Η μεσογειακή διατροφή θεωρείται μακράν ότι ανήκει στην κορυφή των πιο υγιεινών μορφών διατροφής ανά τον κόσμο. Δίνοντας έμφαση σε άπαχα ψάρια, πράσινα φυλλώδη λαχανικά και «καλά» λιπαρά όπως το αβοκάντο και το ελαιόλαδο, η διατροφή αυτή έχει βαθιές ρίζες που φτάνουν μέχρι την αρχαία Ελλάδα και τη Ρώμη, περιοχές που θεωρούνται πλέον πως περιλαμβάνουν κάποιες από τις «Ζώνες Μακροζωίας» (Blue Zones). Οι Ζώνες Μακροζωίας είναι μέρη με χαμηλά ποσοστά χρόνιων ασθενειών και σημαντικό αριθμό ανθρώπων που ζουν μέχρι τα 90 και παραπάνω έτη.
Πρόσφατα όμως, Ολλανδοί ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι οι άνθρωποι στην Τανζανία, η οποία βρίσκεται στη νοτιοανατολική άκρη της Αφρικής στα σύνορα με την Κένυα, είναι πολύ πιο υγιείς από εκείνους που ζουν στις δυτικές χώρες, λόγω της έμφασης που δίνεται στη διατροφή τους σε μη επεξεργασμένα, παραδοσιακά τρόφιμα.
Η διατροφή Κιλιμάντζαρο της Τανζανίας, που πήρε το όνομά της από το Όρος Κιλιμάντζαρο, επικεντρώνεται σε τρόφιμα όπως οι μπάμιες, οι καρποί πλατάνου, τα φασόλια, καθώς και ροφήματα όπως το mbege, το οποίο παρασκευάζεται από ζυμωμένη μπανάνα και κεχρί.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι άνδρες που ακολουθούσαν τη διατροφή Κιλιμάντζαρο είχαν σημαντικά χαμηλότερα επίπεδα φλεγμονής και ισχυρότερο ανοσοποιητικό σύστημα.
Οι ειδικοί πιστεύουν ότι η απουσία επεξεργασμένων τροφών είναι αυτή που κρατά τη φλεγμονή υπό έλεγχο, μειώνοντας τον κίνδυνο χρόνιων παθήσεων και παρατείνοντας πιθανώς το προσδόκιμο ζωής.
«Η μελέτη μας αναδεικνύει τα οφέλη αυτών των παραδοσιακών τροφίμων όσον αφορά τη φλεγμονή και τις μεταβολικές διεργασίες στο σώμα», δήλωσε ο Δρ Quirijn de Mast, κύριος συγγραφέας της μελέτης και ειδικός στις λοιμώδεις νόσους στο Πανεπιστημιακό Ιατρικό Κέντρο Radboud στην Ολλανδία.
«Ταυτόχρονα, δείχνουμε πόσο επιβλαβής μπορεί να είναι μια ανθυγιεινή δυτική διατροφή».
Διατροφή Κιλιμάντζαρο- Η νέα μεσογειακή;
Για τις ανάγκες της έρευνας, οι επιστήμονες στρατολόγησαν 77 υγιείς Τανζανούς άνδρες με μέσο όρο ηλικίας τα 25 έτη.
Από αυτούς, 23 που ακολουθούσαν κανονικά τη διατροφή Κιλιμάντζαρο κλήθηκαν να αλλάξουν και να ακολουθήσουν μια τυπική δυτική διατροφή για δύο εβδομάδες, η οποία περιλάμβανε τρόφιμα όπως επεξεργασμένα λουκάνικα, λευκό ψωμί και τηγανητές πατάτες.
Παράλληλα, 22 άτομα που συνήθως έτρωγαν δυτικά γεύματα ακολούθησαν το διατροφικό πλάνο Κιλιμάντζαρο για δύο εβδομάδες. Αυτό περιλάμβανε καλαμπόκι, μπάμιες, καρπούς πλατάνου, κόκκινα φασόλια και αβοκάντο.
Άλλοι 22 που ακολουθούσαν τη δυτική διατροφή κλήθηκαν επίσης να πίνουν μία μερίδα mbege κάθε μέρα για μία εβδομάδα.
Πέντε άνδρες που διατήρησαν τη συνήθη διατροφή τους χρησιμοποιήθηκαν ως ομάδα ελέγχου.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα άτομα που άλλαξαν τη διατροφή Κιλιμάντζαρο και στράφηκαν στη δυτική, είχαν υψηλότερα επίπεδα φλεγμονωδών πρωτεϊνών στο αίμα τους. Τα ανοσοκύτταρά τους ήταν επίσης λιγότερο αποτελεσματικά στην αντιμετώπιση παθογόνων μικροοργανισμών.
Οι συγγραφείς ανέφεραν ότι η δυτική διατροφή παρουσίασε «συστηματική φλεγμονή και μεταβολική απορρύθμιση».
Όσοι, ωστόσο, υιοθέτησαν τη διατροφή Κιλιμάντζαρο είδαν το αντίθετο αποτέλεσμα.
Οι αλλαγές στα επίπεδα φλεγμονής ήταν ανιχνεύσιμες μέσω δειγμάτων αίματος έως και τέσσερις εβδομάδες μετά το τέλος της μελέτης, γεγονός που υποδηλώνει ότι η διατροφή της Τανζανίας έχει μακροχρόνια οφέλη.
Ωστόσο, ενώ αυτή η διατροφή φαίνεται να έχει παρόμοια αποτελέσματα με εκείνη της Μεσογείου, η ίδια η Τανζανία δεν θεωρείται Ζώνη Μακροζωίας. Το προσδόκιμο ζωής εκεί είναι τα 67 έτη ενώ στις ΗΠΑ είναι τα 77.
Η Ελλάδα και η Ιταλία, δύο χώρες που ακολουθούν τη μεσογειακή διατροφή, έχουν προσδόκιμο ζωής τα 82 και τα 84 έτη αντίστοιχα και έχουν από μία από τις πέντε περιοχές που θεωρούνται Ζώνες Μακροζωίας στον κόσμο.
Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα δεδομένα, η Τανζανία είχε το 2022, 140 περιπτώσεις καρκίνου ανά 100.000 άτομα, σημαντικά χαμηλότερο ποσοστό από τις 445 περιπτώσεις ανά 100.000 στις ΗΠΑ. Η Τανζανία καταγράφει περίπου 44.000 περιπτώσεις καρκίνου ετησίως, σε σύγκριση με περίπου 2 εκατομμύρια στις ΗΠΑ αν και η Τανζανία έχει πολύ μικρότερο πληθυσμό- περίπου 66 εκατομμύρια έναντι 330 εκατομμυρίων στις ΗΠΑ.
Και οι δύο χώρες έχουν περίπου παρόμοια ποσοστά διαβήτη, με έναν στους δέκα ενήλικες να έχει διαγνωστεί με τη νόσο.
Συμπερασματικά, οι ειδικοί προτρέπουν τον κόσμο να επικεντρώνεται στη δημιουργία γευμάτων βασισμένων σε λαχανικά, φρούτα και όσπρια για μια καλή και μακρά ζωή.
Το διατροφικό πλάνο της Τανζανίας περιλαμβάνει επίσης ζυμωμένα τρόφιμα όπως το ξινολάχανο και το kimchi, τα οποία περιέχουν προβιοτικά που έχει αποδειχθεί ότι προάγουν την παραγωγή αντισωμάτων και αντιφλεγμονωδών ενώσεων.
