Ξεκίνησα να γράφω αυτό το κείμενο με ελαφρύ πόνο στο λαιμό, συνέχισα με βήχα και το παρέδωσα με απίστευτο μπούκωμα. Τελικά δεν ήταν τίποτα παραπάνω από μια χειμωνιάτικη ίωση. Άλλωστε, ο χειμώνας είναι η αγαπημένη εποχή των λοιμώξεων του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος (μύτη, φάρυγγας, ιγμόρεια), με τα χαρτομάντιλα, τα αποσυμφορητικά μύτης, τις αντιβιώσεις και τα αντιβηχικά να έχουν την τιμητική τους. Πολλές φορές, όμως, αντιμετωπίζουμε με λάθος τρόπο τα συμπτώματα, με αποτέλεσμα να επιμηκύνουμε το διάστημα της αρρώστιας ή ακόμα και να δημιουργούμε επιπλέον προβλήματα. Ας διαβάσουμε όλα όσα θα θέλαμε να ξέρουμε για τις ασθένειες του χειμώνα και τους τρόπους για να τις καταπολεμήσουμε.

Κρυολόγημα
Το κοινό κρυολόγημα είναι η πιο συνηθισμένη ίωση του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος και προσβάλλει τη μύτη και το φάρυγγα. Τα συμπτώματα είναι συνήθως καταρροή, φτερνίσματα, ελαφρύς πονοκέφαλος, βήχας, χαμηλός πυρετός (δέκατα), «μπουκωμένα» αυτιά και αίσθημα ατονίας. Ακριβώς επειδή πρόκειται για ιό και όχι για μικρόβιο, δεν χρειάζεται η λήψη αντιβίωσης. Αρκεί να περιμένουμε την ίωση να κάνει τον κύκλο της (τα οξεία συμπτώματα διαρκούν συνήθως 3-4 ημέρες). Αν μετά από αυτό το διάστημα τα συμπτώματα είναι έντονα (π.χ. πυρετός πάνω από 38, πυώδεις εκκρίσεις, διαταραχή όσφρησης και γεύσης, δύσπνοια), πρέπει να επισκεφτούμε ένα γιατρό για να μας καθοδηγήσει κατάλληλα.
Η λάθος κίνηση Δεν φροντίζουμε να αποσυμφορούμε τη μύτη μας. Σκεφτόμαστε ότι, εφόσον η ίωση θα κάνει τον κύκλο της, δεν χρειάζεται να ασχοληθούμε με το μπούκωμα. Έτσι, κάνουμε υπομονή για λίγες ημέρες. Η μπουκωμένη μύτη, όμως, είναι πολύ πιθανό να οδηγήσει σε επιπλοκές (π.χ. ιγμορίτιδα, ωτίτιδα).
Η σωστή κίνηση Μπορούμε να βοηθήσουμε στο σωστό αερισμό της μύτης χρησιμοποιώντας φυσιολογικό ορό ή/και αποσυμφορητικό (όχι όμως για περισσότερο από 4-5 ημέρες), ενώ για την ανακούφιση από τον πονοκέφαλο αρκεί η λήψη παρακεταμόλης. Καλό είναι, επίσης, να ενισχύσουμε την άμυνα του οργανισμού μας με αρκετό ύπνο, ξεκούραση, καλή διατροφή (πλούσια σε πρωτεΐνες, όπως γάλα και κρέας και αρκετά υγρά) και διακοπή του καπνίσματος.

Αμυγδαλίτιδα
Πρόκειται για φλεγμονή των αμυγδαλών από ιούς ή μικρόβια. Η ιογενής αμυγδαλίτιδα είναι ηπιότερη και συνήθως περιλαμβάνει πονόλαιμο και χαμηλό πυρετό (δέκατα). Η μικροβιακή αμυγδαλίτιδα, από την άλλη πλευρά, έχει πιο έντονα συμπτώματα, με δυνατό πόνο, δυσκολία στην κατάποση και υψηλό πυρετό.
Η λάθος κίνηση Σταματάμε την αντιβίωση μόλις νιώσουμε ότι τα συμπτώματα υποχώρησαν. Ο παθολόγος ή ο ωτορινολαρυγγολόγος διέγνωσαν μικροβιακή αμυγδαλίτιδα και σύστησαν τη λήψη αντιβίωσης για 10 ημέρες. Την 5η ημέρα, όμως, νιώθουμε ήδη καλύτερα, οπότε σταματάμε την αντιβίωση. Μπορεί για τις επόμενες 3-4 ημέρες να αισθανόμαστε καλύτερα, στη συνέχεια, όμως, είναι πιθανό να δημιουργηθούν επιπλοκές (π.χ. υποτροπή αμυγδαλίτιδας ή επιπλοκές στα νεφρά, στην καρδιά ή στις αρθρώσεις σε απώτερο χρόνο).
Η σωστή κίνηση
¬Τα συμπτώματα υποχωρούν, αλλά το μικρόβιο εξακολουθεί να υπάρχει. Άλλωστε, δύσκολα εκριζώνεται το μικρόβιο από τις αμυγδαλές και εύκολα υποτροπιάζει, γι’ αυτό και είναι απαραίτητο να ολοκληρώνουμε τη θεραπεία που μας έχει συστήσει ο γιατρός. Υποτροπή, βέβαια, μπορεί να υπάρξει ακόμα και αν έχουμε ολοκληρώσει κανονικά τη θεραπεία. Πέρα από την αντιβίωση, σημαντικό είναι να πίνουμε πολλά υγρά, να ξεκουραζόμαστε και, αν χρειαστεί, να παίρνουμε κάποιο αντιφλεγμονώδες.
¬Αν πρόκειται για ήπια ιογενή αμυγδαλίτιδα, αρκεί να πάρουμε ένα παυσίπονο, να κάνουμε οικονομία δυνάμεων, να δώσουμε σημασία στον καλό ύπνο και την ομαλή διατροφή και να πίνουμε αρκετά υγρά.

