Είναι γνωστό ότι η άσκηση από νεαρή ηλικία μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο εκφύλισης του εγκεφάλου αργότερα στη ζωή. Ωστόσο, νέα έρευνα επισημαίνει ότι ακόμη κι αν είμαστε στη μέση ηλικία, δεν είναι ποτέ αργά να ξεκινήσουμε.
Η μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο έγκριτο περιοδικό JAMA Network Open, έδειξε ότι τα υψηλότερα επίπεδα σωματικής δραστηριότητας στην μέση ηλικία ή αργότερα, συνδέονταν με μειωμένο κίνδυνο άνοιας κατά 41% και 45% αντίστοιχα. Η μέση ηλικία ορίστηκε από 45 έως 64 ετών, ενώ η προχωρημένη ηλικία από 65 έως 88 ετών.
«Αυτή η μελέτη μετατοπίζει τη συζήτηση από το “η άσκηση είναι καλή για τον εγκέφαλο” στο “υπάρχουν ίσως κρίσιμες περίοδοι κατά τις οποίες η άσκηση έχει μεγαλύτερη σημασία για την υγεία του εγκεφάλου”», δήλωσε η Δρ. Σαντζούλα Σινγκ, καθηγήτρια Νευρολογίας στη Σχολή Ιατρικής του Χάρβαρντ.
Δεδομένου ότι περίπου 57 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως πάσχουν από άνοια, ένας αριθμός που αναμένεται να τριπλασιαστεί μέχρι το 2050, οι συγγραφείς της μελέτης «ήθελαν να διερευνήσουν αν η επίδραση της σωματικής δραστηριότητας στον κίνδυνο άνοιας διαφέρει ή παραμένει σταθερή καθ’ όλη τη διάρκεια της ενήλικης ζωής», δήλωσε ο Δρ. Φίλιπ Χουάνγκ, επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης και επίκουρος καθηγητής στο Τμήμα Επιδημιολογίας της Σχολής Δημόσιας Υγείας του πανεπιστημίου της Βοστώνης.
Ένα μειονέκτημα της εν λόγω έρευνας είναι ότι δεν προσδιόρισε το πόση άσκηση πρέπει να κάνει κανείς, λόγω των μεθόδων μέτρησης που χρησιμοποιήθηκαν, ανέφερε ο Χουάνγκ. «Η μέτρηση είναι μια σύνθετη μέθοδος που βασίζεται στον αριθμό των ωρών που αφιερώνει κάποιος στον ύπνο, στην καθιστική συμπεριφορά, καθώς και σε ελαφριές, μέτριες και έντονες δραστηριότητες μέσα στην ημέρα», πρόσθεσε ο ίδιος. «Ωστόσο, το να βρούμε τρόπους να είμαστε πιο δραστήριοι και να κινούμαστε είναι σημαντικό», είπε χαρακτηριστικά.
Τα ευρήματα της έρευνας επιβεβαιώνονται και από άλλες μελέτες που προσφέρουν πιο συγκεκριμένες κατευθύνσεις. Συγκεκριμένα, μία εξ’ αυτών διαπίστωσε ότι οι άνθρωποι που περπατούσαν μόλις 3.800 βήματα την ημέρα, κινδύνευαν λιγότερο (κατά 25%) από άνοια, και γενικά, όσο περισσότερα βήματα έκαναν οι συμμετέχοντες, τόσο μεγαλύτερα ήταν τα οφέλη. Η χρήση ποδηλάτου αντί για αυτοκίνητο, λεωφορείο ή τρένο για τις μετακινήσεις έχει εν τω μεταξύ συνδεθεί με 19% χαμηλότερο κίνδυνο άνοιας και 22% μειωμένο κίνδυνο της νόσου Αλτσχάιμερ.
«Λαμβάνοντας υπόψη όσα είναι ήδη γνωστά για τα οφέλη της σωματικής δραστηριότητας για την καρδιά, τη διάθεση, το άγχος, κ.λπ., τα οποία συνδέονται επίσης με τον εγκέφαλο και τη γνωστική λειτουργία — υπάρχουν πολλοί λόγοι για να είμαστε πιο δραστήριοι», είπε ο Χουάνγκ.
Οι ενήλικες χρειάζονται τουλάχιστον 150 έως 300 λεπτά μέτριας αερόβιας δραστηριότητας ή 75 έως 150 λεπτά έντονης αερόβιας άσκησης την εβδομάδα, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας.
