Η ταχεία εξάπλωση του πρόσφατα εμφανισθέντος κορωνοϊού SARS-CoV-2 και η πρόκληση της πρωτοφανούς πανδημίας που έπληξε πάνω από 8,5 εκατομμύρια άτομα σε όλον τον κόσμο προκαλώντας περίπου μισό εκατομμύριο θανάτους έδειξε πόσο ανίσχυρη είναι η ανθρωπότητα στην αντιμετώπιση τέτοιων μαζικών προσβολών από δυνητικά θανατηφόρα μικρόβια.
Με δεδομένο την άγνωστη μελλοντική διαδρομή της πανδημίας και τον φόβο της επανάκαμψής της με τη μορφή της ενδημικής ή πανδημικής της μορφής, η μόνη ελπίδα αναχαίτησής της είναι η ανάπτυξη είτε μιας αποτελεσματικής θεραπείας που θα αντιμετωπίζει την ήδη εκδηλωθείσα νόσο είτε ενός αποτελεσματικού εμβολίου που θα προλαβαίνει την εγκατάσταση και την ανάπτυξη του ιού στον ανθρώπινο οργανισμό. Οσον αφορά τη φαρμακευτική αντιμετώπιση του ιού δοκιμάζονται πολλά νέα αλλά και παλαιά φάρμακα, με φτωχά μέχρι στιγμής αποτελέσματα. Ετσι σαν μόνη μας ελπίδα παραμένει η ανάπτυξη ενός αποτελεσματικού εμβολίου.

Το εμβόλιο χρειάζεται χρόνο και δοκιμές

Η ανάπτυξη ενός ασφαλούς και αποτελεσματικού εμβολίου δεν είναι εύκολη διαδικασία μιας και απαιτεί πολλά στάδια δοκιμών πριν δοθεί για ευρεία χρήση στην ανθρωπότητα. Τα στάδια αυτά διακρίνονται σε προ-κλινικά που γίνονται στο εργαστήριο και σε πειραματόζωα και μόνο αν τα στάδια ολοκληρωθούν με επιτυχία περνάμε στα κλινικά στάδια που πλέον το εμβόλιο δοκιμάζεται σε ανθρώπους. Τα κλινικά στάδια δοκιμών, ή φάσεις ανάπτυξης όπως λέγονται, αδρά διακρίνονται σε τρία. Στις φάσεις Ι και ΙΙ δοκιμάζεται η ασφάλεια του εμβολίου σε μερικές δεκάδες ή και εκατοντάδες υγιών εθελοντών ενώ στη φάση ΙΙΙ δοκιμάζεται η ασφάλεια και η αποτελεσματικότητα του εμβολίου σε αρκετές χιλιάδες ατόμων διαφόρων ηλικιών και διαφορετικών καταστάσεων υγείας. Κάθε μία από αυτές τις φάσεις κρατάει από μήνες έως χρόνια, με αποτέλεσμα η ανάπτυξη ενός επιτυχημένου εμβολίου να απαιτεί τελικά πολλά χρόνια δοκιμών μιας και κανένα στάδιο δεν μπορεί να παραλειφθεί. Το πιο γρήγορο εμβόλιο που έχει παραχθεί μέχρι σήμερα είναι αυτό της ιλαράς και χρειάστηκαν 4 χρόνια δοκιμών πριν κυκλοφορήσει.

Υπεραισιόδοξες προβλέψεις

Ολα αυτά που αναφέρθηκαν ανωτέρω είναι για να γίνει κατανοητό ότι οι προσδοκίες για την ανάπτυξη ενός ασφαλούς και αποτελεσματικού εμβολίου κατά της Covid-19 σε 12 ή 18 μήνες, όπως πολλοί ισχυρίζονται, αποτελούν υπεραισιόδοξες προβλέψεις που λίγες πιθανότητες έχουν να πραγματοποιηθούν. Ας μην ξεχνάμε ότι ο κορωνοϊός της παρούσης πανδημίας ανήκει στην ίδια οικογένεια κορωνοϊών με αυτή του SARS και του MERS που ταλαιπώρησαν την ανθρωπότητα το 2002 και 2012 αντίστοιχα, χωρίς να καταστεί δυνατή η ανάπτυξη εμβολίων για τις λοιμώξεις αυτές.

Αγώνας δρόμου

Το μόνο καλό στην περίπτωση του εμβολίου της Covid-19 είναι ότι για πρώτη φορά στην ιστορία της φαρμακοβιομηχανίας έχουν εμπλακεί τόσο πολλές φαρμακευτικές εταιρίες και επιστημονικά εργαστήρια στην ανάπτυξη του εμβολίου καθώς και το ότι εφαρμόζονται νέες τεχνικές ανάπτυξης, οι οποίες δίνουν ταχύτερα αποτελέσματα. Αποτέλεσμα αυτού του ενδιαφέροντος είναι σήμερα να βρίσκονται στο στάδιο των κλινικών δοκιμών πάνω από 150 διαφορετικά εμβόλια που αναπτύσσονται σε Ευρώπη, ΗΠΑ, Κίνα και Ιαπωνία. Περίπου 10 από τα ως άνω εμβόλια έχουν ξεχωρίσει στην κούρσα ανάπτυξης και είναι έτοιμα να διεξάγουν μελέτες φάσης ΙΙ και ΙΙΙ, πράγμα που σημαίνει ότι αν όλα πάνε καλά πιθανότατα να έχουμε διαθέσιμο κάποιο εμβόλιο σε χρονικό διάστημα όχι μικρότερο των 18 μηνών από σήμερα.

ΜΟΤΟ : Η ανάπτυξη ενός ασφαλούς και αποτελεσματικού εμβολίου δεν είναι εύκολη διαδικασία μιας και απαιτεί πολλά στάδια δοκιμών πριν δοθεί για ευρεία χρήση στην ανθρωπότητα