Η αιμορραγία από τη μύτη (ρινορραγία ή επίσταξη, όπως ιατρικά λέγεται ) είναι μια αρκετά συχνή κατάσταση, η οποία τις περισσότερες φορές δεν οφείλεται σε σοβαρά αίτια και μπορεί να αντιμετωπιστεί στο σπίτι, χωρίς τη βοήθεια ειδικού. Οχι όμως πάντα.
Στην περιοχή της μύτης βρίσκονται πολλά αιμοφόρα αγγεία, τα οποία χρησιμεύουν στο να ζεσταίνουν και να υγραίνουν τον αέρα που αναπνέουμε. Η ρινορραγία προκαλείται όταν τα αγγεία αυτά τραυματίζονται. Ανάλογα με την περιοχή στην οποία βρίσκονται τα αγγεία που αιμορραγούν, οι ρινορραγίες κατατάσσονται σε δύο κατηγορίες.
Τύποι ρινορραγίας
Πρόσθιες: Οι περισσότερες ρινορραγίες ξεκινούν από το κατώτερο μέρος του ρινικού διαφράγματος (πρόσθιο τμήμα της μύτης) και παρουσιάζονται με τη ροή αίματος από το ένα ή και σπανιότερα και από τα δύο ρουθούνια, όταν ο ασθενής είναι όρθιος ή κάθεται. Η πρόσθια ρινορραγία εμφανίζεται συνήθως στις μικρές ηλικίες και τις περισσότερες φορές δεν υποδηλώνει την ύπαρξη κάποιου σοβαρού προβλήματος.
Οπίσθιες: Είναι πιο σπάνιες και συνήθως πιο σοβαρές. Η αιμορραγία ξεκινά από τα αγγεία που βρίσκονται στο οπίσθιο μέρος του ρινικού διαφράγματος και είναι μεγαλύτερη. Σε αυτόν τον τύπο ρινορραγίας το αίμα τρέχει προς το φάρυγγα και καταπίνεται, προκαλώντας πολλές φορές ναυτία, εμετό ή/και διάρροια. Οι οπίσθιες ρινορραγίες συνήθως είναι πιο έντονες, πιο μεγάλες και δυσκολότερες στην επίσχεσή τους.
Γιατί ανοίγει η μύτη μας
Οι περισσότερες ρινορραγίες οφείλονται στην ξηρότητα του ρινικού βλεννογόνου λόγω μικρότερης ποσότητας βλέννας (προκαλείται κυρίως από τη θερμότητα των εσωτερικών χώρων τον χειμώνα), που συχνά οδηγεί στο «σκάλισμα» και στον τραυματισμό της μύτης.
Αλλες αιτίες που μπορεί να προκαλέσουν το άνοιγμα της μύτης είναι:
* Αλλεργίες (κυρίως ρινίτιδα)
* Κρύωμα
* Ξένα αντικείμενα στη ρινική κοιλότητα
* Αθηροσκλήρωση
* Λοιμώξεις
* Υψηλή αρτηριακή πίεση
* Διαταραχές στην πήξη του αίματος (κληρονομικές ή οφειλόμενες στη λήψη φαρμάκων που εμποδίζουν την πήξη του αίματος, όπως π.χ. ασπιρίνη)
* Κάταγμα στη μύτη ή στη βάση του κρανίου (σοβαρή περίπτωση)
* Καλοήθεις ή κακοήθεις όγκοι (πρέπει να εξετάζονται διεξοδικά)
Πρώτες βοήθειες
Οι λάθος κινήσεις
Για να σταματήσουμε το αίμα, δεν γυρίζουμε το κεφάλι προς τα πίσω. Ούτε ξαπλώνουμε, ούτε βάζουμε γάζες στα ρουθούνια. Aν κάποιος γείρει προς τα πίσω το κεφάλι του ή αν ξαπλώσει, είναι πιθανό να καταπιεί το αίμα. Bάζοντας γάζες στα ρουθούνια, είναι δυνατό να τραυματίσετε περισσότερο τον βλεννογόνο της μύτης. Ετσι, όχι μόνο δεν θα σταματήσει το αίμα, αλλά μπορεί να προκληθεί ακόμα πιο εκτεταμένη ρινορραγία, αυτή τη φορά από τον βλεννογόνο.
