Επιδρούν στην ερωτική μας διάθεση, ταράζουν την ηρεμία μας, μπαίνουν ακόμα και εμπόδιο στην προσπάθειά μας να κάνουμε παιδί. Ο λόγος για τις ορμόνες, οι οποίες, επηρεάζοντας διάφορες λειτουργίες του οργανισμού μας, μας κάνουν να αναρωτιόμαστε πολλές φορές για την ανεξήγητη συμπεριφορά του μυαλού και του σώματός μας και να μουρμουρίζουμε στον εαυτό μας: «Τι μου συμβαίνει επιτέλους;». Μπορεί πράγματι οι ορμόνες να μας ελέγχουν, όμως υπάρχουν τρόποι να τις τιθασεύσουμε, αρκεί να μάθουμε να τις αναγνωρίζουμε.
Έχω τα νεύρα µου!
Τα συμπτώματα Νεύρα, ένταση, ταχυκαρδία, «φτερουγίσματα», αίσθηση άγχους, τρέμουλο, διάρροια. Όλες οι λειτουργίες του οργανισμού «τρέχουν με χίλια».
Οι υπεύθυνες ορμόνες Την ευθύνη έχει ο θυρεοειδής και οι ορμόνες που παράγει: θυροξίνη (Τ4) και τριιωδοθυρονίνη (Τ3). Όταν ο οργανισμός βρίσκεται σε συνεχή και ανεξήγητη υπερένταση, συνήθως φταίει ότι ο θυρεοειδής εργάζεται σκληρότερα από όσο πρέπει, εκκρίνοντας περισσότερες θυρεοειδικές ορμόνες από το φυσιολογικό. Αντίστοιχα, στην περίπτωση που ο οργανισμός μας βρίσκεται «στα κάτω του» (π.χ. δεν έχουμε διάθεση, νιώθουμε κόπωση ή έχουμε τάση υπνηλίας), ο θυρεοειδής μας είναι μάλλον… τεμπέλης, αφού δεν παράγει αρκετές ποσότητες ορμονών (σε αυτήν την περίπτωση μιλάμε για υποθυρεοειδισμό, την πιο συχνή διαταραχή του θυρεοειδούς).
Τι να κάνω Ελέγχουμε τα επίπεδα των ορμονών του θυρεοειδούς (της TSH και, αν χρειαστεί, των T4 και T3), αλλά και των θυρεοειδικών αντισωμάτων, ώστε να βεβαιωθούμε ότι ο αδένας λειτουργεί φυσιολογικά. Αν πρόκειται για υπερθυρεοειδισμό, με την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή ουσιαστικά μπλοκάρεται η υπερπαραγωγή των ορμονών του θυρεοειδούς προκειμένου να υποχωρήσει η νόσος και ο θυρεοειδής να επιστρέψει στη φυσιολογική του λειτουργία. Η αρχική παρακολούθηση απαιτεί συχνές εξετάσεις κάθε δύο μήνες μέχρι να υποχωρήσει η νόσος, αν και σε μερικές περιπτώσεις πρέπει να αφαιρεθεί και ο θυρεοειδής για να θεραπευτεί μόνιμα ο ασθενής. Αντίστοιχα, στην περίπτωση υποθυρεοειδισμού χορηγείται (ισόβια) θυροξίνη (η ορμόνη που λείπει από τον οργανισμό) με τη μορφή χαπιού. Και στις δύο περιπτώσεις πρέπει να παρακολουθούμε τακτικά τον θυρεοειδή μας (δύο φορές τον χρόνο), έτσι ώστε να προσαρμόζεται η δόση της θεραπείας στις ανάγκες μας, οι οποίες μεταβάλλονται.
Πήρα βάρος
Το σύμπτωμα Χωρίς να αλλάξω διατροφή, πήρα βάρος.
Οι υπεύθυνες ορμόνες Οι ορμόνες του θυρεοειδούς, αφού στην περίπτωση υποθυρεοειδισμού ένα από τα συμπτώματα είναι η ανεξήγητη αύξηση του βάρους. Αντίστοιχα, και μια ξαφνική απώλεια βάρους μπορεί να οφείλεται σε μια υπερλειτουργία του θυρεοειδούς. Ενδεχομένως, όμως, για τα παραπάνω κιλά που βάλαμε να ευθύνεται η κορτιζόλη, γνωστή και ως «ορμόνη του στρες», αφού παράγεται στα επινεφρίδια μετά από εντολή της υπόφυσης του εγκεφάλου, όταν νιώθουμε ότι κινδυνεύουμε ή βιώνουμε συνθήκες ψυχολογικής ή σωματικής πίεσης. Όταν τα επίπεδα της κορτιζόλης είναι υψηλά για μεγάλο χρονικό διάστημα, μία από τις επιπτώσεις είναι η αύξηση του βάρους και μάλιστα η συγκέντρωση λίπους στην κοιλιά.
