Ανεπηρέαστη παραμένει η καρδιά των γυναικών από τα καρδιοπροστατευτικά οφέλη της ασπιρίνης, εν αντιθέσει με εκείνη των ανδρών, σύμφωνα με πρόσφατη καναδική μελέτη. Και αυτό δεν είναι το μοναδικό χαρακτηριστικό της αινιγματικής φύσης της γυναικείας καρδιάς, που φαίνεται ότι συχνά «ξεγελά» τόσο το τεστ κοπώσεως όσο και τους γιατρούς. Από την άλλη μεριά, όμως, συνοδεύεται από τη φήμη ότι είναι ιδιαίτερα ανθεκτική και γερή. Τελικά τι ισχύει όσον αφορά την καρδιά των γυναικών; Το Vita, προκειμένου να ξεχωρίσει τους μύθους από την αλήθεια, ζήτησε τη βοήθεια του κ. Παύλου Τούτουζα, καθηγητή Καρδιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και διευθυντή του Ελληνικού Ιδρύματος Καρδιολογίας.


O λόγος είναι ότι η γυναίκα διαθέτει τις οιστρογόνες ορμόνες, που δρουν όπως ακριβώς και η ασπιρίνη όσον αφορά την προστασία από τους θρόμβους. Και παρότι θα περίμενε κανείς ότι η λήψη της ασπιρίνης, σε συνδυασμό με τη φυσική προστασία των οιστρογόνων, θα «εξαφάνιζε» τα εμφράγματα στις γυναίκες, αυτό δεν συμβαίνει. Η «ηχώ» των οιστρογόνων, πάντως, προστατεύει τις γυναίκες ακόμη και μετά την εμμηνόπαυση, μέχρι τα 50-60, γι’ αυτό και δεν συστήνεται η λήψη ασπιρίνης. Χορηγείται όμως μετά τα 65 και τότε πράγματι συσχετίζεται με λιγότερα εγκεφαλικά και εμφράγματα στις γυναίκες.


Κατά την εμμηνόπαυση, μετά τα 50-60. Τότε, πολλές γυναίκες παίρνουν βάρος, κυρίως στην κοιλιά, κι έτσι κλέβουν την πρωτιά από τους άνδρες όσον αφορά την εκδήλωση σακχαρώδους διαβήτη, ενός από τους κυριότερους παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου. Επιπλέον, συχνά έχουν και υπέρταση. Πάντως, σε νεαρότερη ηλικία, στα 30-40, μόνο οι «αταξίες» μπορούν να οδηγήσουν τις γυναίκες σε έμφραγμα.


Τα αντισυλληπτικά για παράδειγμα. Μπορεί να δικαιολογηθεί η λήψη τους για 1-3 χρόνια, στα 20-25. Όχι όμως μετά τα 35. Εάν μάλιστα η γυναίκα καπνίζει, τότε τα εμφράγματα είναι συχνότερα.


Η έλλειψη άσκησης. Oι σημερινές γυναίκες των 50-60 χρονών δεν ασκούνται. Δεν περπατούν.


Πέραν των οιστρογόνων, η γυναίκα συνήθως έχει υψηλή «καλή» χοληστερίνη (HDL). Ενώ στους άνδρες είμαστε ευχαριστημένοι αν η HDL είναι πάνω από τα 40 mg/dL, οι γυναίκες φτάνουν τα 70-80 mg/dL, τιμές που μειώνονται όμως όταν καπνίζουν.


Oι γυναίκες έχουν πιο λεπτεπίλεπτο αγγειακό σύστημα σε σύγκριση με τους άνδρες και ο αυλός των στεφανιαίων αρτηριών τους είναι κατά 1-2 χιλιοστά μικρότερος. Αυτή η διαφορά του ενός χιλιοστού είναι σημαντική όταν καλείται ο καρδιοχειρουργός να τοποθετήσει ένα μπαλονάκι ή ένα στεντ. Όσον αφορά τα εμφράγματα, οι στατιστικές αναφέρουν ότι είναι τρεις φορές συχνότερα στους άνδρες -αν και μετά τα 60, οι γυναίκες τούς ισοφαρίζουν-, αλλά τελικά περισσότερες γυναίκες (56%) χάνουν τη ζωή τους από τα καρδιαγγειακά νοσήματα σε σχέση με τους άνδρες (43%), γεγονός που οφείλεται στο ότι οι γυναίκες ξεπερνούν δυσκολότερα το έμφραγμα. Ακόμη, τα εγκεφαλικά είναι συχνότερα στις γυναίκες.


