Σήμερα υπάρχουν 160.000 ασθενείς με άνοια στην Ελλάδα, 7,3 εκατομμύρια στην Ευρώπη και 35 εκατομμύρια παγκοσμίως. Λόγω της συνεχούς αύξησης του προσδόκιμου επιβίωσης, οι αριθμοί αυτοί αναμένεται να τριπλασιαστούν μέχρι το 2050, με συνέπεια οι ασθενείς με άνοια παγκοσμίως να ξεπεράσουν τα 100 εκατομμύρια και οι φροντιστές τους τα 200 εκατομμύρια. Η νόσος Αλτσχάιμερ είναι η πιο συχνή μορφή άνοιας, καθώς ένα ποσοστό 50-60% του συνόλου των ασθενών με άνοια πάσχει από τη συγκεκριμένη νόσο. Σημαντικές προόδους καταγράφει σήμερα η επιστήμη όσον αφορά τη νόσο Αλτσχάιμερ.
Η ολοκληρωμένη αντιμετώπισή της περιλαμβάνει πρόληψη και αντιμετώπιση με τρεις κατευθύνσεις: τη φαρμακευτική αγωγή, τις μη φαρμακευτικές παρεμβάσεις που έχουν ως στόχο τους ασθενείς και τέλος την εκπαίδευση και τη στήριξη των φροντιστών και των οικογενειών τους.
Τα παραπάνω ανέφεραν, μεταξύ άλλων, η κ. Παρασκευή Σακκά, νευρολόγος-ψυχίατρος, πρόεδρος της Εταιρείας Νόσου Αλτσχάιμερ και Συναφών Διαταραχών Αθηνών, διευθύντρια Ιατρείου Μνήμης στο Νοσοκομείο «Υγεία» και ο κ. Νίκος Σκαρμέας, επίκουρος καθηγητής Νευρολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών, Αιγινήτειο Νοσοκομείο, σε συνέντευξη τύπου που διοργανώθηκε με αφορμή την 21η Σεπτεμβρίου, Παγκόσμια Ημέρα Αλτσχάιμερ.
Η αντιμετώπιση
Η φαρμακευτική αγωγή που ακολουθείται σήμερα για την αντιμετώπιση της νόσου Αλτσχάιμερ είναι συμπτωματική. Τα φάρμακα αυτά είναι οι αναστολείς χολινεστερασών, όπως η δονεπεζίλη, η ριβαστιγμίνη, η γκαλανταμίνη, και ο ανταγωνιστής των υποδοχέων NMDA, η μεμαντίνη. Εκτός από την από του στόματος χορήγηση φαρμάκων, υπάρχουν και άλλοι τρόποι που θα μπορούσαν να βοηθήσουν στη θεραπεία και στην καλύτερη συμμόρφωση των ασθενών, όπως π.χ. τα διαδερμικά αυτοκόλλητα, τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε ασθενείς με νόσο Αλτσχάιμερ ή άνοια της νόσου Πάρκινσον.
Οι εξελίξεις στη διάγνωση
Ο κ. Σκαρμέας δήλωσε ότι πρόσφατα δημοσιεύτηκαν νέα κριτήρια για τη νόσο Αλτσχάιμερ και την ήπια νοητική διαταραχή τύπου Αλτσχάιμερ. Τα κριτήρια αυτά, μεταξύ άλλων, προσθέτουν την ενότητα της προκλινικής (δηλαδή προ της εκδήλωσης προβλημάτων μνήμης) διάγνωσης της νόσου. Περιλαμβάνουν δε τη χρήση βιολογικών δεικτών, όπως η απεικόνιση του αμυλοειδούς στον εγκέφαλο των ασθενών και η εξέταση του εγκεφαλονωτιαίου υγρού για συγκεκριμένες πρωτεΐνες ως διαγνωστικά εργαλεία της νόσου. Επίσης, πληθαίνουν οι μελέτες που τείνουν προς το συμπέρασμα ότι η συμμετοχή αγγειακών παραγόντων στην παθογένεια της άνοιας είναι αρκετά σημαντική, ειδικότερα στους πολύ ηλικιωμένους. Παρά ταύτα, δεν έχουμε ακόμα σαφείς αποδεδειγμένες τακτικές πρόληψης. Οι μελέτες γενετικών παραγόντων που προδιαθέτουν για τη νόσο Αλτσχάιμερ συνεχίζουν να προσθέτουν όλο και περισσότερα γονίδια στη λίστα. Οι προσπάθειες για θεραπευτικές προσεγγίσεις συνεχίζονται εντατικά. Στρέφονται δε όλο και περισσότερο στα πρώιμα στάδια της νόσου, πριν ακόμα εμφανιστούν σημαντικά νοητικά προβλήματα.
Το βάρος πέφτει στην οικογένεια
Από την πλευρά της η κ. Σακκά τόνισε ότι στη νόσο Αλτσχάιμερ μαζί με τον ασθενή πάσχει όλη η οικογένεια. Στην οικογενειοκρατική ελληνική κοινωνία, οι ανοϊκοί ασθενείς φροντίζονται στο 90% των περιπτώσεων στο σπίτι από τα μέλη των οικογενειών τους (σύζυγοι, παιδιά, αδέλφια). Αλλά οι αυξημένες απαιτήσεις φροντίδας των ανοϊκών ασθενών επιδρούν στην υγεία των φροντιστών, επηρεάζουν τη συμμετοχή τους σε κοινωνικές και επαγγελματικές δραστηριότητες, περιορίζουν τον ελεύθερο χρόνο τους, κλονίζουν την κοινωνική τους θέση και απειλούν την οικονομική τους ασφάλεια.
