Η κίνησή μας είναι η δύναμή μας. Όταν αυτή αρχίζει να δυσχεραίνει τα απλά γίνονται δύσκολα, η καθημερινότητα αλλάζει και ο πόνος συνοδεύει τη ζωή μας. Η οστεοαρθρίτιδα είναι η νόσος που μάλλον μας ταλαιπωρεί. Όσα περισσότερα όμως μάθουμε για τον «εχθρό» τόσο πιο εύκολα θα τον αντιμετωπίσουμε.

Καθώς μεγαλώνει κανείς, μειώνεται η περιεκτικότητα του σώματός του σε υγρά, στα οποία συμπεριλαμβάνεται και το αρθρικό υγρό, που προστατεύει τις αρθρώσεις. Η απώλεια αυτή, που γίνεται σταδιακά με την πάροδο των χρόνων, έχει ως αποτέλεσμα τα οστά να τρίβονται μεταξύ τους και να προκαλούνται οστεοαρθρίτιδες. Η οστική μάζα, τόσο των ανδρών όσο και των γυναικών, μειώνεται και είναι πιθανό να χάσει κανείς, μετά τα 80, από 2 μέχρι και 5 πόντους σε ύψος, ενώ οι ιστοί γίνονται πιο αδύναμοι και αυξάνεται η πιθανότητα τραυ­ματισμών. Σε αυτές τις ηλικίες, ξεκινάνε επίσης εκφυλιστικές αρθροπάθειες (π.χ. οστεοαρθρίτιδες ισχίων, γονάτων, ώμων κλπ.), που συνεπά­γονται έντονα προβλήματα, όπως η οσφυαλγία, οι πόνοι στις αρθρώσεις και γενικότερα δυσκολία στις κινήσεις.

Οι αριθμοί της οστεοαρθρίτιδας

Αποτελεί κύρια αιτία νοσηρότητας στις ανε­πτυγμένες χώρες και βρίσκεται στη δεύτερη θέση των χρονίων νοσημάτων μετά τις καρ­διαγγειακές παθήσεις.

Υπολογίζεται ότι προσβάλλει πάνω από το 15% του γενικού πληθυσμού και πάνω από το 50% των ατόμων ηλικίας άνω των 60 ετών. Επιπλέον, καθώς ο μέσος όρος ζωής μεγαλώνει αυξάνεται και ο αριθμός των πασχόντων με αποτέλεσμα αυτό να επιβαρύνει όλο και περισσότερο τον κρατικό προϋπολογισμό.

Η ταυτότητα της νόσου

Η οστεοαρθρίτιδα αποτελεί την πλέον συχνή πάθηση του μυοσκελετικού συστήματος και τον κύριο εκπρόσωπο των εκφυλιστικών αρ­θρίτιδων. Προσβάλλει κυρίως τον αρ­θρικό χόνδρο ( ο χόνδρος λειτουργεί σαν προστατευτικό μαξιλάρι μεταξύ των οστών μιας άρθρωσης) και το υποχόνδριο οστούν, σε αντί­θεση με τη ρευματοειδή αρθρίτιδα, η οποία προ­σβάλλει τον αρθρικό υμένα.

Ποιο φύλο προτιμά

Η συχνότητα εμφάνισης εί­ναι αυξημένη τόσο στους άνδρες, όσο και στις γυ­ναίκες. Ωστόσο, επισημαίνεται μία υπεροχή των ανδρών ηλικίας κάτω των 45 ετών, σε σχέση με τις γυναίκες, οι οποίες όμως προσβάλλονται συχνό­τερα σε ηλικίες άνω των 55 ετών, εκδηλώνοντας βαρύτερα συμπτώματα που εντοπίζονται κυρίως στις αρθρώσεις των χεριών, ενώ στους άνδρες, αντίστοιχα, η εντόπιση αφορά στο ισχίο.

Ποια σημεία πλήττει

Η οστεοαρθρίτιδα πλήττει συνήθως τα γόνατα, τα χέρια, τα ισχία και την αυχενική μοίρα της σπονδυλικής στήλης.

