Οταν έχουμε στρες, βρισκόμαστε σε μια πρωτόγονη κατάσταση «fight or flight» κατάσταση (μάχομαι ή φεύγω). Ο στόχος μας θα πρέπει να είναι να προσπαθήσουμε να χαλαρώσουμε και να μεταφερθούμε σε μια κατάσταση που οι ειδικοί περιγράφουν ως «rest and digest» (ξεκουραζόμαστε και χωνεύουμε). Τι σημαίνει αυτό; Ότι ουσιαστικά χαλαρώνοντας βλέπουμε αλλαγή σε διάφορα συστήματα του οργανισμού μας, όπως είναι το ανοσοποιητικό, το πεπτικό, το νευρικό, το καρδιαγγειακό, αλλά και στη σκέψη μας, στα συναισθήματά μας, στον τρόπο που αναπνέουμε κ.ά., και έτσι ωφελείται μεσοπρόθεσμα αλλά και μακροπρόθεσμα ο οργανισμός μας.
Πέφτουν τα επίπεδα της κορτιζόλης
Η χαλάρωση μπορεί να συμβάλει ουσιαστικά στη μείωση των επιπέδων της κορτιζόλης, της ορμόνης του στρες. Ο ρόλος της κορτιζόλης είναι να μας βοηθήσει στη διαδικασία της πάλης ή της φυγής (fight or flight) κρατώντας μας σε εγρήγορση και δίνοντάς μας δύναμη και ενέργεια. Οταν η κορτιζόλη βρίσκεται σε υψηλά επίπεδα για μεγάλο διάστημα, δημιουργούνται διάφορα προβλήματα, όπως υψηλή αρτηριακή πίεση, ευερεθιστότητα, αϋπνία, προβλήματα μεταβολισμού, παχυσαρκίας κ.ά. Αντίθετα, όπως είναι προφανές, όταν χαλαρώνουμε, τα επίπεδα της κορτιζόλης ομαλοποιούνται και ως εκ τούτου μειώνονται τα προβλήματα που εμφανίζονται όταν η εν λόγω ορμόνη είναι σε υψηλά επίπεδα.
Ο οργανισμός μας βγαίνει από την έκτακτη ανάγκη
Το σώμα μας λειτουργεί ουσιαστικά με έναν αυτόματο πιλότο που όταν είμαστε στρεσαρισμένοι καταλαβαίνει ότι είμαστε σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης και έτσι το αυτόνομο νευρικό μας σύστημα αυξάνει τον ρυθμό της αναπνοής μας, τους παλμούς μας, την πίεσή μας, αλλά και τις ποσότητες αδρεναλίνης που κυλούν στο αίμα μας. Μόλις χαλαρώσουμε και ο «αυτόματος πιλότος» μπει σε φυσιολογική πορεία και πάλι, όλοι αυτοί οι ρυθμοί και οι «ενδείξεις» πέφτουν. Ετσι, χαλαρώνουμε και νιώθουμε καλύτερα. Παράλληλα, έχουμε μεγαλύτερη δυνατότητα συγκέντρωσης και νιώθουμε λιγότερο άγχος.
Η συγκέντρωσή μας βελτιώνεται
Ισως μας φαίνεται οξύμωρο να λέμε ότι πρέπει να βρούμε χρόνο να χαλαρώσουμε όταν οι δουλειές μαζεύονται. Ωστόσο, θα πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι όταν είμαστε στρεσαρισμένοι όλη η προσοχή και η ενέργειά μας εντοπίζονται στο πώς θα «επιβιώσουμε» στην προσπάθειά μας να «φύγουμε» ή να «παλέψουμε» και κατ’ επέκταση η δυνατότητα συγκέντρωσής μας σε οτιδήποτε άλλο εξανεμίζεται. Οταν χαλαρώσουμε, το σώμα μας θα ξαναβρεί την ισορροπία του και θα αποβάλει όλη την περιττή αδρεναλίνη. Ετσι, θα έχουμε περισσότερη σωματική και πνευματική ενέργεια.
