Ιαπωνία: Το Shinrin-yoku, η αρχή μιας παγκόσμιας τάσης
Η Ιαπωνία ήταν η πρώτη χώρα που αντιμετώπισε επίσημα τη φύση ως αναπόσπαστο μέρος της δημόσιας υγείας. Ο όρος Shinrin-yoku γεννήθηκε τη δεκαετία του ’80 και σημαίνει «λουτρό στο δάσος» (forest bathing), δηλαδή να «λούζεσαι» στην ατμόσφαιρα του δάσους. Δεν πρόκειται για απλό περίπατο, αλλά για μια μορφή συνειδητής παρουσίας και σύνδεσης με το φυσικό περιβάλλον μέσω των αισθήσεων.
Υπάρχουν δεκάδες πιστοποιημένα ιαπωνικά «δάση θεραπείας» (therapy forests), ενώ γιατροί μπορούν να προτείνουν επισήμως επισκέψεις σε αυτά για τη μείωση του στρες. Επιστημονικές έρευνες δείχνουν ότι το Shinrin-yoku:
- Μειώνει τα επίπεδα κορτιζόλης.
- Ρυθμίζει την αρτηριακή πίεση.
- Ενισχύει το παρασυμπαθητικό νευρικό σύστημα.
- Βελτιώνει τη διάθεση και τον ύπνο.
- Ενισχύει την ανοσολογική λειτουργία (μέσω της αύξησης των NK κυττάρων μετά από παραμονή στο δάσος).
Καναδάς: Η βόλτα στο πάρκο ως θεραπευτική παρέμβαση
Το 2022 στον Καναδά θεσμοθετήθηκε το πρώτο επίσημο εθνικό πρόγραμμα συνταγογράφησης φύσης στη Βόρεια Αμερική (PaRx). Οι γιατροί μπορούν να δώσουν στον ασθενή «συνταγή» που συνοδεύεται από δωρεάν πρόσβαση σε εθνικά πάρκα. Η λογική είναι απλή: πολλές χρόνιες παθήσεις (άγχος, υπέρταση, κατάθλιψη, παχυσαρκία) σχετίζονται στενά με τον τρόπο ζωής. Η τακτική επαφή με φυσικό περιβάλλον λειτουργεί σαν «αντίδοτο», καθώς:
Η έκθεση σε φυσικά ερεθίσματα μειώνει τη δραστηριότητα της αμυγδαλής, του κέντρου επεξεργασίας του φόβου.
- Το πράσινο τοπίο «ξεκουράζει» το οπτικό σύστημα, μειώνοντας το γνωστικό φορτίο.
- Το φυσικό φως βοηθά στη ρύθμιση του κιρκάδιου ρυθμού.
- Η κίνηση στο ύπαιθρο συνδέεται με υψηλότερη παραγωγή ενδορφινών.
- Η παρουσία νερού έχει καταπραϋντική επίδραση στο νευρικό σύστημα, το λεγόμενο blue mind effect.
Σουηδία: Γίνεται η πρώτη χώρα που γιατροί τη συνταγογραφούν ως «φάρμακο»
Στη Σουηδία οι πολίτες έχουν πλέον τη δυνατότητα να ζητήσουν από το γιατρό τους να τους συνταγογραφήσει διακοπές με τον ίδιο τρόπο που θα το έκαναν για ένα φάρμακο. Προγράμματα όπως το Nature Prescriptions εντάσσουν την παραμονή σε φυσικά τοπία –από τα δάση του Σμόλαντ έως τις βραχώδεις ακτές στο Μπούχουσλεν– ως εργαλείο για την αντιμετώπιση άγχους, χρόνιων πόνων και κατάθλιψης. Σε ορισμένες περιπτώσεις, γιατροί μπορούν ακόμα και να προτείνουν ταξίδι σε συγκεκριμένη περιοχή για θεραπευτικό σκοπό, συνδέοντας την υγεία με το περιβάλλον.
Οι διακοπές ευεξίας περιλαμβάνουν διάφορες δραστηριότητες με χαλαρωτικές και ευεργετικές ιδιότητες όπως κηπουρική, αγροκαλλιέργεια, trekking, επισκέψεις στις φυσικές σάουνες της Λαπωνίας και διάφορες άλλες θεραπευτικές δράσεις. Η outdoor σουηδική κουλτούρα (friluftsliv) θεωρεί τη φύση απαραίτητη για την αναψυχή και την ευεξία.