Ποια είναι τα συμπτώματα

Ο πόνος είναι το κυρίαρχο σύμπτωμα της νόσου. Συνοδεύεται συνήθως από πρωινή δυσκαμψία μικρής διάρκειας. Ωστόσο, σε περιπτώσεις φλεγμονώδους κρίσης, μπορεί να εμφανισθεί ο χαρακτηριστικός φλεγμονώδης πό­νος, που διαρκεί πολλές ώρες και μπορεί να συ­νοδεύεται από θερμότητα, οίδημα και δυσκαμψία της πάσχουσας άρθρωσης. Ένας άλλος τύπος πόνου, είναι ο πόνος που εμφανίζεται μετά από αρκετή ώρα ακινησίας (αφορά κυρίως στις στηρικτικές αρθρώσεις του γόνατος, του ισχίου και της κνήμης). Καθώς η οστεοαρθρίτιδα εξελίσσεται, ο πόνος μπορεί να εμφανίζεται τόσο κατά την ανάπαυση, όσο και κατά τη διάρκεια του ύπνου.

Ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο

Υπάρχουν διάφοροι παράγοντες που μπορεί να οδηγήσουν στην εμφάνιση οστεοαρθρίτιδας. Οι πιο σημαντικοί από αυτούς είναι:

Η ηλικία. Η συχνότητα της πάθησης αυξάνε­ται δραματικά όσο μεγαλώνουμε. Κυμαίνεται από 4% στις μικρές ηλικίες, έως το 80% στις ηλι­κίες άνω των 75 ετών.

Η κληρονομικότητα. Μελέτες έχουν δείξει ότι γενετικοί παράγοντες επηρεάζουν τη συχνότητα εμφάνισής της.

Συγγενείς και γενετικές παθήσεις (όπως συγγε­νές εξάρθρημα του ισχίου, νόσος Legg- Perthes, δυσπλασίες της επίφυσης ή της κοτύ­λης, κ.ά.) εί­ναι δυνατόν να οδηγήσουν σε οστεοαρθρίτιδα.

Σοβαροί τραυματισμοί της άρθρωσης όπως κατάγματα, ρήξεις μηνίσκων αποτελούν συχνές αιτίες ανάπτυξης οστεοαρθρίτιδας ειδικά σε άνδρες νεότερης ηλικίας.

Παχυσαρκία. Σύμφωνα με κλινικές μελέτες τα παχύσαρκα άτομα έχουν αυξημένους κινδύνους ανάπτυξης οστεοαρθρίτιδας γονά­των, σε σχέση με τα αδύνατα.

Επαγγελματικές δραστηριότητες. Η υπερβο­λική φόρτιση κάποιας άρθρωσης αυξάνει τις πιθανότητες βλάβης της.

Η διάγνωση

* Η κλινική διάγνωση της οστρεαρθρίτιδας επιβεβαιώνεται συχνά με την ακτινολογική εικόνα της άρθρωσης που έχει προσβληθεί.

* Η Μαγνητική Τομογραφία (MRI) αποτελεί την καλύτερη απεικονιστική μέθοδο για τον αρθρικό χόνδρο. Είναι η μόνη, μη επεμβατική μέθοδος, η οποία μπορεί να διαγνώσει το αρχικό οίδημα του αρθρικού χόνδρου σε πολύ αρχικά στάδια, όταν η απλή ακτινογραφία δεν παρουσιάζει ευ­ρήματα. Επίσης, η MRI μπορεί να ανιχνεύσει βλά­βες στους μηνίσκους και συνδέσμους.

Συνήθως, η διάγνωση της οστεοαρθρίτιδας πραγματοποιεί­ται εύκολα από το ιστορικό και την κλινική εικόνα και επιβεβαιώνεται από τα ακτινολογικά ευρήμα­τα. Οι συνήθεις εργαστηριακές εξετάσεις πραγματοποιούνται, όταν χρειάζεται να απο­κλεισθούν άλλες φλεγμονώδεις αρθρίτιδες (π.χ. ρευματοειδής αρθρίτιδα), όταν υπάρχουν ενδεί­ξεις για μεταβολικά νοσήματα που οδηγούν σε δευτεροπαθή οστεοαρθρίτιδα, αλλά και για προληπτικό έλεγ­χο πριν την έναρξη θεραπείας με μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα.

Πώς αντιμετωπίζεται

Η οστεοαρθρίτιδα αποτελεί μια πολυπαραγοντική νόσο και παρουσιάζει ιδιαιτερότητες ανάλογα με την περίπτωση γι’ αυτό και η θεραπεία της πρέπει να εξατομικεύεται. Η αντιμετώπισή της μπορεί να είναι συντηρητική (μείωση του σωματικού βάρους, η φυσιοθεραπεία, εκπαίδευση του αρρώστου για δραστηριότητες που βελτιώνουν την κινητικότητα των αρθρώσεων), φαρμακευτική ή σε περιπτώσεις με ανυπόφορο πόνο και ανικανότητα να εκτελούνται βασικές κινήσεις χειρουργική.