Kαρδιοσυχνόμετρο.
Τι, πώς και γιατί

Το καρδιοσυχνόμετρο ή παλμογράφος είναι ένας φορητός μετρητής της καρδιακής σας συχνότητας σε κτύπους ανά λεπτό. Αποτελείται από ένα ρολόι χειρός (που λειτουργεί ως δέκτης) και από έναν πομπό-ζώνη, που φοράτε κατάσαρκα γύρω από το στήθος σας. Τα ηλεκτρόδια στον πομπό λαμβάνουν σήματα από την καρδιά, που καταγράφονται και στέλνονται ασύρματα στο δέκτη, που είναι το ρολόι στον καρπό σας. Αυτά τα σήματα εμφανίζονται συνέχεια στην οθόνη του ρολογιού σας με τη μορφή κτύπων ανά λεπτό (bpm).

Πώς λειτουργεί το καρδιοσυχνόμετρο
Το καρδιοσυχνόμετρο (ΚΣΜ) χρησιμεύει για να δείξει πόσο έντονα ή όχι ασκείστε ή κάνετε οποιαδήποτε σωματική δραστηριότητα και καταγράφει τις αλλαγές στο επίπεδο της φυσικής σας κατάστασης. Προσφέρει μια άνετη, ασφαλή μέθοδο μέτρησης και καταγραφής της καρδιακής συχνότητας (ΚΣ) κατά την άσκηση. Τα πρώτα Καρδιοσυχνόμετρα παρουσιάστηκαν στις αρχές της δεκαετίας του ’80.
Έκτοτε, φυσικά, έχουν γίνει πολλές βελτιώσεις, όπως:
• Κωδικοποιημένη αποστολή σημάτων (από τη ζώνη στο στήθος προς το ρολόι) για τη μείωση παρεμβολών από άλλα ΚΣΜ.
• Δυνατότητα αποθήκευσης δεδομένων και μεταφορά τους σε υπολογιστή για περαιτέρω ανάλυση.
• Άλλες λειτουργίες που βοηθούν στην προπόνηση.
Η χρήση των καρδιοσυχνόμετρων για τον καθορισμό της έντασης με την οποία γυμνάζεστε βασίζεται σε ένα ουσιώδες στοιχείο: Καθώς αυξάνεται η ένταση της δραστηριότητας, η πρόσληψη οξυγόνου και η αύξηση της καρδιακής συχνότητας είναι σε γραμμική σχέση, δηλαδή αυξάνονται ή μειώνονται περίπου ανάλογα και οι δύο μαζί. Ωστόσο, η καρδιακή συχνότητα μπορεί να μετρηθεί ευκολότερα από ό,τι η πρόσληψη και η κατανάλωση οξυγόνου.

Παλμογράφοι
Τι σας προσφέρει
Κατ’ αρχάς θα έχετε μια σαφή εικόνα του πόσο έντονα ασκείστε, βάσει των αυξομειώσεων στην ένταση του καρδιακού σας παλμού. Με τον τρόπο αυτό ωφελείστε διπλά, αφού και ασφάλεια θα έχετε, αλλά και μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα στην προπόνησή σας. Πώς γίνεται αυτό; Αν κάνετε γυμναστική για συγκεκριμένο σκοπό (π.χ. απώλεια βάρους, βελτίωση φυσικής κατάστασης, μετεγχειρητική αποκατάσταση κλπ.), θα μπορείτε, γνωρίζοντας την ένταση που βρίσκεστε ανά πάσα στιγμή, να τη ρυθμίζετε, αυξομειώνοντάς την, ώστε να έχετε τα αποτελέσματα που επιθυμείτε. Επιπλέον, θα μπορείτε εύκολα να διαπιστώσετε την πρόοδό σας έπειτα από κάποιο χρονικό διάστημα προπόνησης / γυμναστικής. Αυτό θα γίνει με δύο τρόπους:
• Πρώτα θα διαπιστώσετε ότι η καρδιακή συχνότητα ηρεμίας, δηλαδή ο παλμός σας όταν δεν κάνετε τίποτα, θα αρχίσει να μειώνεται, καθώς βελτιώνεται η φυσική σας κατάσταση, δηλαδή ενώ είχατε, για παράδειγμα, ΚΣ ηρεμίας 70 κτύπους / λεπτό, τώρα είναι 67.
• Θα παρατηρήσετε, επίσης, ότι κάνοντας ίδιας έντασης άσκηση, θα έχετε χαμηλότερη ΚΣ από προηγουμένως, δηλαδή αν κάνατε τζόγκινγκ με ρυθμό 7 λεπτά / χλμ. και είχατε ΚΣ 150 κτύπους / λεπτό, τώρα μπορεί στην ίδια ταχύτητα να έχετε 145.

