Ο πονοκέφαλος είναι η δεύτερη αιτία πόνου μετά τον πόνο στη μέση και σύμφωνα με τους ειδικούς απασχολεί περίπου το 20% του πληθυσμού. Αν και συνήθως δεν οφείλεται σε κάτι σοβαρό (μόλις στο 1% των περιπτώσεων η αιτία είναι παθολογική και συνήθως πρόκειται για κάτι απλό), ωστόσο επηρεάζει σημαντικά την ποιότητα της ζωής μας. Είναι εντυπωσιακό ότι το 99% των επεισοδίων σχετίζονται με παράγοντες οι οποίοι δεν περνούν καν από το μυαλό μας. Τα καλά νέα είναι ότι τις περισσότερες φορές ο πόνος είναι εύκολα διαχειρίσιμος. Τα κακά νέα είναι ότι πολλοί από εμάς παίρνουμε συχνά τον λάθος δρόμο, προτιμώντας να «καταπίνουμε» το ένα παυσίπονο μετά το άλλο, αντί να βρούμε και να αντιμετωπίσουμε την πραγματική αιτία.Από τα μάτια πιάνεται…Όπως όταν γυμναζόμαστε πολύ οι μύες του σώματός μας πιάνονται, έτσι και τα μάτια μας καταπονούνται όταν προσπαθούν να εστιάσουν ή όταν δεν λειτουργούν αποτελεσματικά μαζί. Και στις δύο αυτές περιπτώσεις, οι μύες γύρω από αυτά κουράζονται και πονούν, πράγμα που μπορεί να οδηγήσει σε πονοκεφάλους. Εάν μας συμβαίνει κάτι τέτοιο, λοιπόν, φροντίζουμε να επισκεφτούμε έναν οφθαλμίατρο. Το ίδιο αποτέλεσμα έχουμε και όταν επικεντρώνουμε το βλέμμα μας σε κάποιο σημείο για μεγάλο χρονικό διάστημα, π.χ. διαβάζουμε, δουλεύουμε στον υπολογιστή, βλέπουμε τηλεόραση, καθώς τα μάτια κουράζονται. Στην περίπτωση αυτή, καλό είναι να κάνουμε ένα διάλειμμα κοιτώντας όσο πιο μακριά μπορούμε (π.χ. τον ουρανό) ή να βάλουμε κάτι κρύο στα μάτια μας. Ένα ποτήρι νερόΗ απώλεια νερού και ηλεκτρολυτών (π.χ. νάτριο, χλωριούχο κάλιο), δηλαδή η αφυδάτωση, έχει έναν μεγάλο αριθμό δυσάρεστων συμπτωμάτων, ανάμεσά τους και ο πονοκέφαλος. Γιατί συμβαίνει αυτό; Μία πιθανή εξήγηση είναι ότι η αφυδάτωση κάνει το αίμα πιο παχύρρευστο, με αποτέλεσμα μικρότερη ποσότητα να φτάνει στον εγκέφαλο και συνεπώς λιγότερο οξυγόνο. Μπορεί, επίσης, ο οργανισμός, στην προσπάθειά του να διατηρήσει επαρκή επίπεδα υγρών, να στενεύει τα αιμοφόρα αγγεία, μειώνοντας και πάλι την παροχή του εγκεφάλου σε αίμα και οξυγόνο.Από τα παυσίποναΌσοι έχουμε πονοκεφάλους και λαμβάνουμε παυσίπονα συστηματικά (2-3 ημέρες την εβδομάδα για 3 μήνες ή και καθημερινά), αυξάνοντας μάλιστα τις δόσεις προκειμένου να δράσουν, τότε τα ίδια τα αναλγητικά είναι πιθανό να πυροδοτούν εκ νέου τους πονοκεφάλους μας. Οι κεφαλαλγίες από κατάχρηση παυσίπονων είναι δύσκολο να αντιμετωπιστούν. Η λύση που προτείνουν οι ειδικοί είναι η διακοπή των παυσίπονων (σταδιακά ή αμέσως). Ωστόσο, με την άμεση διακοπή οι πονοκέφαλοι μπορεί να επιδεινωθούν πριν βελτιωθούν, αφού το σώμα αναπτύσσει σύνδρομο στέρησης. Από την τρίτη εβδομάδα όμως πολλοί άνθρωποι αισθάνονται καλύτερα, ενώ ένας γιατρός μπορεί να μας συστήσει και κάποια βοηθητική αγωγή.