Δεν φαίνεται να υπάρχει αυτή η «υπεροχή» των γυναικών. Το γεγονός παραμένει ότι πρόκειται για εγκεφαλικό και φέρνει αναπηρίες.


Αυτό ισχύει όσον αφορά τη στηθάγχη (τον πόνο στο στήθος). Αυτή η τόσο σοβαρή πάθηση, που υποδηλώνει την ύπαρξη στεφανιαίας νόσου, διαγιγνώσκεται καθαρά με βάση το ιστορικό, δηλαδή με την «ανάκριση» του ασθενούς. Στην «ανάκριση» αυτή, οι άνδρες είναι ξεκάθαροι στην περιγραφή των συμπτωμάτων τους. Oι γυναίκες δεν έχουν την ίδια σταθερότητα στο λόγο τους και συχνά υποτιμούν την ένταση του πόνου που ένιωσαν. O γιατρός, λοιπόν, χρειάζεται περισσότερο χρόνο για να ξεκαθαρίσει την κατάσταση και να καταλήξει στη διάγνωση.


Oι γυναίκες δεν υστερούν σε εξετάσεις όπως τα καρδιογραφήματα και οι υπέρηχοι. Εκεί που υπάρχει μια καθυστέρηση είναι στις στεφανιογραφίες, δηλαδή στις επεμβατικές διαγνωστικές εξετάσεις. Oι γυναίκες δεν αποφασίζουν να προχωρήσουν σε επεμβάσεις, επειδή φοβούνται ότι δεν θα είναι επιτυχημένες. Και οι γιατροί, όμως, δεν επιμένουν, ειδικά αν δουν ότι η γυναίκα ανταποκρίνεται στη φαρμακευτική αγωγή. Συγκεκριμένα, οι γυναίκες ανταποκρίνονται καλύτερα σε ορισμένα λιπόφιλα φάρμακα, όπως οι β-αναστολείς, λόγω του ότι έχουν 10-15% περισσότερο λίπος στο σώμα τους σε σύγκριση με τους άνδρες.


Η εξέταση αυτή δεν είναι 100% αξιόπιστη για κανέναν. Ωστόσο, είναι γεγονός ότι αν η ηλεκτροκαρδιογραφική δοκιμασία κόπωσης είναι κατά 65% αξιόπιστη στον άνδρα, στη γυναίκα είναι κατά 50%. Όταν όμως κάνουμε τεστ κοπώσεως με φαρμακευτική πρόκληση, τα αποτελέσματα είναι πιο αξιόπιστα και για τα δύο φύλα.


Τρώγοντας υγιεινά, από την παιδική ηλικία. Εκεί χρειάζεται το σωστό τιμόνι από τους γονείς. Να μάθει το παιδί να μη δέχεται το αλάτι και το λίπος για φαΐ. Να πίνει γάλα και όχι αναψυκτικά ή καφέ. Πολύ σημαντικό, επίσης, είναι οι γυναίκες να ασκούνται, ώστε να διατηρούν το βάρος τους φυσιολογικό. Και αν δεν μπορούν να πάνε στο γυμναστήριο, τότε να βαδίζουν μισή έως μία ώρα την ημέρα. Έτσι, θα μπουν στο δεύτερο ήμισυ της ζωής τους παραμένοντας κομψές και ευκίνητες και τα ποσοστά των εγκεφαλικών, των εμφραγμάτων και της καρδιακής ανεπάρκειας, που τις αναμένουν μετά τα 60-65, θα πέσουν κατακόρυφα.


Εφόσον μια γυναίκα τρέφεται σωστά και υγιεινά, κανένα χάπι δεν μπορεί να υποκαταστήσει την επάρκεια και την ποιότητα βιταμινών που παρέχουν τα τρόφιμα.


Όταν μια γυναίκα έχει βεβαρημένο οικογενειακό ιστορικό καρδιοπαθειών, τότε μπορεί να της χορηγηθούν ορμόνες, εφόσον από την άλλη πλευρά δεν υπάρχει ιστορικό καρκίνου του μαστού ή της μήτρας στην οικογένεια. Στις περιπτώσεις αυτές, ιδίως αν έχει εκδηλωθεί και καρδιαγγειακή πάθηση, χορηγείται και ασπιρίνη.