Η γυμναστική κάνει καλό. Το ξέρεις, το λένε οι μελέτες, το νιώθεις κάθε φορά που τελειώνεις μια προπόνηση. Και παρ’ όλα αυτά, το σώμα σου αντιστέκεται, το μυαλό βρίσκει δικαιολογίες και το ραντεβού σου με το γυμναστήριο ή τη yoga ακυρώνεται ξανά και ξανά. Όχι, δεν είσαι τεμπέλης. Ο ανθρώπινος εγκέφαλος είναι σχεδιασμένος εξελικτικά να αποφεύγει την άσκοπη κατανάλωση ενέργειας. Η φυσική αδράνεια είναι προγραμματισμένη στο σύστημά μας. Αλλά αυτό δε σημαίνει ότι δεν μπορούμε να τον «ξεγελάσουμε».
Η δύναμη της ανταμοιβής
Σύμφωνα με σύγχρονες έρευνες στη συμπεριφορική ψυχολογία, ο συνδυασμός μιας δύσκολης δραστηριότητας (όπως η άσκηση) με μια άμεση ανταμοιβή αυξάνει σημαντικά την πιθανότητα να επαναληφθεί η συμπεριφορά. Πρόκειται για αυτό που αποκαλείται «σύνδεση του πρέπει με το θέλω» (ή αλλιώς «temptation bundling»).
Άκουσε μόνο την αγαπημένη σου playlist όταν γυμνάζεσαι. Δες την αγαπημένη σου σειρά μόνο όταν είσαι στον διάδρομο. Απόλαυσε έναν ωραίο καφέ μετά την προπόνηση. Όταν ο εγκέφαλος συσχετίσει την άσκηση με μικρές απολαύσεις, θα αρχίσει να την επιδιώκει αντί να την αποφεύγει.
Αναδιαμόρφωση της σκέψης
Η εσωτερική αφήγηση παίζει καθοριστικό ρόλο. Όταν λες στον εαυτό σου «πρέπει να γυμναστώ γιατί έφαγα πολύ χθες», ο εγκέφαλος την καταγράφει ως τιμωρία. Όταν λες «θέλω να γυμναστώ γιατί με κάνει να νιώθω καλύτερα», την καταγράφει ως φροντίδα.
Αλλάζοντας την οπτική σου από την άσκηση ως εργασία σε κάτι που σε εξυπηρετεί και σε κάνει να νιώθεις δυνατός, μειώνεται η ψυχική αντίσταση και αυξάνεται η διάθεση συμμετοχής. Εξάλλου, η αίσθηση προόδου (ακόμα κι αν είναι μια επανάληψη παραπάνω) ενεργοποιεί τα κέντρα ανταμοιβής του εγκεφάλου και δημιουργεί θετική ψυχολογική ανατροφοδότηση.
Κατέγραψε πώς νιώθεις για τη γυμναστική, όχι τι πέτυχες
Μια ακόμη αποδοτική στρατηγική είναι να εστιάζεις στο πώς νιώθεις μετά την άσκηση και όχι σε έναν απώτερο στόχο όπως «να χάσω κιλά» ή «να βάλω μυς». Οι μακροπρόθεσμοι στόχοι δεν είναι πάντα αρκετά ισχυροί για να σε σηκώσουν από τον καναπέ.
Μελέτες δείχνουν πως όταν συνειδητοποιείς και καταγράφεις τα θετικά συναισθήματα που νιώθεις αμέσως μετά την άσκηση – περισσότερη ενέργεια, καλύτερη διάθεση, αίσθηση αυτοπεποίθησης – εκπαιδεύεις τον εγκέφαλό σου να αναζητά αυτά τα συναισθήματα, αυξάνοντας την εσωτερική κινητοποίηση.
Η συνέπεια στην άσκηση δεν είναι μόνο θέμα θέλησης ή φυσικής κατάστασης. Είναι θέμα ψυχολογικών μηχανισμών που, όταν κατανοηθούν, μπορούν να λειτουργήσουν υπέρ σου. Ο στόχος δεν είναι να πιέζεις τον εαυτό σου αλλά να τον βοηθάς να θέλει αυτό που ξέρει ότι χρειάζεται.
Αν, λοιπόν, σήμερα δεν νιώθεις πως έχεις όρεξη να κινηθείς, δοκίμασε ένα διαφορετικό κίνητρο. Κάτι μικρό, εσωτερικό και αληθινό. Και θυμήσου: κανείς δεν μετάνιωσε μια προπόνηση, μόνο την αναβολή της.