Τι να κάνω Πρέπει να γίνει έλεγχος θυρεοειδούς και κλινική αξιολόγηση από τον ενδοκρινολόγο, ώστε να αποφασίσει αν χρειάζεται περαιτέρω έλεγχος των πιο σπάνιων αιτίων, ιδιαίτερα αν το λίπος είναι αποθηκευμένο στην κοιλιά και στο πάνω μέρος του σώματος ή συνυπάρχουν ραγάδες.
Δεν έχω ερωτική διάθεση
Τα συμπτώματα «Δεν έχω την ίδια επιθυμία για σεξ τελευταία», «Νιώθω εξάντληση˙ το μόνο που θέλω στο τέλος της μέρας είναι να κοιμηθώ», «Δεν θυμάμαι πότε έκανα σεξ για τελευταία φορά». Αν οι παραπάνω φράσεις σάς φαίνονται γνώριμες, συνεχίστε να διαβάζετε το κείμενο που ακολουθεί.
Οι υπεύθυνες ορμόνες Η επιθυμία για σεξ είναι ένας συνδυασμός ορμονικών δράσεων, ψυχικής διάθεσης και ερεθισμάτων, επομένως είναι δύσκολο να αποδοθούν τα συμπτώματα μειωμένης λίμπιντο (ειδικά στις γυναίκες) αποκλειστικά σε ορμονικά αίτια. Γεγονός, βέβαια, είναι ότι έλλειψη ερωτικής διάθεσης παρατηρείται συνήθως στην εμμηνόπαυση, λόγω της έκκρισης λιγότερων οιστρογόνων από τον οργανισμό, που οδηγεί μεταξύ άλλων σε ξηρότητα του κόλπου, η οποία δυσκολεύει ή καθιστά δυσάρεστη τη σεξουαλική επαφή, καταστέλλοντας έτσι και τη σεξουαλική επιθυμία. Ωστόσο, οι γυναίκες στην αναπαραγωγική περίοδο της ζωής τους (όσο δηλαδή έχουν έμμηνο ρύση) συνήθως διαθέτουν ικανοποιητικά επίπεδα οιστρογόνων. Στους άνδρες, από την άλλη πλευρά, οι ορμονικές διαταραχές σχετίζονται σε μεγαλύτερο βαθμό με την πεσμένη τους λίμπιντο. Αυτό συμβαίνει επειδή η τεστοστερόνη είναι σημαντική όχι μόνο για την επιθυμία, αλλά και για την επίτευξη μιας καλής στύσης, που αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για μια ικανοποιητική ερωτική επαφή. Η μειωμένη παραγωγή τεστοστερόνης (που μειώνει και την ερωτική διάθεση) μπορεί να οφείλεται σε μια φλεγμονή ή κάκωση των όρχεων (π.χ. ορχίτιδα ή κάποιος τραυματισμός), σε ακτινοβολίες ή χημειοθεραπείες ή και σε κάποιο χρόνιο νόσημα, όπως ο καρκίνος.
Τι να κάνω Στην περίπτωση που η έλλειψη της ερωτικής επιθυμίας αποτελεί σταθερό πρόβλημα που επηρεάζει την καθημερινότητά μας, πρέπει να γίνει έλεγχος των βασικών ορμονών του φύλου, που είναι η τεστοστερόνη (παράγεται στους όρχεις) στους άνδρες και τα οιστρογόνα (παράγονται στις ωοθήκες) στις γυναίκες, αλλά και των ορμονών που επηρεάζουν την παραγωγή τους (π.χ. LH, FSH, προλακτίνη). Αν διαπιστωθεί ορμονική διαταραχή στους άνδρες, συνήθως γίνεται φαρμακευτική υποκατάσταση της τεστοστερόνης, ενώ στις γυναίκες, στην περίπτωση που πρόκειται για σύμπτωμα πρόωρης εμμηνόπαυσης, μπορεί να δοθεί ορμονική υποκατάσταση (αν φυσικά δεν υπάρχουν αντενδείξεις, όπως ιστορικό καρκίνου του μαστού ή ιστορικό θρομβώσεων). Όσο για τα συμπτώματα που παρουσιάζονται στην εμμηνόπαυση και καταστέλλουν την ερωτική διάθεση (π.χ. ξηρότητα του κόλπου), μπορούν να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά, π.χ. με τη χρήση ειδικών τζελ για την ύγρανση του κόλπου ή με ορμονικά σκευάσματα σε μορφή κολπικών τζελ.
