Σκοπός των προπονήσεων είναι να μας χαρίζουν πάνω απ’ όλα ευφορία. Εννοείται πως αυτό δεν γίνεται να συμβαίνει κάθε φορά, αλλά τουλάχιστον, θα πρέπει να συμβαίνει τις περισσότερες, διαφορετικά, το να τα παρατήσουμε σε σύντομο χρονικό διάστημα, είναι μονόδρομος. Πώς μπορεί η άσκηση να μας φέρνει χαρά έτσι ώστε να μην την αποφεύγουμε;
Πριν από περισσότερο από έναν αιώνα, ο ψυχολόγος Έντουαρντ Θόρνταϊκ έκανε λόγο για το «νόμο της επίδρασης»: είμαστε προγραμματισμένοι να επαναλαμβάνουμε συμπεριφορές που καταλήγουν σε ικανοποίηση και να αποφεύγουμε εκείνες που καταλήγουν σε μια απογοητευτική εμπειρία.
Ο κανόνας “peak-end” βασίζεται σε αυτή την ιδέα και εξηγεί γιατί μία αξέχαστη στιγμή και μία ευχάριστη ολοκλήρωση, μπορούν να μας κάνουν να θέλουμε να επαναλάβουμε μια προπόνηση, ανεξάρτητα από το πόσο… ζοριστήκαμε κατά τη διάρκεια.
Αξιοποίησε τον κανόνα «peak–end» στην άσκηση
Όπως περιέγραψαν οι ψυχολόγοι Μπάρμπαρα Φρεντρίκσον και Ντάνιελ Κανέμαν στις αρχές της δεκαετίας του 1990, η μνήμη μας για μια εμπειρία δεν βασίζεται στην πλήρη επανάληψή της. Αντίθετα, επικεντρώνεται σε δύο σημαντικές στιγμές:
- Την κορυφή (peak): Η πιο συναισθηματικά έντονη στιγμή.
- Το τέλος (end): Τα συναισθήματα που έχουμε κοντά στο τέλος της εμπειρίας.
Αυτή η έννοια μπορεί να αποδειχθεί πολύ ισχυρή για όποιον/α προσπαθεί να παραμείνει πιστός/ή σε μία προπονητική ρουτίνα.
Δεν χρειάζεται να απολαμβάνεις κάθε δευτερόλεπτο της προπόνησης. Απλώς πρέπει να αυξήσεις τις πιθανότητες ώστε το “ρεπερτόριο” της μνήμης σου να περιλαμβάνει μία στιγμή χαράς και ένα ευχάριστο τέλος.
Ο κανόνας “peak-end” δεν διαμορφώνει μόνο τον τρόπο με τον οποίο θυμόμαστε τις προπονήσεις μας. Επηρεάζει επίσης το αν θέλουμε να τις επαναλάβουμε. Αν η ανάμνηση μιας προπόνησης συνδέεται με ευχάριστα συναισθήματα και ακολουθεί το «νόμο της επίδρασης», δημιουργεί μία αυτόματη ώθηση να την ξανακάνουμε.
Μία πρόσφατη μελέτη, η οποία δημοσιεύθηκε στο Journal of Sport and Exercise Psychology, δοκίμασε την επίδραση του κανόνα “peak-end” στην προσκόλληση στην άσκηση. Οι ερευνητές παρακολούθησαν τέσσερις παράγοντες:
- Αναμενόμενα συναισθήματα: Πώς περίμεναν οι συμμετέχοντες να νιώσουν πριν την επόμενη προπόνηση.
- Ανακληθέντα συναισθήματα: Πώς θυμόντουσαν την πιο πρόσφατη προπόνηση.
- Απόλαυση: Η χαρά που ένιωσαν κατά τη διάρκεια της προπόνησης.
- Συχνότητα επισκέψεων: Πόσο συχνά επέστρεψαν τις επόμενες εβδομάδες.
Οι προπονήσεις που περιλάμβαναν πιο ευχάριστες «κορυφές» και ικανοποιητικά «τέλη» βελτίωσαν τα ανακληθέντα συναισθήματα. Αυτό, με τη σειρά του, ενίσχυσε το ενδιαφέρον των συμμετεχόντων για την επόμενη προπόνηση και αύξησε τη συχνότητα των προπονήσεών τους κατά τη διάρκεια της εβδομάδας. Με λίγα λόγια, οι θετικές αναμνήσεις δημιούργησαν έναν κύκλο που ενίσχυσε την προσκόλληση στην άσκηση.
Πρακτικά, το κλειδί είναι να είμαστε προσεκτικοί με το τι αποθηκεύει το νευρωνικό δίκτυο της μνήμης μας, κάνοντας τα εξής:
- Να μην αφήνουμε ακόμα και μικρές εκρήξεις χαράς να περνούν απαρατήρητες.
- Να μην υπεραναλύουμε την κόπωση: Η μονοτονία ξεθωριάζει και η κούραση μετριάζεται αν επιτρέψουμε στο μυαλό μας να χαλαρώσει.
- Να ολοκληρώνουμε την άσκηση ευχάριστα: Οι τελευταίες στιγμές της προπόνησης είναι οι πιο σημαντικές. Αντί να πιέζεσαι να τερματίσεις δυναμικά, μείωσε την ένταση, βάλε μια μουσική που σε ανεβάζει και απόλαυσε την αίσθηση ολοκλήρωσης του στόχου σου.
