Όλοι μας έχουμε συνήθειες για τις οποίες κάποια στιγμή αναρωτηθήκαμε αν είναι βλαβερές ή όχι. Επίσης, όλοι έχουμε κατά καιρούς ακούσει θεωρίες σχετικά με τα όσα συνηθίζουμε να κάνουμε. Δεν θα προτιμούσαμε αντί να διερωτόμαστε ή να ακούμε θεωρίες από διάφορους μη ειδικούς να είχαμε την επίσημη και εμπεριστατωμένη γνώμη ενός επιστήμονα; Αραγε η βλάβη του τσιγάρου είναι δοσοεξαρτώμενη; Πειράζει δηλαδή αν απολαμβάνουμε ένα ή δύο την ημέρα αλλά όχι ένα ολόκληρο πακέτο όπως άλλοι; Και τι να κάνουμε; Να ταξιδέψουμε στη διάρκεια της εγκυμοσύνης ή να λάβουμε σοβαρά υπόψη τη συμβουλή της πεθεράς μας που επιμένει να κάτσουμε στην ασφάλεια του σπιτιού μας; Αυτά και άλλα τέτοια διλήμματα θα προσπαθήσουμε να λύσουμε στα όσα ακολουθούν.

Πειράζει…

Που πίνω μόνο το Σαββατοκύριακο αρκετά, αλλά τις υπόλοιπες ημέρες δεν πίνω τίποτε;

Δυστυχώς έχετε λανθασμένη εντύπωση. Το να πίνουμε πολύ είναι σε κάθε περίπτωση πολύ κακό για τον οργανισμό μας. Ακόμη κι αν αυτό συμβαίνει μία ή δύο φορές την εβδομάδα, πρέπει να γνωρίζετε ότι είναι επιβαρυντικό αν η ποσότητα του αλκοόλ είναι μεγάλη. Το πρόβλημα δημιουργείται κατ’ αρχάς όταν ξεπερνάμε το όριο που συστήνει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, που είναι 14 μονάδες αλκοόλης (6 ποτήρια κρασί, 6 ποτήρια μπίρες, 14 «σκληρά» ποτά των 25ml) την εβδομάδα. Επίσης, όταν πίνουμε πολύ με αποτέλεσμα να χάνουμε τον έλεγχο, γινόμαστε πιο επιρρεπείς σε σοβαρά ατυχήματα, σε παράνομες και επικίνδυνες συμπεριφορές και επιβαρύνουμε το συκώτι μας. Πρέπει να προσπαθήσουμε να μοιράζουμε την ποσότητα του αλκοόλ που καταναλώνουμε σε διάφορες ημέρες μέσα στην εβδομάδα προσπαθώντας να αφήνουμε κάποιες ημέρες χωρίς να πίνουμε καθόλου και κυρίως να μην ξεπερνάμε τις συστάσεις σχετικά με το πόσο αλκοόλ επιτρέπεται να καταναλώνουμε.

Που καπνίζω ελάχιστα; Μέχρι 2 τσιγάρα την ημέρα;

Ναι, πειράζει. Πρόσφατη μετα-ανάλυση που δημοσιεύτηκε στην BMJ (Βρετανική Ιατρική Επιθεώρηση) έδειξε ότι ο καπνός του τσιγάρου είναι επικίνδυνος ακόμη κι όταν δεν είμαστε φανατικοί αλλά περιστασιακοί καπνιστές, αφού αυξάνει τον κίνδυνο για καρδιαγγειακά προβλήματα. Η συγκεκριμένη μεγάλη μετα-ανάλυση βρήκε ότι οι άνδρες που καπνίζουν 1 τσιγάρο την ημέρα έχουν 48% περισσότερες πιθανότητες να πάθουν κάποια καρδιαγγειακή νόσο και 25% περισσότερες να πάθουν εγκεφαλικό. Για τις γυναίκες τα πράγματα είναι χειρότερα. Με ένα τσιγάρο ημερησίως αυξάνονται κατά 57% οι πιθανότητες να πάθουν κάποια καρδιαγγειακή νόσο και 31% να πάθουν εγκεφαλικό.

