Καμία χαλάρωση και εφησυχασμός, αλλά, αντίθετα, εντατικοποίηση των μέτρων κατά του καπνίσματος συνιστά η Ελληνική Καρδιολογική Εταιρεία για τη μείωση του τεράστιου αυτού ιατροκοινωνικού προβλήματος, που ευθύνεται για χιλιάδες θανάτους στη χώρα μας και δεκάδες εκατομμύρια διεθνώς σε ετήσια βάση.

Πολλά έχουν γραφτεί και ειπωθεί τα τελευταία χρόνια για τις συνέπειες της ολέθριας αυτής εξάρτησης:

* Οι καπνιστές παθαίνουν 4-5 φορές συχνότερα οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου σε σχέση με τους μη καπνιστές.

* Σε προοπτική δεκαετίας, ο αντίστοιχος κίνδυνος είναι διπλάσιος στους καπνιστές άνω των 50 ετών και πενταπλάσιος στις ηλικίες κάτω των 50.

* Οι καπνιστές έχουν τριπλάσιες πιθανότητες να μη φτάσουν τα 70 χρόνια σε σχέση με τους μη καπνιστές

* Η νικοτίνη προκαλεί εθισμό ίσο με εκείνον της ηρωίνης.

Αυτά τόνισαν με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καπνίσματος (31 Μαΐου), σε σχετική συνέντευξη τύπου, ο πρόεδρος της Ελληνικής Καρδιολογικής Εταιρείας (Ε.Κ.Ε.), καθηγητής Καρδιολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης κ. Γεώργιος Παρχαρίδης, ο αντιπρόεδρος της Ε.Κ.Ε., συντονιστής διευθυντής του Καρδιολογικού Τμήματος του Γ.Ν.Α. «Ιπποκράτειο» κ. Ιωάννης Καλλικάζαρος και ο τ. πρόεδρος της Ε.Κ.Ε., διευθυντής της Καρδιολογικής Κλινικής του Γ.Ν.Α. «Γεώργιος Γεννηματάς» κ. Βλάσιος Πυργάκης.

Στρατηγικές για να το κόψουμε

Ο κ. Παρχαρίδης ανέφερε ότι οι κύριες βλάβες που προκαλεί το κάπνισμα στο καρδιαγγειακό σύστημα είναι τέσσερις: βλάβη του αγγειακού ενδοθηλίου, αύξηση της εξέλιξης της αθηροσκλήρωσης, αύξηση λιπιδίων και δημιουργία θρόμβων.

Τόνισε, επίσης, ότι οι πλέον αποτελεσματικές πολιτικές για τη διακοπή του καπνίσματος είναι:

Φορολογία: Έχει βρεθεί ότι η αύξηση της τιμής των τσιγάρων κατά 25% έχει ως αποτέλεσμα την ελάττωση του καπνίσματος κατά 10-15%.

Απαγόρευση του καπνίσματος σε δημόσιους χώρους: Οδηγεί σε μείωση του καπνίσματος κατά 5-10%.

Περιορισμός της διαφήμισης: Επιτυγχάνει μείωση του καπνίσματος κατά 6%.

Εκστρατεία με τη χρήση των μέσων μαζικής ενημέρωσης: Βοηθά σε μείωση του καπνίσματος κατά 5-10%.

Σύμφωνα με τον κ. Παρχαρίδη, ο αποτελεσματικότερος τρόπος διακοπής του καπνίσματος είναι η προσωπική θέληση. Γι’ αυτό, οι καπνιστές θα πρέπει να σταματήσουν να ψάχνουν γύρω τους για βοήθεια και θα πρέπει να στραφούν στον εαυτό τους, για να βρουν έτσι τη δύναμη να κόψουν το τσιγάρο. Εάν, όμως, πραγματικά χρειάζεται κάποιος βοήθεια, θα πρέπει να απευθυνθεί στα ειδικά ιατρεία διακοπής καπνίσματος, όπου εφαρμόζονται ατομικά ή ομαδικά προγράμματα, με ή χωρίς χρήση φαρμάκων.

Οι συνέπειες της κακής αυτής συνήθειας

Σε ό,τι αφορά τις συνέπειες του καπνίσματος στην υγεία, ο αντιπρόεδρος της Ελληνικής Καρδιολογικής Εταιρείας, κ. Καλλικάζαρος, τόνισε ότι στη συντριπτική τους πλειονότητα (ποσοστό 90%) οι πάσχοντες από περιφερικές αγγειοπάθειες είναι καπνιστές. Λίγα δευτερόλεπτα μετά την εισπνοή του καπνού, ο καπνιστής εμφανίζει αύξηση της πίεσης κατά 10-15 χιλιοστά της στήλης υδραργύρου (Hg) και άνοδο των σφίξεων έως και κατά 25 ανά λεπτό. Επιπλέον, το κάπνισμα προκαλεί βλάβες των αναπνευστικών οδών, που με την πάροδο του χρόνου μπορούν να εξελιχθούν σε χρόνια βρογχίτιδα, εμφύσημα και αναπνευστική ανεπάρκεια.