Και από το σεξ;Υπάρχουν άνθρωποι που μετά τη σεξουαλική διέγερση εμφανίζουν πονοκέφαλο, γνωστό ως κεφαλαλγία της συνουσίας. Ο πονοκέφαλος αυτός προκαλεί ανησυχία, αλλά συνήθως είναι αθώος και πρόκειται για κεφαλαλγία αγγειακής κυρίως αιτιολογίας. Εμφανίζεται πιο συχνά στους άνδρες και παράγοντες που μπορεί να προδιαθέτουν είναι η υψηλή αρτηριακή πίεση, η προϋπάρχουσα ημικρανία, αλλά και ψυχολογικά αίτια. Στις γυναίκες, οι συνήθεις παράγοντες περιλαμβάνουν τη μυϊκή σύσπαση και ψυχολογικούς λόγους. Αν είναι η πρώτη φορά που εμφανίζουμε έναν τέτοιον πονοκέφαλο, καλό είναι να επισκεφτούμε έναν νευρολόγο. Για την αντιμετώπισή τους, σε περίπτωση που κριθεί απαραίτητο, χορηγούνται προπρανολόνη (φάρμακο για την πίεση) και μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη. Έγκλειστοι φρονιμίτεςΗ εκδήλωση πονοκεφάλου από τους φρονιμίτες που δεν έχουν βγει (ανατείλει) δεν είναι κάτι σπάνιο. Συνήθως το καταλαβαίνουμε από ένα μικρό τσούξιμο στα σημεία που βρίσκονται τα συγκεκριμένα δόντια, τα οποία «μπλέκονται» στο οστό της γνάθου και πιέζουν να βγουν, με αποτέλεσμα να πιέζονται τα νεύρα και τα αγγεία της περιοχής και να προκαλείται πονοκέφαλος. Μάλιστα, ο πόνος μπορεί να γίνει τόσο δυνατός, που να μη μας επιτρέψει να κοιμηθούμε το βράδυ. Σε αυτήν την περίπτωση, μπορεί να χρειαστούμε τη βοήθεια γναθοχειρουργού (για την αφαίρεση των δοντιών), καθώς τα κοινά παυσίπονα δεν είναι πάντα αποτελεσματικά.Τρεις ακόμα παράγοντες1. Η κακή στάση σώματος, όπως για παράδειγμα όταν καθόμαστε πολλές ώρες στον υπολογιστή, επιβαρύνει τον αυχένα, με αποτέλεσμα να αυξάνονται οι συσπάσεις των μυών της περιοχής.2. Οι κλιματολογικές και περιβαλλοντικές συνθήκες, όπως η υπερβολική ζέστη, το κρύο, η υγρασία, οι έντονες μυρωδιές, μπορεί να επιδεινώσουν το πρόβλημα. 3. Η έντονη σωματική δραστηριότητα είναι ένας ακόμα επιβαρυντικός παράγοντας, γιατί μπορεί να προκαλέσει αγγειοδιαστολή. Τα αξεσουάρΒαριά σκουλαρίκια, πιάστρες, γυαλιά δεν είναι πάντα αθώα. Τα αγαπημένα μας αξεσουάρ μπορεί στην πραγματικότητα να μας δημιουργούν πρόβλημα επειδή πιέζουν είτε την κορυφή του κεφαλιού, είτε τους μυς του αυχένα ή τους κροταφικούς. Διατροφικές συνήθειεςΗ λανθασμένη