Που μαγειρεύω στη χύτρα;

Οχι. Αν έχετε τον χρόνο να μαγειρέψετε στην κατσαρόλα, κάντε το. Μπορείτε να ελέγξετε καλύτερα το φαγητό και να βάλετε στο τέλος συστατικά όπως τα μπαχαρικά ώστε να μη χάσουν τα οργανοληπτικά τους συστατικά, το λεμόνι για να μην οξειδωθεί η βιταμίνη C και το ελαιόλαδο για να μην υπερθερμανθεί και παραχθούν προϊόντα (αλδεΰδες) επιβαρυντικά για την υγεία. Ομως και η χύτρα έχει τα θετικά της. Απομονώνει τα τρόφιμα από τον αέρα, οπότε είναι μικρότερη η οξείδωση των συστατικών τους, αλλά μπορεί να θεωρηθεί πιο υγιεινή αφού καταστρέφονται, χάρη στις πολύ υψηλές θερμοκρασίες που δημιουργούνται, τα θερμοευαίσθητα μικρόβια, π.χ. σαλμονέλα.

Να ταξιδέψω ενώ είμαι έγκυος;

Μπορείτε να ταξιδέψετε με οποιοδήποτε μέσο – εφόσον δεν συντρέχει ιατρικός λόγος για τον οποίον σας το απαγορεύει ο γιατρός σας – αλλά υπό προϋποθέσεις. Θα πρέπει το ταξίδι να μη διαρκεί πολλή ώρα (π.χ. μέχρι 6 ώρες) και να κάνετε στάσεις. Καλό είναι επίσης να αποφεύγετε να οδηγείτε η ίδια για πολλές ώρες, αν πρόκειται για αυτοκίνητο. Αν πάλι σκοπεύετε να ταξιδέψετε με αεροπλάνο, τρένο ή πλοίο, μην παραλείπετε να σηκώνεστε να περπατάτε σε τακτά χρονικά διαστήματα. Σκόπιμο είναι να σταματήσετε να ταξιδεύετε όταν βρίσκεστε κοντά στην ημερομηνία του τοκετού, στον 9ο μήνα. Εκτός αν πρόκειται για ένα πολύ μικρό ταξίδι, π.χ. όταν χρειάζεται να μετακινηθείτε από ένα μικρότερο μέρος σε μια μεγάλη πόλη για να γεννήσετε εκεί.

Να πίνω παγωμένο νερό;

Είναι καλύτερο να πίνουμε υγρά που βρίσκονται κοντά στη θερμοκρασία του σώματός μας. Το πρόβλημα δεν είναι ότι θα αρρωστήσουμε – αν έχουμε ευαισθησία όμως θα μπορούσε η επαφή με το κρύο να λειτουργήσει ως «μηχανικός ερεθισμός» στην περιοχή και έτσι να μας απασχολήσει μια φαρυγγίτιδα, για παράδειγμα. Ο λόγος που οι ειδικοί συστήνουν να προτιμάμε υγρά σε θερμοκρασία δωματίου είναι κυρίως επειδή έτσι είναι πιο ευχάριστα και αποδεκτά από τον οργανισμό μας ώστε να μπορέσουμε να πιούμε τελικά όση ποσότητα χρειαζόμαστε. Οταν πίνουμε παγωμένο νερό προκαλείται αγγειοσπασμός, κυρίως στα ευαίσθητα επιφανειακά αγγεία του στόματος και του φάρυγγα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να νιώθουμε ένα άσχημο αίσθημα, κάτι σαν πόνο, στον λαιμό και να σταματάμε να πίνουμε νερό ακόμη κι αν στην πραγματικότητα θα χρειαζόταν να πιούμε κι άλλο. Το μόνο θετικό; Οταν πίνουμε παγωμένο νερό – εκτός από το ότι δροσιζόμαστε – ο οργανισμός μας καίει περισσότερες θερμίδες στην προσπάθεια που κάνει να το φέρει σε «φυσιολογική» θερμοκρασία.