Ωτίτιδα
Οι «μέσες ωτίτιδες», οι ωτίτιδες που παρουσιάζονται τους χειμωνιάτικους μήνες, προσβάλλουν το μέσο αυτί (ανάμεσα στο τύμπανο και το λαβύρινθο), εκδηλώνονται συνήθως μετά από μία ίωση ή ιγμορίτιδα και οφείλονται κυρίως σε μικρόβια (π.χ. σταφυλόκοκκος). Χωρίζονται σε οξείες πυώδεις ωτίτιδες και εκκριτικές ωτίτιδες, ανάλογα με τα συμπτώματά τους. Οι ωτίτιδες πρέπει να αντιμετωπίζονται έγκαιρα, γιατί διαφορετικά υπάρχει ο κίνδυνος να σπάσει το τύμπανο (κάτι που συμβαίνει συχνότερα στα παιδιά).
Η λάθος κίνηση Βάζουμε ζεστό λάδι στο αυτί, για να ανακουφιστούμε από τον πόνο. Πράγματι, μια ζεστή πετσέτα με λάδι μπορεί να μας απαλύνει προσωρινά τον πόνο, κρύβει όμως και κινδύνους. Σύμφωνα με τους ειδικούς, ενδεχομένως να προκληθεί ακόμα και ρήξη τυμπάνου. Αυτό συμβαίνει επειδή στο τύμπανο κυκλοφορεί ήδη -λόγω της φλεγμονής- μεγάλη ποσότητα αίματος, ενώ με την επίδραση περισσότερης ζέστης (καυτό λάδι, ζεστές κομπρέσες) προκαλείται ακόμα μεγαλύτερη αγγειοδιαστολή και αυξάνεται έτσι η πιθανότητα να σπάσει το τύμπανο.
Η σωστή κίνηση
¬Στην περίπτωση που αισθανόμαστε συνεχή έντονο πόνο στο αυτί και παροδική μείωση της ακοής, πρόκειται για οξεία πυώδη ωτίτιδα, οπότε πρέπει να αντιμετωπιστεί έγκαιρα η λοίμωξη με την κατάλληλη αντιβίωση. Για να ανακουφιστούμε από το μπούκωμα, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε αποσυμφορητικά μύτης και εφόσον υπάρχει έντονος πόνος και υψηλός πυρετός, να δοκιμάσουμε αναλγητικά και αντιπυρετικά.
¬Αν η πυώδης ωτίτιδα δεν έχει αντιμετωπιστεί ριζικά και έχει γίνει χρόνια, ονομάζεται εκκριτική ωτίτιδα. Συχνά, εμφανίζεται χωρίς να έχει προηγηθεί οξεία πυώδης ωτίτιδα. Οφείλεται συνήθως σε ιούς ή σε αλλεργικές ρινίτιδες, οπότε δεν χρειάζεται η λήψη αντιβίωσης. Το φύσημα της μύτης, ο καλός καθαρισμός της με φυσιολογικό ορό, το μάσημα μιας τσίχλας ή το φούσκωμα μπαλονιών θα βοηθήσουν στον καλύτερο αερισμό του αυτιού, ενώ μπορεί να χρειαστεί και κάποιο αντιισταμινικό.

