Ο θυμός που προκαλείται από την κίνηση στο αυτοκίνητο, η ένταση στη δουλειά, οι καβγάδες στο σπίτι για τα πιο μικρά πράγματα… Μπορεί άραγε η ζέστη να παίζει κάποιο ρόλο σε όλα αυτά ή ακόμα και να είναι η πηγή πολλών από τα προβλήματά μας;
Μελέτη αποκαλύπτει πώς οι υψηλές θερμοκρασίες επηρεάζουν τη συμπεριφορά μας και κάνουν τον εγκέφαλό μας πιο νευρικό, πιο αγχωμένο… και πιο έτοιμο να «εκραγεί».
Όταν η υπερβολική ζέστη επηρεάζει τη συμπεριφορά μας
Όταν οι θερμοκρασίες ξεφεύγουν, δεν κουράζεται μόνο το σώμα μας — τα νεύρα μας “παίρνουν φωτιά”. Ενώ οι επιπτώσεις του καύσωνα στη σωματική υγεία είναι ευρέως τεκμηριωμένες, η επίδρασή του στην ψυχική υγεία συχνά παραβλέπεται.
Ωστόσο, η ζέστη αλλάζει όντως τη συμπεριφορά μας και μπορεί να μας κάνει πιο ευερέθιστους, πιο επιθετικούς και πιο παρορμητικούς. Αυτό το φαινόμενο έχει και όνομα: «Long Hot Summer Effect», δηλαδή “το φαινόμενο του μεγάλης διάρκειας, καυτού καλοκαιριού”. Και σύμφωνα με αρκετές επιστημονικές μελέτες, δεν είναι απλώς ιδέα μας, γινόμαστε πραγματικά πιο νευρικοί όταν κάνει πολλή ζέστη.
Μία από τις πρώτες μελέτες που ανέδειξε αυτόν τον σύνδεσμο πραγματοποιήθηκε τη δεκαετία του 1970. Οι ερευνητές τότε έκαναν ένα πρωτότυπο πείραμα: Έβαλαν φοιτητές σε ένα δωμάτιο με ρυθμιζόμενη θερμοκρασία.Τι διαπίστωσαν;
Όσο πιο ζεστό ήταν το δωμάτιο, τόσο πιο επιθετικές ήταν οι αντιδράσεις. Το συμπέρασμά τους: Η ζέστη ενισχύει τις παρορμητικές και επιθετικές συμπεριφορές.
Από τότε, άλλες μελέτες επιβεβαίωσαν αυτό το μοτίβο. Στις ΗΠΑ, η National Football League ανέλυσε αγώνες που διεξήχθησαν σε διαφορετικές καιρικές συνθήκες. Αποτέλεσμα: Όσο υψηλότερη ήταν η θερμοκρασία, τόσο περισσότερα φάουλ και βίαιες αντιδράσεις παρατηρήθηκαν.
Το ίδιο και στην οδήγηση: Πολυάριθμες έρευνες δείχνουν ότι οι οδηγοί κορνάρουν περισσότερο και εμφανίζουν πιο επικίνδυνη συμπεριφορά όταν επικρατεί καύσωνας.
Η ζέστη ως πηγή στρες για τον εγκέφαλο
Αλλά γιατί αυξάνεται η ένταση όταν η ζέστη είναι μεγάλη; Η απάντηση βρίσκεται στη φυσιολογία μας. Όπως εξηγούν οι ειδικοί, όταν έχει ζέστη, το σώμα μας διαστέλλει τα αιμοφόρα αγγεία για να δροσιστεί. Αυτό σημαίνει ότι η καρδιά πρέπει να δουλέψει πιο σκληρά, αυξάνοντας την καταπόνησή της.
Με άλλα λόγια, η ζέστη αυξάνει το εσωτερικό φορτίο του οργανισμού, που καταναλώνει περισσότερη ενέργεια για να ρυθμίσει τη θερμοκρασία του. Τι σημαίνει αυτό για εμάς; Ότι το όριο ανοχής μας πέφτει και η υπομονή εξατμίζεται. Ακόμα και μικροενοχλήσεις της καθημερινότητας — όπως ο θόρυβος, η αναμονή ή μια απλή αδεξιότητα — μπορεί να μας φέρουν στα όριά μας.
Επομένως, αυτή η φυσιολογική πίεση συχνά μεταφράζεται σε ψυχολογικό στρες, που με τη σειρά του εντείνει την εκνευριστικότητα και την ένταση.
Τι μπορούμε να κάνουμε;
Για να προστατεύσουμε την ψυχική μας υγεία τις ζεστές μέρες:
- Αποφεύγουμε την έκθεση σε ήλιο τις πιο ζεστές ώρες
- Ενυδατωνόμαστε συχνά
- Φροντίζουμε να κοιμόμαστε καλά
- Χρησιμοποιούμε τεχνικές χαλάρωσης (αναπνοές, διαλογισμό, ψυχραιμία στις εντάσεις)
Tο να καταλαβαίνουμε πώς και γιατί η ζέστη μάς επηρεάζει μπορεί να μας βοηθήσει να διαχειριστούμε καλύτερα τον εαυτό μας (και τους γύρω μας) όταν το θερμόμετρο παίρνει την ανηφόρα.