Να κάνω μπάνιο φορώντας φακούς επαφής;

Αν δεν φοβόμαστε να χάσουμε τους φακούς μας δεν πειράζει να κολυμπάμε στη θάλασσα φορώντας φακούς. Χρειάζεται να είμαστε όμως πολύ προσεκτικοί και οι φακοί μας να μην έρχονται σε επαφή με το γλυκό νερό (π.χ. το νερό της βρύσης ή του ντους). Οπως γίνεται προφανές, δεν πρέπει να κολυμπάμε σε πισίνες, ούτε σε λίμνες ή ποτάμια. Ο λόγος είναι ότι τα μάτια μας κινδυνεύουν από ένα μικρόβιο που λέγεται ακανθαμοιβάδα και η οποία βρίσκεται μόνο στο γλυκό νερό και δεν σκοτώνεται από το χλώριο. Το μικρόβιο αυτό απασχολεί τους οφθαλμιάτρους τα τελευταία χρόνια και μπορεί να εγκατασταθεί στο μάτι όταν αυτό έρθει σε επαφή με το γλυκό νερό και υπάρχει κάποιος μικροτραυματισμός, όπως αυτοί που προκαλούν συχνά οι φακοί επαφής. Τα συμπτώματα που παρουσιάζονται είναι κοκκίνισμα των ματιών, έντονος πόνος, μείωση της όρασης και χρειάζονται άμεση αντιμετώπιση από τον ειδικό, κι αυτό γιατί το μικρόβιο είναι πολύ επικίνδυνο γιατί προκαλεί κερατίτιδες στα μάτια, που μπορεί να οδηγήσουν ακόμα και σε μόνιμη βλάβη.

Να τρώω ψάρι με τυρί;

Αν κάποιος έχει αλλεργία στο ψάρι θα εμφανίσει συμπτώματα όπως και αν το φάει. Η αλλεργία δεν εξαρτάται από τους όποιους συνδυασμούς. Υπάρχουν όμως αντιδράσεις που μιμούνται την αλλεργία και εμφανίζονται σε άτομα με αλλεργική προδιάθεση, οι οποίες προκαλούνται από συνδυασμό ουσιών που περιέχουν ορισμένα τρόφιμα (όπως για παράδειγμα τα κίτρινα τυριά και ορισμένα ψάρια, π.χ. σκρομβοειδή). Σε αυτή την περίπτωση η αντίδραση – ψευδοαλλεργική – εξαρτάται από την ποσότητα της τροφής που καταναλώνεται και οπωσδήποτε ο συνδυασμός των «κατάλληλων» τροφίμων μπορεί να δράσει αθροιστικά.

Που κάνω κρακ τα δάχτυλά μου;

Είτε ανήκετε σε όσους τραβούν τα δάχτυλά τους μέχρι να ακούσουν το χαρακτηριστικό κρακ είτε σε όσους κλείνουν τα δάχτυλά τους σε γροθιά και τα πιέζουν ώστε να κάνουν κρακ, τότε θα έχετε ακούσει κάποια στιγμή από κάποιον ότι είναι καλύτερα να σταματήσετε την εν λόγω συνήθεια γιατί μπορεί να πάθετε αρθρίτιδα. Οι έρευνες δείχνουν ότι το 25%-54% του πληθυσμού – κυρίως άνδρες – επιδίδονται σε αυτό το «σπάσιμο» των αρθρώσεων. Δεν έχουν γίνει όμως πολλές έρευνες με στόχο να διερευνήσουν αν είναι επιβλαβές το «σπάσιμο» αυτό των αρθρώσεων αλλά στις λίγες που έχουν γίνει δεν μπόρεσε να υπάρξει κανένας συσχετισμός της ενοχλητικής αυτής συνήθειας με την εμφάνιση οστεοαρθρίτιδας.

Ευχαριστούμε για τη συνεργασία τον δρα Αναστάσιο Σπαντιδέα, παθολόγο-κλινικό φαρμακολόγο