Υπάρχουν φορές που, ακόμη κι αν περιτριγυριζόμαστε από ανθρώπους, νιώθουμε αποκομμένοι. Όχι επειδή μας λείπει η συντροφιά, αλλά επειδή αισθανόμαστε ότι ζούμε την πραγματικότητα διαφορετικά από όλους τους άλλους. Η αίσθηση ότι ο τρόπος που βιώνουμε τον κόσμο δεν βρίσκει αντανάκλαση πουθενά γύρω μας ονομάζεται υπαρξιακή μοναξιά.
Η υπαρξιακή μοναξιά είναι κάτι διαφορετικό από την «κοινή» μοναξιά. Δεν αφορά απλώς την απουσία ανθρώπινης επαφής, αλλά την απουσία κατανόησης. Μπορεί να αγαπάς τους φίλους σου, να ανήκεις σε μια κοινότητα και παρ’ όλα αυτά να νιώθεις υπαρξιακά μόνος.
Μελέτες έχουν δείξει ότι η υπαρξιακή μοναξιά είναι ποιοτικά διαφορετική από τη συνηθισμένη. Ενώ η δεύτερη σχετίζεται με την ανάγκη για αποδοχή, η πρώτη συνδέεται με μια πιο βαθιά αίσθηση αποστασιοποίησης και παραίτησης.
Όσο πιο έντονα τη βιώνουμε, τόσο πιθανότερο είναι να αποσυρόμαστε κοινωνικά. Ως αποτέλεσμα, δείχνουμε λιγότερη εμπιστοσύνη και μειώνεται η ενσυναίσθηση. Έρευνες επιβεβαιώνουν ότι έτσι αυξάνεται ο κίνδυνος για καταθλιπτικά συμπτώματα.
Παρέα με ομοϊδεάτες
Αναζήτησε ανθρώπους που βλέπουν τον κόσμο παρόμοια. Δεν σημαίνει ότι πρέπει να αποφεύγεις τη διαφορετικότητα. Όμως, είναι σημαντικό να έχεις γύρω σου ανθρώπους που κατανοούν τη δική σου οπτική.
Σε ένα πείραμα, δύο άγνωστοι που αντιλαμβάνονταν με παρόμοιο τρόπο μια αμφίσημη εικόνα ανέπτυσσαν πιο γρήγορα αίσθηση οικειότητας. Αυτή η κοινή κατανόηση, γνωστή ως epistemic value, ενισχύει την εμπιστοσύνη στις ίδιες μας τις σκέψεις και κρίσεις.
Η υπαρξιακή μοναξιά είναι κομμάτι της ανθρώπινης εμπειρίας, ένας υπαινιγμός ότι ψάχνουμε κάτι βαθύτερο από την απλή συντροφιά: νόημα, αλήθεια, σύνδεση με ουσία.
Και ίσως, όταν τη δεχτούμε αντί να την πολεμήσουμε, να μπορέσουμε να τη μετατρέψουμε σε δύναμη, σε βεβαιότητα ότι, όσο μοναδικοί κι αν είμαστε, δεν είμαστε ποτέ πραγματικά μόνοι.
Η «αίσθηση του ανήκειν» φέρνει σύνδεση
Θα μπορούσε να πει κανείς ότι η «αίσθηση του ανήκειν» βρίσκεται ανάμεσα στις βασικές ανθρώπινες ανάγκες, μαζί με την τροφή και την ασφάλεια. Δηλαδή το να θέλουμε να ανήκουμε κάπου, δεν είναι πολυτέλεια, αλλά βασική ανάγκη. Και σύμφωνα με μελέτη του Harvard που διαρκεί πάνω από 80 χρόνια, ο σημαντικότερος παράγοντας υγείας και ευτυχίας δεν είναι τα χρήματα ή η επιτυχία, αλλά η κοινωνική σύνδεση.
Είτε το δείχνει η σύγχρονη και «μοναχική» κοινωνία μας, είτε όχι, είμαστε φτιαγμένοι για να ανήκουμε. Η «αίσθηση του ανήκειν» είναι η συναισθηματική ανάγκη του ανθρώπου να αισθάνεται αποδεκτό μέλος μιας ομάδας. Δεν είναι απλώς το να μας καλέσουν σε ένα πάρτι ή μια συνάντηση, είναι το να ξέρουμε ότι μας θέλουν εκεί. Αυτό μειώνει τη μοναξιά και αυξάνει την παραγωγικότητα, την ευημερία και την αφοσίωση.