Ζεσταινόμαστε
Πολλοί, κυρίως γυναίκες, έχουμε παρατηρήσει ότι όταν είμαστε στρεσαρισμένοι κρυώνουμε. Μάλιστα, τα χέρια μας και τα πόδια μας είναι πάντα αυτά που κυρίως νιώθουμε παγωμένα. Αυτό συμβαίνει επειδή αφενός το αίμα στέλνεται από τον οργανισμό μας στα ζωτικά όργανα που χρειάζεται να ζεσταθούν, δηλαδή στον εγκέφαλο και στην καρδιά, και αφετέρου επειδή τα αυξημένα επίπεδα αδρεναλίνης, που συνοδεύουν το στρες, ασκούν αγγειοσυσπαστική δράση στα αγγεία του δέρματος και των μυών, με αποτέλεσμα λιγότερο αίμα να πηγαίνει στο δέρμα και στα άκρα. Ουσιαστικά λοιπόν θα μπορούσαμε να εκλάβουμε τα κρύα άκρα μας ως μια ένδειξη ότι βρισκόμαστε σε κατάσταση στρες και ότι θα πρέπει να προσπαθήσουμε να χαλαρώσουμε. Σύμφωνα με τους ειδικούς, 3 λεπτά αυτοσχέδιου διαλογισμού είναι αρκετά. Αν κλείσουμε τα μάτια και αναπνέουμε αργά και βαθιά, θα καταφέρουμε να χαλαρώσουμε και η κυκλοφορία του αίματός μας να ξαναγίνει φυσιολογική, το ίδιο και η θερμοκρασία μας.
Αποτοξινωνόμαστε
Καθώς γίνεται πιο βαθιά και αργή η αναπνοή μας, εκλύεται λιγότερο διοξείδιο του άνθρακα, που θεωρείται οξειδωτικό για τον οργανισμό μας.
Ο εγκέφαλός μας λειτουργεί καλύτερα
Οταν απαλλασσόμαστε από την ένταση και το στρες, χαλαρώνει τόσο το σώμα μας όσο και το μυαλό μας, το οποίο κατά κάποιον τρόπο εκπαιδεύεται στο να διατηρείται «χαλαρό» και χωρίς «έγνοιες» ώστε να βιώνει εντονότερα το παρόν και να παραμένει σε αυτό χωρίς να «τρέχει» στο μέλλον όλη την ώρα. Αλλωστε, έρευνες έχουν συσχετίσει τον διαλογισμό (στη διάρκεια του οποίου καταφέρνουμε να χαλαρώσουμε το σώμα και τη σκέψη μας) με θετικές αλλαγές στη δομή του εγκεφάλου.
Προσοχή: Είναι πολύ πιθανό να «πέσει» η άμυνά μας
Ισως το έχουμε ακούσει. Ισως το έχουμε παρατηρήσει να μας συμβαίνει κιόλας. Οταν είμαστε σε κατάσταση έντονου στρες, ο οργανισμός μας κάνει ό,τι μπορεί για να μας βοηθήσει, να μας στηρίξει. Ετσι, η άμυνά μας εντείνεται και το ανοσοποιητικό μας «δουλεύει» όσο πιο πολύ και εντατικά μπορεί ώστε να μας υποστηρίξει. Οταν πια χαλαρώνουμε και ο οργανισμός μας λαμβάνει το μήνυμα ότι το στρες, ο κίνδυνος δηλαδή, έχει περάσει, το ανοσοποιητικό «ρίχνει» ρυθμούς και κατά κάποιον τρόπο χαλαρώνει κι αυτό και προσπαθεί να αποκαταστήσει τις βλάβες που δημιουργήθηκαν αναπόφευκτα κατά την περίοδο που βιώσαμε το έντονο στρες. Ετσι, είμαστε πιο ευάλωτοι απέναντι στους εξωτερικούς εχθρούς και είναι πιο πιθανό να αρρωστήσουμε αλλά και να υποφέρουμε από προβλήματα όπως πονοκέφάλοι, πόνοι στο στομάχι, κρίσεις πανικού κ.ά.
Ευχαριστούμε για τη συνεργασία τον δρα Αναστάσιο Σπαντιδέα, κλινικό φαρμακολόγο – παθολόγο