Γέµισα σπυράκια
Τα συμπτώματα Η ακμή παρουσιάζεται συνήθως από την αρχή της εφηβείας μέχρι τα πρώτα χρόνια της ενήλικης ζωής, ενώ μειώνεται με την ηλικία και μετά από μια εγκυμοσύνη. Εμφανίζεται κυρίως στο πρόσωπο και στο πάνω μέρος της πλάτης και συνήθως συνοδεύεται από τριχοφυΐα.
Οι υπεύθυνες ορμόνες Στις γυναίκες υπάρχει συχνά κάποια ορμονική διαταραχή που αφορά την παραγωγή των ανδρογόνων, σε αντίθεση με τους άνδρες, οι οποίοι έχουν υψηλή τεστοστερόνη και η ακμή οφείλεται περισσότερο στην ευαισθησία του δέρματος. Τα ανδρογόνα είναι ορμόνες που στις γυναίκες φυσιολογικά παράγονται σε μικρές ποσότητες στις ωοθήκες και στα επινεφρίδια. Όταν υπάρχει υπερπαραγωγή τους (π.χ. λόγω πολυκυστικών ωοθηκών ή νοσημάτων των επινεφριδίων), προκαλείται ακμή και τριχοφυΐα, πιθανότατα και διαταραχές στον κύκλο.
Τι να κάνω Μια εξέταση αίματος στην πρώτη φάση του κύκλου μετράει τα ανδρογόνα στο αίμα και τις άλλες ορμόνες που σχετίζονται με τη λειτουργία των ωοθηκών. Αν πρόκειται για ορμονικό θέμα, ο ενδοκρινολόγος συστήνει θεραπεία με κάποιο αντισυλληπτικό που καταστέλλει την παραγωγή των ανδρογόνων ή κάποιο αντιανδρογόνο που εμποδίζει τη διεγερτική τους δράση στο δέρμα. Οι θεραπείες, όμως, αυτές απαιτούν και την ταυτόχρονη τοπική αγωγή, μετά από συμβουλή δερματολόγου.
Δεν µπορώ να µείνω έγκυος
Το σύμπτωμα Μετά από χρονικό διάστημα 6-12 μηνών που έχουμε ελεύθερες και συχνές σεξουαλικές επαφές (ή και νωρίτερα, στην περίπτωση που μιλάμε για γυναίκες άνω των 35 ετών) δεν έχουμε καταφέρει να συλλάβουμε.
Οι υπεύθυνες ορμόνες Η δυσκολία σύλληψης μπορεί να οφείλεται στην υπερπαραγωγή προλακτίνης, της ορμόνης δηλαδή που παράγεται στην υπόφυση (στο κέντρο του εγκεφάλου) και σχετίζεται μεταξύ άλλων με την ωορρηξία. Ένοχη μπορεί να είναι επίσης η αυξημένη παραγωγή ανδρογόνων ή ορισμένες διαταραχές της παραγωγής της LH (ωχρινοτρόπος ορμόνη) ή/και της FSH (ωοθυλακιοτρόπος ορμόνη). Ενδεχομένως, επίσης, να ευθύνονται διαταραχές παραγωγής οιστρογόνων ή προγεστερόνης από τις ωοθήκες (π.χ. στο πλαίσιο πολυκυστικών ωοθηκών), που διαταράσσουν την ωορρηξία. Εκτός από τα ορμονικά αίτια, βέβαια, μπορεί να υπάρχουν και τοπικά προβλήματα στη μήτρα, τις σάλπιγγες και τις ωοθήκες που απαιτούν γυναικολογική διερεύνηση.
Τι να κάνω Χρειάζεται έλεγχος σε όλες τις ορμόνες του υποθαλάμου, της υπόφυσης και των ωοθηκών. Αν διαπιστωθεί ότι πρόκειται για πρόβλημα υπερπαραγωγής προλακτίνης, τότε μπορούμε να το διορθώσουμε φαρμακευτικά. Υπάρχουν επίσης θεραπείες πρόκλησης ωορρηξίας, αλλά και υποβοηθούμενης αναπαραγωγής αν χρειαστεί, οι οποίες γίνονται σε εξειδικευμένα κέντρα.
ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΤΟΝ δρ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟ ΤΣΙΓΚΟ, ενδοκρινολόγο-διαβητολόγο.
