγεται στο έντερο και στη συνέχεια διοχετεύεται στο αίμα- φτάνει στα οστά, τότε αυτά σταδιακά αλλοιώνονται. Επόμενος στόχος είναι η δημιουργία ενός φαρμάκου που να ρυθμίζει την παραγωγή της σεροτονίνης στο έντερο και έτσι να ενισχύει την ανάπτυξη των οστών.
● έκαναν αμερικανοί ερευνητές, αναδημιουργώντας το κομμένο δάχτυλο ενός άνδρα με χρήση μιας πειραματικής «μαγικής σκόνης» (εξωκυτταρική μήτρα) που δημιουργήθηκε στο Ινστιτούτο Αναγεννητικής Ιατρικής «ΜακΓκάουαν» στο Πανεπιστήμιο του Πίτσμπουργκ. ●
Το σημαντικότερο επίτευγμα στον τομέα των βλαστοκυττάρων, η είδηση που έκανε το γύρο του κόσμου και γέμισε ελπίδες την επιστημονική κοινότητα, ανακοινώθηκε πριν από δύο μήνες. Αφορούσε μια 30χρονη γυναίκα που λίγους μήνες νωρίτερα στη Βαρκελώνη υποβλήθηκε σε μεταμόσχευση τραχείας, την οποία οι επιστήμονες δημιούργησαν κατά μεγάλο μέρος από τα βλαστοκύτταρα της ίδιας της ασθενούς.
› Ειδικοί του Πανεπιστημίου της Μινεσότα δημιούργησαν μια ολοκαίνουργια, «ζωντανή» πάλλουσα καρδιά ποντικού με τη μέθοδο της «αποκυτταροποίησης», που μπορεί στο μέλλον να δώσει ζωή και σε άλλα όργανα και ιστούς του οργανισμού, όπως οι μύες, το ήπαρ, το πάγκρεας, οι νεφροί και οι πνεύμονες.
› Επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Μπέρκλεϊ των ΗΠΑ πέτυχαν σε πειράματα με ποντίκια να παρέμβουν σε βιοχημικά μονοπάτια τα οποία στέλνουν σήμα στα βλαστικά κύτταρα των ζώων, ώστε να «επιδιορθώσουν» τον κατεστραμμένο μυϊκό ιστό.
› Για πρώτη φορά, αμερικανοί ερευνητές δημιούργησαν ολόκληρο προστάτη ποντικού με χρήση βλαστικών κυττάρων, σύμφωνα με την επιθεώρηση «Nature».
› Ομάδα καναδών, βρετανών και αμερικανών ερευνητών, όπως αναφέρεται και πάλι στην επιθεώρηση «Nature», πέτυχε να δημιουργήσει εντός του εργαστηρίου με χρήση ανθρώπινων εμβρυϊκών βλαστικών κυττάρων τρεις τύπους καρδιακών κυττάρων που κατέχουν ρόλους-«κλειδιά» για την ανάπτυξη λειτουργικού καρδιακού ιστού.
› Φινλανδοί επιστήμονες από το Ινστιτούτο Αναγεννητικής Ιατρικής «Regea» του Πανεπιστημίου του Τάμπερε κατάφεραν να δημιουργήσουν μόσχευμα άνω σιαγόνος από βλαστικά κύτταρα του ίδιου του ασθενούς.
Τα αμέσως προηγούμενα χρόνια με τη χρήση βλαστοκυττάρων έχει δημιουργηθεί κερατοειδής χιτώνας, μαστός ποντικού, καρδιακές βαλβίδες εργαστηρίου, έγχυση βλαστικών κυττάρων σε καρδιά που έχει «πληγεί» από έμφραγμα, ουροδόχος κύστη σε 7 ασθενείς, δέρμα για αποκατάσταση εγκαυμάτων (πρακτική που ήδη εφαρμόζεται σε αρκετά ιατρικά κέντρα ανά τον κόσμο), αλλά και οστά, αν και η «αναδόμηση» ολόκληρων οστών με βλαστικά κύτταρα είναι ακόμη αδύνατη. Μέχρι στιγμής, τα βλαστικά κύτταρα επιταχύνουν μόνο τη διαδικασία αποκατάστασης καταγμάτων.