Οι σωστές κινήσεις
*Για να σταματήσετε το αίμα φυσήξτε καλά τη μύτη σας έτσι ώστε να απομακρυνθούν όλοι οι θρόμβοι που πιθανότατα έχουν σχηματιστεί μέσα στο αιμορραγούν ρουθούνι και που εμποδίζουν το σταμάτημα της αιμορραγίας.
*Καθίστε και σκύψτε ελαφρώς μπροστά.
* Πιέσετε με αρκετή δύναμη το μαλακό (εξωτερικό) μέρος της μύτης με τον δείκτη ή τον αντίχειρα.
* Μείνετε έτσι τουλάχιστον για 5 λεπτά και αν δεν σταματήσει η αιμορραγία συνεχίστε για άλλα 10 λεπτά.
* Τοποθετήσετε μία κρύα κομπρέσα ή λίγο πάγο στη ράχη της μύτης.
* Αφού σταματήσει η αιμορραγία αποφύγετε οποιαδήποτε κίνηση μπορεί να την προκαλέσει ξανά (π.χ. φύσημα της μύτης).
Επισκεφθείτε τον γιατρό αν η αιμορραγία:
*Συνεχίζεται για περισσότερο από 15 λεπτά.
* Προκλήθηκε από τραυματισμό.
* Παρουσιάζεται συχνά. Σε αυτή την περίπτωση ο γιατρός εκτός της κλινικής εξέτασης μπορεί να συστήσει και αιματολογικές εξετάσεις για τη διερεύνηση τυχόν διαταραχής της πηκτικότητας του αίματος. Επίσης, μπορεί να πραγματοποιήσει ενδοσκόπηση της μύτης για να εντοπίσει το αίτιο της αιμορραγίας και να αποκλείσει το ενδεχόμενο ενός αγγείου που «ανοίγει» συχνά, ενός ξένου σώματος ή ενός όγκου. Να σημειωθεί ότι η υψηλή αρτηριακή πίεση δεν σχετίζεται πάντοτε με ρινορραγίες αφού πολλά υπερτασικά άτομα δεν παρουσιάζουν ποτέ ρινορραγίες. Ομως αν προκύψει ρινορραγία σε ένα υπερτασικό άτομο, αυτή μπορεί να είναι εντονότερη, μια και η αυξημένη αρτηριακή πίεση ωθεί με μεγαλύτερη δύναμη το αίμα έξω από το αγγείο. Ενας μύθος που επικρατεί είναι ότι οι ρινορραγίες οφείλονται γενικά σε αυξημένη πίεση και συνηθίζεται να λέγεται ότι «ευτυχώς που έσπασε κάποιο αγγείο της μύτης γιατί αυτό μας προφύλαξε από το σπάσιμο κάποιου άλλου αγγείου στο κεφάλι που θα μας προκαλούσε εγκεφαλικό». Επίσης είναι λάθος να μετράμε την πίεσή μας κατά τη διάρκεια μιας ρινορραγίας, διότι θα τη βρούμε κατά κανόνα αυξημένη και θα αποδώσουμε τη ρινορραγία στην αυξημένη πίεση, ενώ είναι γνωστό ότι η αιμορραγία (όπως και κάθε αιμορραγία) δημιουργεί φόβο και πανικό, με αποτέλεσμα αυτά να ανεβάζουν δευτεροπαθώς την πίεσή μας. Δεν χρειάζεται λοιπόν να σπεύδουμε να πάρουμε κάποιο αντι-υπερτασικό φάρμακο για να ρίξουμε την πίεσή μας πριν συμβουλευτούμε τον γιατρό μας . Ενα ακόμη αίτιο της ρινορραγίας σε μεγαλύτερες ηλικίες είναι η φαρμακευτική αγωγή, όπως π.χ. τα αντιπηκτικά που συστήνονται ύστερα από καρδιολογικές επεμβάσεις και παθήσεις (π.χ. στηθάγχη).
Ευχαριστούμε για τη συνεργασία τον κ. Αναστάσιο Σπαντιδέα, παθολόγο-κλινικό φαρμακολόγο.