Αντίστοιχα δραματική είναι η συσχέτιση του καπνίσματος με τις διάφορες μορφές καρκίνου. Συγκεκριμένα, το κάπνισμα έχει δειχθεί ότι σχετίζεται με την εμφάνιση καρκίνου του πνεύμονα, του λάρυγγα, του στόματος, του παγκρέατος, του οισοφάγου και του στομάχου, της κεφαλής και του τραχήλου, των νεφρών και της ουροδόχου κύστεως. Ειδικά για τους θανάτους από καρκίνο του πνεύμονα, τα ποσοστά είναι τραγικά, καθώς το 91% αυτών αφορά καπνιστές.

Τα 2 φύλα απέναντι στο κάπνισμα

Σύμφωνα με τον κ. Καλλικάζαρο, οι γυναίκες φαίνεται να επηρεάζονται περισσότερο από τις αυξήσεις των τιμών των προϊόντων καπνού και να συμμορφώνονται περισσότερο με τις απαγορεύσεις καπνίσματος σε δημόσιους χώρους απ’ ό,τι οι άνδρες. Οι τελευταίοι, όμως, φαίνεται να ανταποκρίνονται ευκολότερα στις εκπαιδευτικές αντικαπνιστικές εκστρατείες απ’ ό,τι οι γυναίκες.

Οι έρευνες έχουν δείξει ότι και στα δύο φύλα οι καπνιστές ήταν πιο πολλοί στις ηλικίες άνω των 40 ετών, σ’ αυτούς με χαμηλή μόρφωση και στους διαζευγμένους ή μοναχικούς. Σε παγκόσμιο επίπεδο έχει καταγραφεί τα τελευταία 25 χρόνια μια ραγδαία αύξηση του αριθμού των γυναικών που καπνίζουν. Και είναι εκείνες που δυσκολεύονται περισσότερο στη διακοπή του καπνίσματος. Έχει φανεί ότι οι γυναίκες χρειάζονται μεγαλύτερες ποσότητες νικοτίνης όταν χρησιμοποιούν σκευάσματα υποκατάστασης του καπνίσματος (όπως οι τσίχλες νικοτίνης ή τα αυτοκόλλητα) για να σταματήσουν το κάπνισμα. Το κάπνισμα μειώνει την καλή χοληστερίνη, αναιρώντας έτσι το προνόμιο αυτό των γυναικών, και έχει πολλαπλάσιο κίνδυνο θρομβώσεων όταν συνυπάρχει με λήψη αντισυλληπτικών.

Διαβήτης και κάπνισμα

Την ανάγκη για υποχρεωτική διακοπή του καπνίσματος στους διαβητικούς καρδιοπαθείς τόνισε και ο τέως πρόεδρος της Ε.Κ.Ε. κ. Βλάσιος Πυργάκης, ο οποίος επεσήμανε ότι η συχνότητα του σακχαρώδους διαβήτη συνεχώς αυξάνεται τόσο στην Ευρώπη, όσο και στην πατρίδα μας, ως αποτέλεσμα του ανθυγιεινού σύγχρονου τρόπου ζωής. Ο σακχαρώδης διαβήτης και η καρδιοαγγειακή νόσος θεωρούνται από πολλούς οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος, καθώς αφενός ο σακχαρώδης διαβήτης έχει επιδημιολογικά αποδειχθεί ισοδύναμο της στεφανιαίας νόσου, και αφετέρου διότι πολλοί ασθενείς με τεκμηριωμένη στεφανιαία νόσο πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη.

Οι διαβητικοί άνδρες έχουν 2-3 φορές και οι γυναίκες 3-5 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο ανάπτυξης στεφανιαίας νόσου από τους μη διαβητικούς συνομηλίκους τους. Για τους διαβητικούς επιβάλλεται βέλτιστη διά βίου φροντίδα, δηλαδή ο καλύτερος δυνατός έλεγχος της γλυκόζης αίματος, καταπολέμηση των συνυπαρχόντων παραγόντων κινδύνου, υποχρεωτική διακοπή του καπνίσματος, σωματική άσκηση, έλεγχος του σωματικού βάρους και, φυσικά, δίαιτα. Πάντως, τόσο η συμβατική φαρμακευτική αγωγή, όσο και οι επεμβάσεις επαναιμάτωσης του μυοκαρδίου, έχουν τις ίδιες ενδείξεις σε διαβητικούς και μη διαβητικούς καρδιοπαθείς.

Μοτο

Ένα επιχείρημα των καπνιστών είναι η εμφάνιση παχυσαρκίας μετά τη διακοπή του καπνίσματος. Η απάντηση στο επιχείρημα αυτό είναι ότι η παχυσαρκία διαρκεί μόνο 6-12 μήνες και, επιπλέον, ο κίνδυνος από την παχυσαρκία είναι μικρότερος από το κάπνισμα.