Τα κύρια χαρακτηριστικά
Ανάλογα με το είδος της σωματικής άσκησης ή του αθλήματος που κάνετε υπάρχουν διάφορα χαρακτηριστικά που θα σας είναι χρήσιμα σε ένα καρδιοσυχνόμετρο. Αν, για παράδειγμα, κολυμπάτε διαδρομές σε πισίνα ή τρέχετε στροφές σε στίβο, θα ήταν χρήσιμο το ΚΣΜ που θα επιλέξετε να μετρά ενδιάμεσους χρόνους (δηλαδή το χρόνο κάθε στροφής ή διαδρομής). Φυσικά, τα επιπρόσθετα χαρακτηριστικά καθορίζουν και την τιμή του κάθε μοντέλου. Μερικά πρόσθετα χαρακτηριστικά των ΚΣΜ είναι:
• Ρολόι-ώρα.
• Επιθυμητή Ζώνη Άσκησης (ΕΖΑ).
• Χρονόμετρο.
• Ενδιάμεσοι χρόνοι (όταν κάνετε π.χ. γύρους στο στίβο).
• Συναγερμός-ειδοποίηση (για άσκηση εκτός της ΕΖΑ).
• Μνήμη.
• Ταχύτητα επανάκαμψης στα αρχικά επίπεδα ΚΣ.
• Θερμίδες που κάηκαν.
• Φωτισμός νυκτός.
• Σύνδεση με υπολογιστή.
• Μέγιστη πρόσληψη οξυγόνου (VO2max).
• Μέγιστη Καρδιακή Συχνότητα (ΜΚΣ).

Πώς θα το χρησιμοποιήσετε
Πρώτα πρέπει να βρείτε τη Μέγιστη Καρδιακή Συχνότητά σας (ΜΚΣ). Αυτό γίνεται αν αφαιρέσετε την ηλικία σας από το 220 (220 – ηλικία). Μερικά ΚΣΜ το κάνουν αυτό αυτόματα βάσει κάποιων πρόσθετων πληροφοριών που θα τους δώσετε. Επόμενο βήμα είναι να βρείτε τη συγκεκριμένη ζώνη άσκησης, τη λεγόμενη Επιθυμητή Ζώνη Άσκησης (ΕΖΑ), που θα σας βοηθήσει να γυμνάζεστε στην κατάλληλη για εσάς ένταση. Η ΕΖΑ ορίζεται από ένα ανώτερο και ένα κατώτερο όριο καρδιακών κτύπων/λεπτό ως ποσοστό της ΜΚΣ σας, όπως φαίνεται παρακάτω:

Πότε σας είναι χρήσιμο
Μπορείτε να το φοράτε με οποιαδήποτε δραστηριότητα σε εσωτερικό ή εξωτερικό χώρο, αφού η λεπτή ζώνη-πομπός στο στήθος είναι πολύ ελαφριά και δεν σας ενοχλεί καθόλου. Έτσι μπορείτε να κάνετε τζόγκινγκ, ποδήλατο ή και να παίξετε το αγαπημένο σας σπορ. Τα περισσότερα μοντέλα είναι αδιάβροχα για κολύμβηση, αλλά όχι για καταδύσεις.

ΚΣΜ ενσωματωμένα σε μηχανήματα γυμναστικής
Σήμερα υπάρχουν αρκετά μηχανήματα αεροβικής άσκησης, κυρίως διάδρομοι, αλλά και ελλειπτικά, steppers και ποδήλατα, τα οποία έχουν τη δυνατότητα μέτρησης της ΚΣ ενσωματωμένη στην κονσόλα τους. Ο ασκούμενος πιάνει τις λαβές και καταγράφονται οι παλμοί του.

Η κατάλληλη ένταση
Δεν υπάρχει κατάλληλη ένταση γενικά. Ανάλογα με τη φυσική κατάσταση του καθενός και με το στόχο που θέτει καθορίζεται και η κατάλληλη ένταση (ΕΖΑ). Για παράδειγμα, αν ένας σαραντάχρονος ξεκινά ένα πρόγραμμα γυμναστικής και είναι αγύμναστος, θα πρέπει να κυμανθεί σε εντάσεις του 50-60% της ΜΚΣ για την ηλικία του, δηλαδή στους 90-108 κτύπους/λεπτό. Αν επιδιώκετε απώλεια βάρους και δεν είστε τελείως αγύμναστοι, κατάλληλη είναι η λίγο ψηλότερη ΕΖΑ, στο 60-70% της ΜΚΣ, ενώ για όσους επιθυμούν βελτίωση της φυσικής τους κατάστασης, η ΕΖΑ θα πρέπει να είναι στο 70-80% της ΜΚΣ. Τέλος, για πολύ γυμνασμένα άτομα και αθλητές, η ΕΖΑ φτάνει και στο 80-90% της ΜΚΣ.