Στον σημερινό κόσμο που “βομβαρδίζεται” με πληροφορίες και οι ειδοποιήσεις είναι συνεχείς, η άγνοια φαντάζει περισσότερο ως μειονέκτημα παρά σαν πλεονέκτημα. Ωστόσο, έρευνες υποδεικνύουν ότι μπορεί να ισχύει το αντίθετο: μερικές φορές, η σκόπιμη άγνοια μπορεί να προστατεύσει την ψυχική υγεία αλλά και να συμβάλλει στη καλύτερη λήψη αποφάσεων.
Μια πρόσφατη ανασκόπηση που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Current Opinion in Psychology, διερευνά την χρησιμότητα της «σκόπιμης άγνοιας», που αναφέρεται στην εσκεμμένη αποφυγή διαθέσιμων πληροφοριών.
Αν και αυτό μπορεί να ακούγεται αντιπαραγωγικό, υπό τις σωστές συνθήκες, η αποφυγή περιττών πληροφοριών μπορεί να προάγει τη σαφήνεια, να μειώσει το άγχος, ακόμα και να βελτιώσει την αντικειμενικότητα.
Γιατί η εσκεμμένη άγνοια είναι δύσκολη, ακόμα και όταν βοηθά;
Ακόμα και όταν η εσκεμμένη άγνοια έχει οφέλη, οι περισσότεροι άνθρωποι δυσκολεύονται να την εφαρμόσουν. Δύο φαίνεται να είναι τα βασικά ψυχολογικά “εμπόδια”:
- Περιέργεια: Οι άνθρωποι έχουν μια φυσική τάση να συμπληρώνουν τα κενά στη γνώση τους. Το να γνωρίζουμε την ύπαρξη αυτών των κενών χωρίς να κάνουμε τίποτα για να τα καλύψουμε μπορεί να μας κάνει να νιώθουμε άβολα.
- Υπερβολική αυτοπεποίθηση: Πολλοί από εμάς πιστεύουμε ότι όσο περισσότερα δεδομένα έχουμε, τόσο καλύτερες αποφάσεις μπορούμε να πάρουμε. Ωστόσο, οι πρόσθετες πληροφορίες μπορεί τελικά αυξήσουν το άγχος και όχι την σαφήνεια.
Πώς ευνοεί τη ψυχική υγεία;
Ενώ έχουμε την τάση να υποθέτουμε ότι η περισσότερη γνώση οδηγεί σε καλύτερες επιλογές, σε ορισμένες περιπτώσεις, η λιγότερη γνώση μπορεί στην πραγματικότητα να ωφελήσει την ψυχική ευεξία και την ποιότητα των αποφάσεων.
Μερικές φορές, η περισσότερη πληροφόρηση προσθέτει άγχος ή προκαλεί σύγχυση, αντί να μας βοηθά να κάνουμε την καλύτερη επιλογή. Από την άλλη, η αποφυγή μιας οδυνηρής αλήθειας (ή μέρους της) για λίγο θα μπορούσε να χρησιμεύσει ως βραχυπρόθεσμη στρατηγική αντιμετώπισης όταν τα γεγονότα είναι συντριπτικά ή βρίσκονται εκτός του ελέγχου μας.
Υπό τις σωστές συνθήκες, θα μπορούσε να αποτελέσει μια έξυπνη συναισθηματική στρατηγική. Αν δεν είστε σίγουροι ότι είναι η σωστή επιλογή σε μια συγκεκριμένη κατάσταση, σκεφτείτε να μιλήσετε με έναν θεραπευτή. Η άποψη ενός ειδικού θα μπορούσε να σας βοηθήσει να ξεκαθαρίσετε τα ένστικτά σας και να βελτιώσετε τη λήψη αποφάσεων.