διατροφή, αλλά και οι διατροφικές μας επιλογές, μπορεί να επηρεάσουν την υγεία μας με πάρα πολλούς τρόπους, μεταξύ των οποίων και η πρόκληση πονοκεφάλου. Για παράδειγμα, οι εξαντλητικές δίαιτες, η παράλειψη γευμάτων, η στέρηση τροφών ή η υπερβολική κατανάλωση καφεΐνης ή ζάχαρης, το κόκκινο κρασί, τα γαλακτοκομικά, η σάλτσα σόγιας, τα παραγινωμένα φρούτα, τα πρόσθετα, οι ξηροί καρποί και τα θαλασσινά, περιλαμβάνονται στη λίστα με τους πιθανούς ενόχους -διατροφικές συνήθειες και τροφές- που μπορεί να κάνουν το κεφάλι μας να πονά. Ακόμα και ένα βαρύ γεύμα πριν πέσουμε για ύπνο μπορεί να προκαλέσει πονοκέφαλο. Πώς; Κατ’ αρχάς μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την ποιότητα του ύπνου μας και επίσης μπορεί να μειώσει την αιμάτωση του εγκεφάλου, αφού το αίμα κατά τη διάρκεια της πέψης συγκεντρώνεται στο στομάχι.Το υπνοδωμάτιό μαςΟ κακός αερισμός του υπνοδωματίου μας είναι πιθανό να συνδέεται με την πρόκληση πονοκεφάλου, αφού ο εγκέφαλος δεν παίρνει το οξυγόνο που χρειάζεται. Το ίδιο αποτέλεσμα έχει και ο κακής ποιότητας αέρας που εισπνέουμε όταν καπνίζουμε στην κρεβατοκάμαρα ή όταν καίμε αρωματικά κεριά και στικς. Φροντίζουμε, λοιπόν, να αερίζουμε καλά το υπνοδωμάτιο και να μην αφήνουμε γεμάτα τασάκια σε αυτό. Καθαρίζουμε ακόμη συχνά τα φίλτρα του κλιματιστικού και διατηρούμε τη θερμοκρασία στον χώρο στους 18 με 23 βαθμούς Kελσίου. Το τρίξιμο των δοντιώνΟ βρουξισμός είναι ο ιατρικός όρος που χρησιμοποιείται για το τρίξιμο των δοντιών, που παρατηρείται σε πολλούς ανθρώπους, ιδίως κατά τη διάρκεια του ύπνου. Η διαταραχή δεν είναι σπάνια, καθώς περίπου το 8% των ενηλίκων τρίζουν τα δόντια τους τη νύχτα. Η κατάσταση αυτή προκαλεί το κροταφογναθικό σύνδρομο, μια πάθηση των αρθρώσεων που συνδέουν την κάτω γνάθο με το κρανίο, η οποία εκδηλώνεται με έντονους πονοκεφάλους. Τρεις ακόμα παράγοντες1. Η κακή στάση σώματος, όπως για παράδειγμα όταν καθόμαστε πολλές ώρες στον υπολογιστή, επιβαρύνει τον αυχένα, με αποτέλεσμα να αυξάνονται οι συσπάσεις των μυών της περιοχής.2. Οι κλιματολογικές και περιβαλλοντικές συνθήκες, όπως η υπερβολική ζέστη, το κρύο, η υγρασία, οι έντονες μυρωδιές, μπορεί να επιδεινώσουν το πρόβλημα. 3. Η έντονη σωματική δραστηριότητα είναι ένας ακόμα επιβαρυντικός παράγοντας, γιατί μπορεί να προκαλέσει αγγειοδιαστολή.ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΤΗΝ κ. ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΜΠΟΥΝΤΟΥΡΗ, γενική οικογενειακή γιατρό.