Μια τέτοια ρουτίνα θα μπορούσε, για παράδειγμα, να περιλαμβάνει 150 λεπτά γρήγορου περπατήματος, 75 λεπτά έντονου τρεξίματος ή ποδηλασίας, καθώς και προπόνηση δύναμης δύο φορές την εβδομάδα.
Αν είστε νέοι στην άσκηση, ξεκινήστε με πιο αργές ή μικρότερης διάρκειας προπονήσεις και στη συνέχεια αυξήστε σταδιακά την ένταση. Μια επιθετική αρχή μπορεί να οδηγήσει σε ορθοπεδικούς τραυματισμούς, οι οποίοι με τη σειρά τους μπορεί να περιορίσουν εντελώς την ικανότητά σας να ασκηθείτε. Δημιουργήστε σταθερές συνήθειες που θα σας βοηθήσουν να παραμένετε δραστήριοι καθημερινά, όπως για παράδειγμα περπάτημα για 20 λεπτά πριν τη δουλειά ή σύντομο διάλειμμα για κίνηση κατά τη διάρκεια του μεσημεριανού γεύματος, συμβουλεύουν οι ειδικοί.
Άνοια και άσκηση- Λεπτομέρειες της έρευνας
Τα ευρήματα της νέας μελέτης βασίστηκαν σε 1.526 συμμετέχοντες στην πρώιμη ενήλικη ζωή — ηλικίας 26 έως 44 ετών — σχεδόν 2.000 ενήλικες μέσης ηλικίας και σχεδόν 900 ηλικιωμένους.
Τα επίπεδα σωματικής δραστηριότητας στην πρώιμη ενήλικη ζωή δεν συνδέθηκαν με τον κίνδυνο άνοιας, διαπίστωσαν οι συγγραφείς. Ανακάλυψαν επίσης ότι ακόμη και για τους ηλικιωμένους που είχαν τον ισχυρότερο γενετικό παράγοντα κινδύνου για τη νόσο Αλτσχάιμερ — το γονίδιο APOE ε4 — τα υψηλά επίπεδα σωματικής δραστηριότητας εξακολουθούσαν να συνδέονται με 66% χαμηλότερο κίνδυνο άνοιας.
Βέβαια, η μελέτη είχε περιορισμούς:
- Τα άτομα που είναι πιο δραστήρια μπορεί επίσης να εκδηλώνουν κι άλλες υγιεινές συμπεριφορές, να έχουν καλύτερη υγεία αρχικά ή να διαφέρουν με τρόπους που οι ερευνητές δεν μπόρεσαν να μετρήσουν πλήρως.
- Η επιστημονική ομάδα αναγνώρισε ότι δεν είχε λεπτομέρειες για τα επίπεδα σωματικής δραστηριότητας των ενήλικων και ηλικιωμένων συμμετεχόντων στην πρώιμη ενήλικη ζωή τους, ούτε για το πώς οι συνήθειές τους άλλαξαν με την πάροδο του χρόνου, κάτι που θα μπορούσε επίσης να επηρεάσει τον κίνδυνο άνοιας.
- Οι συμμετέχοντες ενδέχεται τέλος να έκαναν λανθασμένες εκτιμήσεις ως προς τα επίπεδα δραστηριότητάς τους, επομένως μελέτες που χρησιμοποιούν φορητές συσκευές παρακολούθησης (trackers) θα αποτελούσαν μια πιο αντικειμενική μέθοδο μέτρησης της άσκησης συνολικά.
Παρόλα αυτά, το ότι η μέση και η προχωρημένη ηλικία είναι πιθανότατα ιδιαίτερα κρίσιμες περίοδοι για την υγεία του εγκεφάλου, μπορεί να εξηγείται από διάφορους παράγοντες, είπαν οι ειδικοί:
«Η άσκηση παίζει καθοριστικό ρόλο στη διατήρηση της αγγειακής υγείας. Οι πιο κοινές αγγειακές παράμετροι κινδύνου — όπως η υψηλή αρτηριακή πίεση, ο διαβήτης τύπου 2, οι παθήσεις του θυρεοειδή και η υψηλή χοληστερόλη — τείνουν να εμφανίζονται στη μέση ηλικία και την προχωρημένη ενήλικη ζωή. Είναι λογικό ότι η άσκηση κατά τη διάρκεια αυτών των περιόδων θα έχει τον μεγαλύτερο αντίκτυπο στη μείωση του κινδύνου άνοιας.»