Βρογχίτιδα
Μπορεί να οφείλεται σε ιό ή σε μικρόβιο και παρατηρείται συχνά σε ανθρώπους με χρόνια πνευμονοπάθεια ή άσθμα. Κύρια συμπτώματα της βρογχίτιδας είναι ο βήχας και η δύσπνοια.
Η λάθος κίνηση Παίρνουμε αντιβηχικό για να απαλλαγούμε από το βήχα. Πράγματι, το αντιβηχικό σε πρώτη φάση θα μας ανακουφίσει από τα συμπτώματα. Σύντομα, όμως, θα βρούμε το πρόβλημα απέναντί μας ακόμα εντονότερο, αφού με αυτόν τον τρόπο οι εκκρίσεις θα λιμνάσουν και η βρογχίτιδα μπορεί να εξελιχθεί σε πνευμονία. Αυτό συμβαίνει γιατί στον παραγωγικό βήχα (με φλέματα) προσπαθούμε να βγάλουμε τα φλέματα από τον οργανισμό μας, ενώ με τη χρήση του αντιβηχικού κόβουμε το βήχα, με αποτέλεσμα να μένουν μέσα τα φλέματα και να χειροτερεύει η κατάσταση. Γι’ αυτό και το αντιβηχικό συνιστάται μόνο στον ξερό βήχα.
Η σωστή κίνηση
¬Για να ανακουφιστούμε από το βήχα, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε ένα αποχρεμπτικό ή βλεννολυτικό, ή να κάνουμε εισπνοές με ατμούς.
¬Στην περίπτωση που η βρογχίτιδα είναι μικροβιακής αιτιολογίας, ο γιατρός θα μας συστήσει αντιβίωση, ενώ αν νιώθουμε δύσπνοια θα καταφύγουμε σε ένα βρογχοδιασταλτικό.

Ιγμορίτιδα
Πρόκειται ουσιαστικά για επιπλοκή από κάποιο συνάχι. Ένα μικρόβιο, δηλαδή, μεταδίδεται στα ιγμόρεια (βρίσκονται στο πλάι της μύτης, κοντά στα μάγουλα) ή και στους μετωπιαίους κόλπους, προκαλώντας φλεγμονή. Τα συμπτώματα είναι συνήθως πόνος εστιασμένος δεξιά ή πάνω από τη μύτη, πυρετός, βαρύ κεφάλι, μείωση της γεύσης και της όσφρησης, μπούκωμα, βήχας με φλέματα, ακόμα και πόνος στα δόντια.
Η λάθος κίνηση Αγνοούμε τον έντονο και επίμονο πονοκέφαλο, πιστεύοντας ότι πρόκειται για απλό κρυολόγημα. Νιώθουμε το κεφάλι μας βαρύ εδώ και κάποιες ημέρες, αλλά αρκούμαστε στη λήψη ενός παυσίπονου, χωρίς να περνάει από το μυαλό μας πως μπορεί να ευθύνεται η ιγμορίτιδα. Έτσι, δεν ακολουθούμε τη σωστή θεραπεία. Το πρόβλημα είναι ότι όσο περισσότερο παραμένει μια φλεγμονή στα ιγμόρεια, τόσο δυσκολότερα αντιμετωπίζεται αποτελεσματικά (θα χρειαστεί αντιβίωση για περισσότερες ημέρες).
Η σωστή κίνηση Αν μετά από 3-4 ημέρες, αντί για ύφεση των συμπτωμάτων, υπάρχει επιδείνωση (π.χ. άνοδος του πυρετού ή πιο πυώδεις εκκρίσεις), πρέπει να επισκεφτούμε το γιατρό. Ιδιαίτερα ο πονοκέφαλος (αισθανόμαστε ουσιαστικά βαρύ το κεφάλι μας) που διαρκεί 3-4 ημέρες πρέπει να μας κινητοποιήσει, αφού συχνά αποτελεί σύμπτωμα ιγμορίτιδας. Σε αυτή την περίπτωση, ο γιατρός συστήνει τη λήψη αντιβίωσης για περίπου 2 εβδομάδες, ενώ παράλληλα χρειάζεται να καθαρίζουμε τη μύτη μας με φυσιολογικό ορό ή/και κάποιο αποσυμφορητικό για τη μύτη.

Tip Αρκετοί χρησιμοποιούν ακόμα και σήμερα πικραγγουριά για να ανακουφιστούν από τα συμπτώματα της ιγμορίτιδας. Σύμφωνα με τους ειδικούς, όμως, η πικραγγουριά περιέχει μεγάλες συγκεντρώσεις τοξικών ουσιών, που ενδεχομένως να μας στερήσουν την αίσθηση της όσφρησης ή και τη ζωή μας (αν πάθουμε αλλεργικό σοκ).

ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΤΟΝ κ. ΣΠΥΡΟ ΤΣΑΓΚΑΡΗ, ωτορινολαρυγγολόγο και τον κ. ΝΙΚΟ ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ, πνευμονολόγο.